Rekompensata za mrożenie cen prądu – budżet traci dwa razy?

Problematyczne dokumentowanie

Pytanie do KIS dotyczyło sposobu dokumentowania przez podatnika otrzymanej rekompensaty. Według organu jej wysokość powinna być ujęta na fakturze wystawianej kontrahentom przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

Skoro bowiem jest elementem podstawy opodatkowania, to stanowi składnik ceny, a więc powinna również być ujęta w cenie jednostkowej i w wartości dostarczonego towaru/wykonanej usługi, na mocy art. 106e ustawy o VAT.

I „tu jest pies pogrzebany”, gdyż KIS utożsamia podstawę opodatkowania VAT z ceną jednostkową, a to poważny błąd.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „ceny” ani „ceny jednostkowej”. Skoro jednak jest mowa o zamrożeniu opłaty mocowej dla indywidualnych odbiorców, można sięgnąć do definicji z art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 9.05.2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 168). „Cena” to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę, a „cena jednostkowa” towaru lub usługi to cena ustalona za jednostkę określonego towaru lub określonej usługi, których ilość lub liczba są wyrażone w jednostkach miar w rozumieniu przepisów o miarach.

W przypadku zamrożenia opłaty mocowej otrzymana rekompensata ma bezpośredni wpływ na cenę (dlatego jest objęta VAT, na mocy art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), gdyż indywidualny odbiorca płaci cenę obniżoną o opłatę mocową.

Prosta logika wskazuje, że skoro rekompensata ma wpływ na cenę, to znaczy, że cena dzięki rekompensacie jest niższa, a więc cena jednostkowa ujmowana na fakturze stanowi wysokość normalnej ceny pomniejszonej o wartość rekompensaty.

Z kolei przez pojęcie „wartości towaru/usługi” podawanej na fakturze nie należy rozumieć wysokości podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT, lecz iloczyn cen jednostkowych i ilości towarów lub usług.

Absurd goni absurd

Kolejny absurd w tej interpretacji to stwierdzenie KIS, że faktury powinny dokumentować „rzeczywistą wysokość hipotetycznej” opłaty mocowej przypadającą na podmioty indywidualne. Pomijam już niedorzeczność w ustalaniu rzeczywistej wartości hipotetycznej.

Z pisma wynika, że w momencie wystawiania faktury nie jest znana wysokość rekompensaty. Ta rozliczana jest dużo później. KIS zdaje się zapominać, że w przypadku rekompensat obowiązek podatkowy nie powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT), lecz z chwilą otrzymania rekompensaty (art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT). Nie ma więc znaczenia, czy będzie ona ujęta na fakturze, czy np. rozliczona do celów VAT dowodem wewnętrznym.

Skutek interpretacji KIS jest taki, że podatnik, zamiast ująć otrzymaną rekompensatę w JPK_VAT jednym wpisem na podstawie dowodu wewnętrznego, musi przeprowadzać skomplikowane i czasochłonne rozliczenia, niemające dla nikogo znaczenia.

Kłopoty z wystawieniem faktury to jedno. Znacznie gorsze jest umożliwienie odbiorcy takiej faktury odliczenia VAT naliczonego od rekompensaty.

W efekcie budżet państwa płaci podatnikowi za wykazany przez niego VAT należny, a odbiorcy faktury wypłaca zwrot VAT, m.in. od VAT naliczonego od rekompensaty.

Rodzi się pytanie – nie czy, ale jak szybko ta interpretacja zostanie zmieniona.