PIT-2 i podwyższone koszty uzyskania przychodów przy wypłacie wynagrodzenia po ustaniu zatrudnienia
Czy możemy zastosować kwotę wolną od podatku, jeżeli w trakcie pracy złożył on PIT-2? Co z podwyższonymi kosztami uzyskania przychodów ze względu na to, że pracownik mieszkał poza miejscem pracy?
Aby przy wyliczaniu wynagrodzenia pracodawca mógł zastosować kwotę wolną od podatku, konieczne jest aktualne oświadczenie pracownika (PIT-2), złożone zgodnie z art. 32 ust. 3 updof. Oświadczenia nie trzeba ponawiać co roku i nie składa się go, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie.
Z dniem zakończenia stosunku pracy dochodzi jednak do zerwania więzi prawnej łączącej pracodawcę i pracownika. Osoba, której umowa wygasła/została rozwiązana, nie jest już pracownikiem danego zakładu (choć wypłacane jej po ustaniu zatrudnienia wynagrodzenie nadal kwalifikuje się do źródła przychody ze stosunku pracy).
[1] ⇒link⇐.
[2] Odmienne stanowisko poparte wcześniejszymi wyjaśnieniami organów podatkowych i orzecznictwem sądowym zob. w: R. Majewska, Kolejne poprawki w Polskim Ładzie – legitymizacja obowiązku liczenia podwójnych zaliczek i ułatwienia w składaniu PIT-2, „Rachunkowość” nr 3/2022. Co istotne, zmiana stanowiska przez Ministerstwo Finansów i KIS, po latach obowiązywania odmiennej wykładni i praktyki, nie wynika z nowelizacji przepisów, a jest dobitnym przykładem ich dowolnej interpretacji – przyp. red.
Dlatego Ministerstwo Finansów i KIS stoją obecnie na stanowisku, że po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy wygasają wszystkie oświadczenia złożone pracodawcy przez pracownika. W związku z tym przy wypłacie wynagrodzenia po zakończeniu umowy pracodawca nie stosuje kwoty zmniejszającej podatek. Taką interpretację potwierdzają Ministerstwo Finansów w „Przewodniku dla podatnika PIT-2”[1] oraz KIS w udzielanych podatnikom indywidualnych wyjaśnieniach[2].
Czy tak samo jest w przypadku stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, skoro w myśl art. 32 ust. 5 updof zakład pracy przy obliczaniu zaliczki stosuje koszty określone w art. 22 ust. 2 pkt 3, jeżeli pracownik złoży oświadczenie o spełnieniu warunku określonego w tym przepisie?
Oświadczenia o prawie do stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów również nie trzeba ponawiać, jeśli stan faktyczny nie uległ zmianie w odniesieniu do lat poprzednich.
Specjaliści KIS informują, iż wskazanie w „Przewodniku dla podatnika PIT-2”, że po rozwiązaniu stosunku pracy wygasają wszystkie oświadczenia złożone pracodawcy, dotyczy oświadczenia PIT-2, ale już nie oświadczenia o zastosowaniu podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z informacją z KIS otrzymaną e-mailem na wysłane zapytanie: nie ma przeszkód, żeby pracownik miał zastosowane koszty podwyższone – jeżeli z takich korzystał podczas zatrudnienia.
Podobne stanowisko co do stosowania podwyższonych kosztów uzyskania po ustaniu zatrudnienia zajęła np. IS w Katowicach w interpretacji z 3.06.2016 r. (IBPB-2-1/4511-276/16/DP), wskazując, że w art. 32 ust. 2 updof, w którym jest mowa o stosowaniu właściwych kosztów uzyskania przychodów, nie ma mowy o „pracowniku”: Z uwagi na fakt, że (…) art. 32 ust. 2 (…) nie odwołuje się wprost do określenia „pracownik”, tj. osoby pozostającej aktualnie w stosunku pracy, (…) należy wskazać, że do wyliczenia zaliczki na PIT będą miały zastosowanie zarówno koszty uzyskania przychodów określone w art. 22 ust. 2 pkt 1 (…) (podstawowe koszty uzyskania przychodów), jak i w art. 22 ust. 2 pkt 3 (…) (podwyższone koszty uzyskania przychodów). Brzmienie (…) art. 32 ust. 2 wskazuje, iż oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 5, zachowuje ważność również po ustaniu stosunku pracy.
Należy też mieć na uwadze, że przychody ze stosunku pracy są pomniejszane o koszty przysługujące pracownikowi w trakcie wykonywania pracy, za którą jest wypłacane wynagrodzenie (w tym przypadku podwyższone ze względu na to, że miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy), niezależnie od tego, kiedy następuje wypłata.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych