Przyjęcie przez biegłego rewidenta zlecenia weryfikacji prognozy finansowej opartej na nierealnych założeniach

Kwestii weryfikacji prognoz finansowych poświęcony jest Krajowy Standard Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3400 (w brzmieniu MSUA 3400) Sprawdzanie prospektywnych informacji finansowych (zał. nr 2.2 do uchwały KRBR nr 3436/52e/2019 z 8.04.2019 r. – dalej „KSUA 3400” lub „standard”). Prospektywne informacje finansowe nie muszą obejmować całego sprawozdania finansowego (sf). KSUA 3400 w pkt 6 wskazuje wprost, że prospektywne informacje finansowe mogą obejmować całe sf lub jeden, lub kilka elementów sf. Brak zatem przeszkód, aby ograniczyć się jedynie do wybranych elementów sf.

W odniesieniu do drugiej z podniesionych w pytaniu kwestii – KSUA 3400 w pkt 2 wskazuje, że w zleceniu sprawdzenia prospektywnych informacji finansowych biegły rewident powinien uzyskać wystarczające i odpowiednie dowody potwierdzające, że:

• założenia oparte na najlepszych szacunkach, przyjęte przez kierownictwo za podstawę prospektywnych informacji finansowych, nie są nieracjonalne, a w przypadku hipotetycznych założeń – są zgodne z celami, jakim służą te informacje,
• prospektywne informacje finansowe są poprawnie przygotowane na podstawie tych założeń,
• prospektywne informacje finansowe są poprawnie zaprezentowane i wszystkie istotne założenia są odpowiednio ujawnione wraz z jednoznacznym wskazaniem, czy są one ustalone na podstawie założeń opartych na najlepszych szacunkach, czy też na hipotetycznych założeniach,
• prospektywne informacje finansowe są przygotowane na podstawie zgodnej z historycznym sf przy zastosowaniu odpowiednich zasad rachunkowości.

Ponadto, w myśl standardu, biegły rewident:

1) nie powinien zaakceptować zlecenia lub powinien wycofać się z niego, jeżeli założenia są zdecydowanie nierealne lub jeżeli jest przekonany, że prospektywne informacje finansowe nie będą właściwe z uwagi na ich zamierzone wykorzystanie (pkt 11),

2) powinien ocenić źródło i wiarygodność dowodów potwierdzających założenia kierownictwa oparte na najlepszych szacunkach; wystarczające i odpowiednie dowody uzasadniające takie założenia powinny pochodzić ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych oraz obejmować ocenę założeń w świetle historycznych informacji i oceny, czy są oparte na planach, które leżą w zakresie możliwości jednostki (pkt 18),

3) jeśli jest przekonany, że jedno lub więcej znaczących założeń nie stanowi racjonalnej podstawy dla prospektywnych informacji finansowych przygotowanych na podstawie założeń opartych na najlepszych szacunkach albo też jedno lub więcej znaczących założeń nie stanowi racjonalnej podstawy dla prospektywnych informacji finansowych na podstawie hipotetycznych założeń – powinien także wyrazić w raporcie nt. prospektywnych informacji finansowych opinię negatywną lub wycofać się ze zlecenia (pkt 31).

Standard wskazuje na konieczność braku akceptacji zlecenia bądź wycofania się ze zlecenia (pkt 11 dotyczy sytuacji, w której założenia okażą się dla biegłego rewidenta „zdecydowanie nierealne”) albo wydania raportu z opinią negatywną lub wycofania się ze zlecenia (pkt 31 dotyczy sytuacji, w której założenia „nie stanowią racjonalnej podstawy”, a więc mamy tu do czynienia z sytuacją mniej jednoznaczną).

W związku z powyższym wydaje się, że w przypadku prognozy opartej na nieracjonalnym przyjęciu tak istotnego czynnika, jakim jest inflacja, biegły rewident powinien postąpić zgodnie z pkt 11 KSUA 3400, tj. odstąpić od zlecenia bądź – jeżeli jest jeszcze taka możliwość – nie przystępować do jego realizacji.