Uzyskanie prawa do emerytury długo po rozstaniu z pracodawcą wyklucza wypłatę odprawy emerytalnej
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Czy mamy obowiązek ją wypłacić?
Nie. Trudno tu bowiem mówić o związku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę, który jest warunkiem koniecznym do nabycia uprawnienia do odprawy emerytalnej.
Zatrudnionemu spełniającemu warunki nabycia renty z tytułu niezdolności do pracy albo emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, należy się pieniężna odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli otrzymał już taką odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 921 Kp). Aby ją uzyskać, muszą zostać łącznie spełnione następujące przesłanki:
- ustanie zatrudnienia (niekoniecznie z powodu zamiaru pobierania emerytury lub renty) (...),
Nie. Trudno tu bowiem mówić o związku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę, który jest warunkiem koniecznym do nabycia uprawnienia do odprawy emerytalnej.
Zatrudnionemu spełniającemu warunki nabycia renty z tytułu niezdolności do pracy albo emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, należy się pieniężna odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli otrzymał już taką odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 921 Kp). Aby ją uzyskać, muszą zostać łącznie spełnione następujące przesłanki:
- ustanie zatrudnienia (niekoniecznie z powodu zamiaru pobierania emerytury lub renty),
- posiadanie uprawnienia do renty z racji niezdolności do pracy lub do emerytury,
- zaistnienie związku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na jedno z ww. świadczeń.
Nie ma wątpliwości, gdy pracodawca rozstaje się z pracownikiem za porozumieniem stron czy wypowiedzeniem właśnie dlatego, że chce on pobierać rentę bądź emeryturę. Pracownik uzyska wówczas odprawę. Jednak związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem pracownika na emeryturę lub rentę nie musi być koniecznie tego typu, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest zamiar przejścia na emeryturę lub rentę – wynika z wyroku SN z 8.12.1993 r. (I PRN 111/93). Dopuszczalne jest zatem zwolnienie z innej przyczyny niż przejście na emeryturę lub rentę. Jeśli jakiś czas potem (kilka dni czy tygodni) pracownik nabędzie prawo do jednego z tych świadczeń, należy mu wypłacić odprawę.
Dotyczy to nawet osoby, z którą pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem spowodowanym zdradzaniem tajemnic firmy konkurencji. Ponadto prawo do odprawy wiąże się z ustaniem, nie zaś z rozwiązaniem stosunku pracy. Nawet więc np. rozwiązanie stosunku pracy wskutek upływu czasu, na jaki zawarto umowę, nie wyklucza jego związku z przejściem na emeryturę – czytamy w przytoczonym wcześniej orzeczeniu SN.
[1] Ustawa z 21.11.2008 r. (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1260).
Jednak dyscyplinarne zwolnienie z pracy z winy pracownika, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, pozbawia uprawnienia do odprawy emerytalnej lub rentowej (postanowienie SN z 2.12.2011 r., III PK 48/11). Trzeba przyznać, że SN dokonał wyłomu od tej reguły, gdyż wg uchwały 7 sędziów z 28.06.2017 r. (III PZP 1/17) dyscyplinarne rozwiązanie stosunku pracy nie wyklucza prawa pracownika samorządowego do odprawy emerytalnej przewidzianej w art. 36 ust. 2 w zw. z art. 38 ust. 3 i 5 ustawy o pracownikach samorządowych[1]. Niemniej, biorąc pod uwagę różne miejsca regulacji obu odpraw (Kp i ustawa o pracownikach samorządowych), nie można jeszcze mówić o modyfikacji głównej zasady.
Wątpliwości wciąż budzi rozwiązanie stosunku pracy z powodu długiej choroby pracownika. Oczywiste jest, że odprawa rentowa przysługuje, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia, jeśli po nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego została mu przyznana renta już po rozwiązaniu stosunku pracy (uchwała SN z 7.01.2000 r., III ZP 18/10). Jednak, jeśli chodzi o odprawę emerytalną, wymagane jest uzyskanie prawa do emerytury bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia albo niedługo potem. W sytuacji, w której w momencie rozwiązania stosunku pracy pracownik nie spełnia warunku nabycia prawa do emerytury w postaci osiągnięcia odpowiedniego wieku, pobieranie zasiłku chorobowego nie ma żadnego związku z nabyciem prawa do emerytury, które następuje wprawdzie w pewnym związku czasowym z rozwiązaniem stosunku pracy, ale jest to związek całkowicie przypadkowy. Taki przypadkowy związek czasowy między ustaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury nie może być potraktowany jako przejście na emeryturę w rozumieniu art. 921 Kp – uznał SN w wyroku z 24.04.2007 r. (I PK 281/06). Potwierdził to również w najnowszym orzeczeniu z 12.04.2018 r. (I PK 17/17).
Reasumując: pracodawca nie musi wypłacać odprawy emerytalnej w przypadku nabycia prawa do emerytury po roku od ustania zatrudnienia.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
