Uproszczona ewidencja wyrobów gotowych

Zgodnie z uor uproszczenia w zakresie ewidencji wyrobów gotowych mogą być następujące:

1. Ewidencja szczegółowa zapasów jest prowadzona w formie ewidencji ilościowej obrotów i stanów, dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup, wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu zapasów wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonywane na podstawie danych rzeczywistych (art. 17 ust. 2 pkt 2).

2. Nie prowadzi się żadnej szczegółowej ewidencji zapasów. Ewidencja polega na odpisywaniu w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia. Należy jednak ustalać stan tych składników aktywów i dokonać ich wyceny oraz korekty kosztów o wartość zmiany tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy (art. 17 ust. 2 pkt 4).

W jednostkach gospodarczych można stosować ewidencję kosztów tylko według rodzaju.

Jeśli jest prowadzona ewidencja kosztów tylko według rodzaju, istotną funkcję spełnia konto 49 „Rozliczenie kosztów”. Saldo tego konta wyraża zmianę stanu rozliczeń międzyokresowych, a w firmach produkcyjnych również zmianę stanu produktów. Saldo to na koniec okresu przenosi się na wynik finansowy. Ograniczenie ewidencji do kosztów rodzajowych zazwyczaj determinuje przyjęcie przez jednostkę porównawczego wariantu ustalania wyniku finansowego oraz sporządzania rachunku zysków i strat. Ponadto układ rodzajowy kosztów uniemożliwia przeprowadzanie kalkulacji kosztów, a więc nie ma możliwości wyceny produktów według kosztów ich wytworzenia. Jedynym sposobem wyceny produktów w systemie ewidencyjnym jest stosowanie cen sprzedaży netto.

W przypadku ewidencji ilościowej na koniec okresu sprawozdawczego należy wycenić zapas produktów. Jeżeli produkty gotowe nie są objęte ewidencją szczegółową przynajmniej na dzień bilansowy, trzeba sporządzić spis z natury, w celu ustalenia ich aktualnego stanu. Ustalone ilości produktów wycenia się według ceny sprzedaży netto. W wyniku porównania zapasu początkowego produktów (na początek okresu sprawozdawczego lub na początek roku) ze stanem końcowym (na koniec okresu sprawozdawczego lub na koniec roku) ustala się zmianę stanu produktów (jego zwiększenie bądź zmniejszenie). Obliczona zmiana stanu produktów koryguje wartość zapasu produktów, którą księguje się w korespondencji z kontem 70-1 „Koszty sprzedanych produktów” lub 49 „Rozliczenie kosztów”.

Podsumowując, w przedsiębiorstwach produkcyjnych:

• jest możliwa ewidencja kosztów działalności operacyjnej jedynie w układzie kosztów rodzajowych,
• nie ma obowiązku ustalania kosztów jednostkowych, a w konsekwencji kosztu wytworzenia sprzedanych produktów,
• wybór zasad (polityki) rachunkowości w zakresie ewidencji i wyceny wyrobów gotowych powinien być zdeterminowany potrzebami informacyjnymi jednostki.