Przejazd zleceniobiorcy na koszt zleceniodawcy – czy trzeba pobrać zaliczkę na PIT

Źródłem przychodu jest m.in. działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 updof). W myśl art. 13 pkt 8 lit. a updof za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się np. przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło. Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 updof).

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne – tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Do takich korzyści należy zatem zaliczyć wartość zindywidualizowanego świadczenia w postaci biletów autobusowych na przejazd z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania czynności określonych umową zlecenia – położonego we Francji – i z powrotem. W związku z zakupem i przekazaniem tych biletów przez zleceniodawcę (spółkę) po stronie zleceniobiorcy (osoby fizycznej) powstaje przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że na mocy art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży służbowej oraz podroży osoby niebędącej pracownikiem – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub rozporządzeniu MPiPS w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej[1]. Zwolnienie to ma zastosowanie, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i poniesiono je w celu osiągnięcia przychodów (art. 21 ust. 13 pkt 1 updof).

Z ww. rozporządzenia wynika, że z tytułu podróży krajowej oraz zagranicznej, odbywanej w terminie i miejscu określonych przez pracodawcę, pracownikowi przysługuje m.in. zwrot kosztów przejazdów (§ 2 pkt 2 lit. a).

Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 16 updof wyodrębnił 2 rodzaje podróży – „podróż służbową” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem”.

Przywołując definicję podróży służbowej z Kp, organy podatkowe w większości stały dotąd na stanowisku, że „podróż” to zdarzenie incydentalne w stosunku do zadania powierzonego w ramach umowy i wykonywanego na jej podstawie. W pojęciu „podróży” (przebywania w niej) nie mieści się więc sytuacja, gdy podróż musi się odbyć, aby osoba mogła wykonywać zadania ściśle określone w treści umowy (interpretacja IS w Katowicach z 3.04.2015 r., IBPBII/1/415-1032/14/MCZ)[2]. To oznaczałoby, że zleceniobiorcy, o których mowa, nie są w podróży, a co za tym idzie, nie można do przekazywanych im świadczeń zastosować zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof.

Taką interpretację zakwestionował NSA w wyrokach z 30.05.2018 r. (II FSK 1446/16 i II FSK 1447/ 16). Po ww. orzeczeniach KIS, związana rozstrzygnięciem sądu, wydała interpretację korzystną dla podatnika, potwierdzając, że „podróż osoby niebędącej pracownikiem” (np. zleceniobiorcy) jest pojęciem szerszym od „podróży służbowej” i obejmuje każdy wyjazd osoby wykonującej umowę zlecenia poza miejsce zamieszkania i miejsce siedziby zleceniodawcy, wiążący się z wykonaniem przez zleceniobiorcę zleconych mu czynności (interpretacja z 8.10.2018 r., IBPBII/1/415-1034/14-1/HK).

Jednak już 2 mies. później, w piśmie z 19.12.2018 r.(0113-KDIPT2-3.4011.580.2018.ID), KIS powróciła do pierwotnego stanowiska, w myśl którego nie ma podstaw do twierdzenia, że wykonując usługi opiekuńcze w Niemczech, zleceniobiorcy będą odbywali podróż. Wykonują oni bowiem usługi opiekuńcze w miejscu wskazanym w umowie zlecenia jako miejsce ich świadczenia.

Biorąc pod uwagę stanowisko NSA, wyjazd zleceniobiorców do Francji w celu wykonania zleconych przez spółkę usług spełnia definicję podróży, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof. Wartość biletów jako należności za czas podróży byłaby więc przychodem zleceniobiorców zwolnionym z podatku dochodowego. Nie pobierając jednak PIT od tego przychodu, spółka naraża się na ryzyko zakwestionowania takiego postępowania przez organy podatkowe.