Zarobek uczącego się dorosłego dziecka może pozbawić rodzica prawa do ulgi 4+

Ulga z tytułu wielodzietności obowiązuje od 1.01.2022 r. i została wprowadzona przepisami tzw. Polskiego Ładu (ustawą z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw[1]).

Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 153 updof wolne od PIT do kwoty 85 528 zł w roku kalendarzowym są przychody osiągnięte z:

• pracy (tj. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy),
• umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 updof,
• pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowanej według skali, liniowo, 5-proc. PIT w ramach ulgi IP Box, bądź ryczałtem ewidencjonowanym)

przez podatnika, który w roku podatkowym wobec co najmniej czworga dzieci:

• wykonywał władzę rodzicielską,
• pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub pełnił funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
• wobec pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo pełnił funkcję rodziny zastępczej.

Do grona dzieci uprawniających do ww. ulgi zaliczają się (art. 21 ust. 1 pkt 153 w zw. z art. 27ea ust. 1 pkt 2 updof):

• wszystkie dzieci małoletnie;
• dzieci pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny albo rentę socjalną;
• dzieci pełnoletnie do ukończenia 25 lat, które nadal się uczą – jeżeli w roku kalendarzowym:

• nie podlegały opodatkowaniu podatkiem liniowym lub ryczałtem ewidencjonowanym (z wyjątkiem przychodów z najmu objętego tym ryczałtem) czy zgodnie z ustawą o podatku tonażowym[2] lub ustawą o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych[3],
• nie uzyskały dochodów opodatkowanych PIT według skali, podatkiem 19%, z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, ani przychodów zwolnionych z PIT w ramach tzw. zerowego PIT dla młodych bądź ulgi na powrót, w łącznej kwocie przekraczającej 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez Ministerstwo Finansów, jeśli dziecko np. urodzi się, umrze, ukończy 18 lat w trakcie roku podatkowego i nie będzie dalej się uczyć, czy też ukończy studia, to obojgu rodzicom przysługuje zwolnienie w pełnym rocznym wymiarze, tj. 85 528 zł. Jeśli bowiem chodzi o te przesłanki ulgi, które dotyczą: posiadania czworga dzieci, ich wieku, pobierania na nie zasiłku/renty, nauki – wystarczy ich spełnianie przez co najmniej 1 dzień w roku kalendarzowym. Przykładowo, gdyby zleceniobiorcy 30.12.2022 r. urodziło się czwarte dziecko, wówczas w rocznym zeznaniu podatkowym za 2022 r. miałby on prawo rozliczyć całe zwolnienie w kwocie 85 528 zł, bez proporcjonalnego pomniejszania tego limitu z uwagi na to, że przez większą część roku miał troje dzieci.

Inaczej – zgodnie z wyjaśnieniami resortu finansów – trzeba natomiast podejść do przesłanki ulgi 4+, jaką jest nieosiąganie przychodów przez pełnoletnie, zdrowe dzieci podatnika, które nie ukończyły 25 lat i nadal się uczą. Z art. 27ea ust. 1 pkt 2 lit. c updof wprost wynika bowiem, że poza rentą rodzinną nie mogą one uzyskać w trakcie danego roku podatkowego dochodów w kwocie powyżej 3089 zł.

Skoro więc syn zleceniobiorcy zatrudni się w kwietniu 2022 r. na umowę o pracę, ta negatywna przesłanka zapewne się ziści. W konsekwencji ojciec utraci prawo do ulgi 4+ za cały 2022 r., ponieważ tylko trójka jego dzieci będzie spełniać warunki opisanego zwolnienia z PIT. Proporcjonalne zmniejszenie rocznego limitu ulgi również nie wchodzi tu w grę.