Podwyżka odpisów na zfśs komplikuje rozliczenie środków socjalnych
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Ustawa z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny[1] (dalej nowelizacja) przewiduje niespotykane dotychczas podniesienie odpisów na zfśs w trakcie roku kalendarzowego.
[1] W chwili oddawania miesięcznika do druku ustawa oczekiwała na podpis Prezydenta RP i publikację w DzU.
Ustawa z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny[1] (dalej nowelizacja) przewiduje niespotykane dotychczas podniesienie odpisów na zfśs w trakcie roku kalendarzowego.
Przypomnijmy, że pracodawcy tworzący zfśs, odpisy na konto funduszu przelewają w dwóch ratach (art. 6 ust. 2 ustawy o zfśs):
- do 31 maja – 75% odpisów podstawowych za zatrudnionych w normalnych warunkach, wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz młodocianych,
- do 30 września – resztę (25%) wskazanych odpisów podstawowych oraz pozostałe dobrowolne zwiększenia.
Podstawą odpisów obowiązujących od 1.01.2019 do 31.07.2019 r. było przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w II półroczu 2013 r. (3278,14 zł), a od 1.08.2019 do 31.12.2019 r. jest nią analogiczna płaca z II półrocza 2014 r. – 3389,90 zł (nowy art. 5h ustawy o zfśs). Doprowadza to do swoistej dychotomii odpisów w 2019 r. (patrz tabela).
Nowelizacja nie daje konkretnych wskazówek, jak w konsekwencji tej podwyżki prawidłowo naliczyć odpisy za cały 2019 r. Zgodnie z nią równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o zfśs, w wysokości obliczonej według zmienionych stawek należy wyjątkowo w 2019 r. przekazać na rachunek funduszu do 31.10.2019 r., uwzględniając dotychczas przekazaną kwotę odpisów i zwiększeń, obliczonych na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II półroczu 2013 r. (art. 5h ust. 3 ustawy o zfśs).
Dotyczy to pracodawców, którzy obowiązkowo prowadzą zfśs i stosują ustawowe wskaźniki naliczania odpisów i zwiększeń (art. 3 ust. 1 i 1c w zw. z art. 4 ustawy o zfśs). Obowiązek ten nie obejmuje uczelni wyższych funkcjonujących na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce oraz szkół i placówek objętych systemem oświaty w stosunku do nauczycieli podlegających Karcie Nauczyciela (art. 5 ust. 8 ustawy o zfśs).
| Rodzaj odpisu na zfśs | Procent podstawy | Kwota (w zł) obowiązująca od 1.01.2019 do 31.07.2019(podstawa 3278,14) | Kwota (w zł) obowiązująca od 1.08.2019 do 31.12.2019(podstawa 3389,90) |
| Obowiązkowy odpis na pełny etat zatrudnienia w normalnych warunkach | 37,5 | 1229,30 | 1271,21 |
| Obowiązkowy odpis na pełny etat zatrudnienia w szczególnych warunkach* | 50 | 1639,07 | 1694,95 |
| Obowiązkowy odpis na młodocianych | 5 6 7 |
w I roku nauki – 163,91 w II roku nauki – 196,69 w III roku nauki – 229,47 |
w I roku nauki – 169,50 w II roku nauki – 203,39 w III roku nauki – 237,29 |
| Dobrowolne zwiększenie odpisu na każdego pracownika ze znaczną lub z umiarkowaną niepełnosprawnością |
6,25 | 204,88 | 211,87 |
| Dobrowolne zwiększenie odpisu na każdego byłego pracownika – emeryta lub rencistę, dla którego zakład pracy jest ostatnim miejscem pracy |
6,25 | 204,88 | 211,87 |
| Dobrowolne zwiększenie odpisu na każdego pracownika przez pracodawcę, który utworzył zakładowy żłobek lub klub dziecięcy** |
7,5 | 245,86 | 254,24 |
Spółka, zatrudniająca 1.01.2019 r. ponad 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzy zfśs i odprowadza odpisy w ustawowej wysokości. W maju 2019 r. ustaliła stan planowanego, średniorocznego zatrudnienia:
w normalnych warunkach – 67,35 etatu,
w szczególnych warunkach – 3,56 etatu,
młodocianych w II roku nauki – 2 osoby,
według którego obliczyła i przelała I turę środków (75% odpisów podstawowych) na rachunek funduszu.
W II turze spółka przekazuje w 2019 r., oprócz pozostałej części odpisów podstawowych (25%), zwiększenia za:
- 2 pracowników niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i 3 w znacznym,
- 17 byłych pracowników, będących obecnie emerytami lub rencistami, dla których pozostaje ona ostatnim miejscem pracy.
Jak poprawnie obliczyć odpisy za 2019 r., biorąc pod uwagę zmianę ich wysokości od 1.08.2019 r.?
1. Wysokość I raty środków socjalnych
Odpisy przekazane przez spółkę w I racie wyniosły:
- całoroczne odpisy podstawowe na zatrudnionych w normalnych warunkach:
67,35 etatu × 1229,30 zł = 82 793,36 zł,
- całoroczne odpisy podstawowe na wykonujących prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze:
3,56 etatu × 1639,07 zł = 5 835,09 zł,
- całoroczne odpisy podstawowe na młodocianych:
2 osoby × 196,69 zł = 393,38 zł,
- I rata odpisów podstawowych (w sumie):
(82 793,36 zł + 5 835,09 zł + 393,38 zł) × 75% = 89 021,83 zł × 75% = 66 766,37 zł.
2. Wysokość II raty środków socjalnych
- reszta całorocznych odpisów podstawowych (25%):
89 021,83 zł – 66 766,37 zł = 22 255,46 zł,
- dobrowolne zwiększenia:
22 osoby × 204,88 zł = 4507,36 zł,
- łącznie II rata środków socjalnych:
22 255,46 zł + 4 507,36 zł = 26 762,82 zł.
3. Ustalenie średnich odpisów i zwiększeń
Pod koniec października (najlepiej według stanu na ostatni dzień tego miesiąca) spółka powinna obliczyć średnie odpisy za 2019 r. dla każdej grupy zatrudnionych – proporcjonalnie do okresu obowiązywania obu tegorocznych podstaw naliczania odpisów, w następujący sposób:
- na zatrudnionych w normalnych warunkach:
1229,30 zł × 7/12 + 1271,21 zł × 5/12 = 1246,76 zł,
- na wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze:
1639,07 zł × 7/12 + 1694,95 zł × 5/12 = 1662,35 zł,
- na młodocianych:
196,69 zł × 7/12 + 203,39 zł × 5/12 = 199,49 zł.
Podobnie należy obliczyć średnie dobrowolne zwiększenia odpisów za 2019 r., przekazywane na rachunek zfśs:
- na każdego pracownika niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub umiarkowanym:
204,88 zł × 7/12 + 211,87 zł × 5/12 = 207,79 zł,
- na każdego byłego pracownika – emeryta lub rencistę, dla którego zakład pracy był ostatnim miejscem pracy:
204,88 zł × 7/12 + 211,87 zł × 5/12 = 207,79 zł.
4. Ponowne ustalenie stanu zatrudnienia na 31.10.2019 r.
Następnie spółka powinna ponownie ustalić planowaną średnioroczną liczbę pracowników (na podstawie której skalkulowała I ratę odpisów socjalnych), uwzględniając tzw. faktyczne wykonanie od stycznia do października 2019 r., czyli ruchy kadrowe, jakie zaszły w tym czasie (zwolnienia i przyjęcia nowych pracowników). Zakładamy, że spółka 31.10.2019 r. dysponowała: 68,1 etatami zatrudnionych w normalnych warunkach oraz 4 etatami zatrudnienia w warunkach szczególnych, a pozostałe dane nie uległy zmianie (2 młodocianych w II roku nauki, 5 pracowników niepełnosprawnych w stopniu znacznym lub umiarkowanym, 17 byłych pracowników – emerytów i rencistów, dla których spółka pozostaje ostatnim miejscem pracy).
Dzięki temu do 31.10.2019 r. spółka prześle na konto zfśs uzupełnienie całorocznych odpisów ustalonych według realnego przeciętnego stanu zatrudnienia w tym roku. Ruchy kadrowe, jakie nastąpią w ostatnich 2 mies. 2019 r., łatwo uwzględni przy sporządzaniu rocznego bilansu środków socjalnych według stanu na 31.12.2019 r.
5. Ustalenie kwoty do przekazania na rachunek zfśs do 31.10.2019 r.
Ostateczny całoroczny odpis podstawowy za 2019 r. dla każdej grupy zatrudnionych spółka uzyska, mnożąc ponownie ustaloną średnioroczną liczbę pracowników przez wysokość średnich odpisów i zwiększeń:
- na zatrudnionych w normalnych warunkach:
68,10 etatu × 1246,76 zł = 84 904,36 zł,
- na wykonujących prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze:
4 etaty × 1662,35 zł = 6 649,40 zł,
- na młodocianych:
2 młodocianych w II roku nauki × 199,49 zł = 398,98 zł,
- dobrowolne zwiększenia:
22 osoby × 207,79 zł = 4571,38 zł,
- łącznie całoroczne środki socjalne ustalone według średnich odpisów i zwiększeń:
84 904,36 zł + 6 649,40 zł + 398,98 zł + 4571,38 zł = 96 524,12 zł,
- środki socjalne do przekazania na konto zfśs do 31.12.2019 r. (od całorocznych środków socjalnych ustalonych według średnich odpisów i zwiększeń odejmujemy środki przelane w ramach I i II raty, obliczone w pkt 1 i 2):
- 96 524,12 zł – 66 766,37 zł – 26 762,82 zł = 2994,93 zł.
W sumie spółka ma obowiązek przelać do 31.10.2019 r. na rachunek zfśs kwotę 2994,93 zł.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
