Sprzedaż zagraniczna u rolnika ryczałtowego – sposób rozliczenia VAT
Rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku wystawiania faktur (art. 117 pkt 1 ustawy o VAT). Rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym zwolniono też (w art. 87 § 2 pkt 1 Op) z obowiązku wystawiania rachunku – chyba że sprzedaż jest dokonywana w odrębnych, stałych miejscach ich sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu (z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach), o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b updof.
Rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku wystawiania faktur (art. 117 pkt 1 ustawy o VAT). Rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym zwolniono też (w art. 87 § 2 pkt 1 Op) z obowiązku wystawiania rachunku – chyba że sprzedaż jest dokonywana w odrębnych, stałych miejscach ich sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu (z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach), o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b updof.
Przepisy te mają zastosowanie również w przypadku sprzedaży produktów rolnych za granicę. Jednocześnie żaden przepis podatkowy nie nakazuje rolnikom ryczałtowym innego sposobu dokumentowania sprzedaży. W każdym spośród niżej rozważanych scenariuszy rolnik ryczałtowy może zatem wystawić dowolny dokument potwierdzający dokonanie sprzedaży, a także może nie wystawiać żadnego dokumentu.
Sprzedaż wewnątrzwspólnotowa
W myśl ustawy o VAT jedną z czynności podlegających VAT jest WDT (art. 5 ust. 1 pkt 5), czyli wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 (a więc w wykonaniu dostawy towarów) na terytorium innego państwa członkowskiego (art. 13 ust. 1). Warunkiem zaistnienia WDT jest najczęściej, aby nabywca był zarejestrowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium innego niż Polska państwa UE (art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2).
Sprzedaż do firm niezarejestrowanych jako podatnicy VAT UE
Jeśli warunek ten nie jest spełniony, dostawy produktów rolnych wysyłanych przez rolnika ryczałtowego do podatnika (firmy) z innego państwa UE, który nie jest zarejestrowany (na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego) jako podatnik VAT UE, nie stanowią WDT. Dostawy takie mogą być zakwalifikowane jako:
1. wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO) – w zakresie, w jakim spełnione są warunki określone w art. 2 pkt 22a (zob. interpretacja KIS z 21.09.2022 r., 0114-KDIP1-3.4012.379.2022.1.PRM), albo
2. „zwykła” dostawa krajowa – w przeciwnym razie; dostawa taka korzysta ze zwolnienia od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3; rolnik ryczałtowy nie ma obowiązku rejestrować się jako podatnik VAT UE, nie dokonuje bowiem WDT (art. 97 ust. 1).
Dostawy uznane za WSTO mogą podlegać VAT:
- w Polsce – jeżeli łącznie spełnione są warunki wynikające z art. 22a ust. 1 (w tym dotyczący nieprzekroczenia określonej wartości sprzedaży – 42 tys. zł), za miejsce opodatkowania dostawy towarów uznaje się kraj rozpoczęcia wysyłki/transportu towarów (tu Polska), albo
- w państwie UE, do którego produkty rolne są wysyłane.
W pierwszym przypadku dostawy te są zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 (zwolnienie obejmuje dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego).
W razie opodatkowania VAT w państwie UE, do którego produkty rolne są wysyłane, wysokość VAT zależy od przepisów tego państwa (możliwe jest objęcie tych dostaw zwolnieniem podobnym do wynikającego w Polsce z art. 43 ust. 1 pkt 3). VAT należny w innym państwie UE może być przez rolnika ryczałtowego rozliczany na zasadach ogólnych, obowiązujących w tym państwie, lub za pośrednictwem Polski przy zastosowaniu tzw. unijnej procedury OSS (por. ww. interpretacja KIS z 21.09.2022 r.).
Sprzedaż do klientów indywidualnych
Także dostawy produktów rolnych wysyłanych przez rolnika ryczałtowego do klientów indywidualnych z innych państw UE nie stanowią WDT, lecz:
- WSTO – w zakresie, w jakim spełnione są warunki określone w art. 2 pkt 22a, albo
- „zwykłe” dostawy krajowe – w przeciwnym razie.
Są one opodatkowane na takich samych zasadach, jak opisana wyżej sprzedaż wewnątrzwspólnotowa na rzecz firm niezarejestrowanych jako podatnicy VAT UE.
Sprzedaż do firm zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE
Do WDT nie dochodzi również, jeżeli będący podatnikiem (firmą) nabywca z innego państwa UE jest zarejestrowany (na terytorium innego niż Polska państwa UE) jako podatnik VAT UE, natomiast rolnik ryczałtowy korzysta z tzw. zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT – ze względu na wartość sprzedaży nieprzekraczającą 200 tys. zł (z wyłączeniem wartości sprzedaży wskazanej w art. 113 ust. 2, w tym wartości dostaw produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych). Wówczas bowiem występowanie WDT wyłącza art. 13 ust. 6. Rolnik ryczałtowy niema obowiązku rejestracji jako podatnik VAT UE. Dokonywane przez niego dostawy produktów rolnych nie stanowią także WSTO. Są to „zwykłe” dostawy krajowe zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3.
Żaden przepis nie wyłącza natomiast występowania WDT na rzecz nabywcy z innego państwa UE zarejestrowanego (na terytorium innego niż Polska państwa UE) jako podatnik VAT UE, w przypadku gdy rolnik ryczałtowy nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego (jest to możliwe, gdy oprócz działalności rolniczej prowadzi inną działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT).
Taka WDT jest jednak – w mojej ocenie – zwolniona od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 (a nie opodatkowana stawką 0% na podstawie art. 42 ust. 1). Uważam, że w takim przypadku rolnik ryczałtowy powinien się zarejestrować jako podatnik VAT UE (art. 97 ust. 1) oraz wykazywać te dostawy w składanych przez siebie informacjach VAT-UE (art. 100 ust. 1 pkt 1).
Kwestia ta nie jest jednak oczywista, zwłaszcza w świetle stanowiska KIS wyrażonego w interpretacji z 10.06.2021 r. (0114-KDIP1-3.4012.194.2021.2.ISK). W piśmie tym – wydanym na wniosek podatnika zagranicznego, a więc niemogącego korzystać ze zwolnienia podmiotowego (ze względu na art. 113 ust. 13 pkt 3) – czytamy, że wnioskodawca jako rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych z własnej działalności rolniczej na rzecz kontrahenta z Niemiec (bez względu, czy kontrahent jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, czy też nie jest takim podatnikiem) nie realizuje WDT.
Jeśli przyjąć to stanowisko za prawidłowe, również w tym scenariuszu konsekwencją dokonywanych dostaw produktów rolnych jest występowanie u rolnika ryczałtowego „zwykłych” krajowych dostaw towarów zwolnionych od VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 3.
Sprzedaż pozawspólnotowa
Dostawy produktów rolnych wysyłanych przez rolnika ryczałtowego do nabywców spoza UE są zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 (nawet jeżeli stanowią eksport towarów). Nie ma tu znaczenia, kto jest nabywcą towarów (firma czy klient indywidualny).
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych