Składki ZUS komplementariusza – jak je rozliczyć w zeznaniu rocznym

Opodatkowanie i oskładkowanie wynagrodzenia wspólnika

Komplementariusz spółki komandytowej lub komandytowo akcyjnej (także komandytariusz tej pierwszej) może otrzymywać wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki – o ile pozwala na to umowa spółki. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 updof wynagrodzenie takie stanowi przychód z innych źródeł i jest opodatkowane PIT na zasadach ogólnych. Dochód z tego tytułu (czyli przychód pomniejszony o ew. koszty jego uzyskania, ustalone na zasadach ogólnych – zgodnie z art. 22 ust. 1 updof, z uwzględnieniem katalogu wydatków niestanowiących takich kosztów zawartego w art. 23 ust. 1 updof) wykazuje się w rocznym zeznaniu podatkowym i rozlicza według skali podatkowej.

Zgodnie z usus oraz ustawą zdrowotną wspólnik spółki komandytowej oraz komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej jest traktowany jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Podstawę wymiaru składek na jego ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (art. 18 ust. 8 usus). Składka zdrowotna jest natomiast ustalana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego roku (w myśl art. 18 ust. 2za ustawy zdrowotnej wynosi 9% tego wynagrodzenia).

Brak związku kosztu z przychodem

Rzeczywiście uzyskiwane przez wspólnika wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki nie stanowi więc podstawy do obliczania składek społecznych ani zdrowotnej.

Z tego powodu organy podatkowe uznają, że zapłacone przez wspólnika składki ZUS nie mogą być rozpatrywane w kategorii kosztu uzyskania przychodów. Wydatek może być takim kosztem, jeżeli między jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź możliwością powstania przychodów istnieje związek przyczynowy. Jak przypomina KIS, koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodów z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodów z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła. Koszty te są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowane do danego źródła przychodów.

Ponieważ wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki nie jest ani tytułem, ani podstawą do obliczania składek, a zapłata tychże wynika wyłącznie z faktu posiadania statusu wspólnika spółki komandytowej czy komandytowo-akcyjnej (nie ma znaczenia to, że wspólnik uzyskuje dodatkowo wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki, bo z tej racji nie podlega on oskładkowaniu), składki te nie stanowią kosztu uzyskania przychodów w postaci wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki. Wydatek ten nie ma bowiem związku z tym konkretnym źródłem przychodów.

W przypadku składki zdrowotnej jest dodatkowy argument. Z art. 23 ust. 1 pkt 58 updof wynika wyraźnie, że składki na ubezpieczenie zdrowotne nie są kosztem uzyskania przychodów, poza jednym wyjątkiem, który dotyczy składek za przedsiębiorcę płacącego podatek liniowy, uiszczanych z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w ten sposób (także składek za osoby z nim współpracujące).

Gdyby nawet składka zdrowotna co do zasady mogła być kosztem uzyskania przychodu z tytułu wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki, nie stanowiłaby zatem takiego kosztu z uwagi na powyższe wyłączenie (wspólnik z racji prowadzenia spraw spółki uzyskuje przychód z tzw. innych źródeł, a nie z działalności gospodarczej i do tego opodatkowany PIT według skali, a nie podatkiem liniowym).

Społeczne można odliczyć

Jeśli chodzi o składki społeczne, to wspólnicy mogą jednak o nie zmniejszyć podstawę obliczenia podatku – nie na podstawie art. 22 ust. 1 updof, ale odliczając je w zeznaniu rocznym zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a updof. Przepis ten umożliwia odliczenie od dochodu kwot składek określonych w usus, zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika i osób z nim współpracujących.

Jak zauważyła KIS w przywołanym piśmie z marca 2025 r., updof pozwala więc na odliczenie składek społecznych bez wskazania, że odliczenie należy powiązać z przychodami ze źródła, z którym związany był obowiązek ich opłacenia.

Wystarczy zatem, by wspólnik spółki komandytowej czy komandytowo akcyjnej, który opłacił w danym roku składki społeczne, uzyskał w tym roku jakiekolwiek dochody/przychody opodatkowane PIT zgodnie z art. 27 updof (według skali podatkowej). Wówczas kwoty tych składek może odliczyć od dochodów/przychodów (np. z tytułu prowadzenia spraw spółki, ale też ze stosunku pracy czy z zasiłku chorobowego).