Upływ okresu ważności orzeczenia o niepełnosprawności a prawo do dodatkowego urlopu
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Co z przysługującym mu w 2021 r. kolejnym urlopem dodatkowym w wymiarze 10 dni roboczych? Jak go rozliczyć za bieżący rok?
Pierwszy urlop dodatkowy nabywa ona po przepracowaniu jednego roku po dniu orzeczenia jednego z ww. stopni niepełnosprawności (art. 19 ust. 1 zd. 2 uzon), a uprawnienie to przysługuje od momentu wliczenia jej do stanu osób niepełnosprawnych, co zasadniczo następuje w dniu przedstawienia pracodawcy odpowiedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 20c w zw. z art. 2a uzon). (...)
Osobie z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, chyba że ma prawo do urlopu:
[1] Ustawa z 27.08.1997 r. (tekst jedn. DzU z 2021 r. poz. 573).
- podstawowego, w wymiarze większym niż 26 dni/rok,
- dodatkowego, na podstawie odrębnych przepisów, w wymiarze co najmniej 10 dni/rok (art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych[1], dalej uzon).
Pierwszy urlop dodatkowy nabywa ona po przepracowaniu jednego roku po dniu orzeczenia jednego z ww. stopni niepełnosprawności (art. 19 ust. 1 zd. 2 uzon), a uprawnienie to przysługuje od momentu wliczenia jej do stanu osób niepełnosprawnych, co zasadniczo następuje w dniu przedstawienia pracodawcy odpowiedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 20c w zw. z art. 2a uzon). Prawo do pierwszych 10 dni urlopu dodatkowego taki pracownik nabywa więc po przepracowaniu roku u danego pracodawcy, po dniu zaliczenia go do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności (po dacie wydania stosownego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność umiarkowaną bądź znaczną) – nawet jeśli nie okaże orzeczenia pracodawcy i nie złoży wniosku o nabycie dodatkowego urlopu. Skorzystać z tego urlopu może natomiast dopiero po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia.
Zespół do spraw niepełnosprawności orzekł 1.03.2019 r. umiarkowany stopień niepełnosprawności pana X. Pierwszą pracę jako niepełnosprawny podjął on 1.07.2020 r., jednak nie przedstawił pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność ani nie złożył wniosku o urlop dodatkowy. Przedłożył je dopiero 3.10.2020 r. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabył 1.07.2021 r. w wymiarze 10 dni, a do kolejnego urlopu dodatkowego – 1.01.2022 r.
Przejściowe regulacje na czas pandemii
Z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 orzeczenie o niepełnosprawności/stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony na podstawie uzon, którego ważność:
- upłynęła między 9.12.2019 a 7.03.2020 r. – zachowuje ważność do upływu 60. dnia od daty odwołania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia,
- upłynęła lub upłynie po 7.03.2020 r. – zachowuje ważność do upływu 60. dnia od daty odwołania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia (bez konieczności składania wniosku o kolejne orzeczenie przed utratą ważności dotychczasowego).
[2] Tak § 2 rozporządzenia MRPiPS z 26.03.2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (DzU poz. 534).
[3] Ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 1842).
Z tego samego powodu od 8.03.2020 r. do upływu 90 dni od daty zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności rozpatrują zwykle wnioski o wydanie orzeczenia bez udziału osoby zainteresowanej lub dziecka i jego przedstawiciela ustawowego. Mają taką możliwość, jeśli lekarz przewodniczący składu orzekającego uzna dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia[2].
Z powodu koronawirusa orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o:
- całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji (równoważne z orzeczeniem o niepełnosprawności znacznej),
- całkowitej niezdolności do pracy (równoznaczne z umiarkowaną niepełnosprawnością),
- częściowej niezdolności do pracy (równoważne z niepełnosprawnością lekką, jeśli jednocześnie została orzeczona celowość przekwalifikowania),
którego ważność upływa w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii albo w ciągu 30 dni następujących po ich odwołaniu, zachowuje ważność przez kolejne 3 mies. od daty upływu jego ważności, jeśli przed tą datą zainteresowany złożył wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres.
Dotyczy to odpowiednio wskazanych orzeczeń, których termin ważności upłynął przed 8.03.2020 r., jeśli wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres uprawniony zgłosił przed upływem ważności tego orzeczenia, a przed 8.03.2020 r. nie zostało jeszcze wydane nowe orzeczenie (art. 15zc ust. 1 i 5 specustawy[3]).
Bez rozliczenia proporcjonalnego
Opisany pracownik prawdopodobnie dysponuje orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, które zgodnie z jego treścią wygasa 31.07.2021 r., ale w związku z obowiązywaniem stanu epidemii jego ważność została automatycznie przedłużona do upływu 60 dni od daty odwołania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Ponadto w normalnych okolicznościach, gdyby nie panowała epidemia, utrata niepełnosprawności umiarkowanej lub znacznej nie powodowałaby skrócenia należnego za dany rok urlopu dodatkowego. W konsekwencji za 2021 r. pracownikowi przysługuje kolejny dodatkowy urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze 10 dni roboczych – pod warunkiem że przepracuje cały rok bieżący.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
