Prokurenci, członkowie rad osiedla i zarządów wspólnot mieszkaniowych jednak bez składek zdrowotnych
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Takie zaskakujące stanowisko znalazła na stronach internetowych ZUS jedna z naszych Czytelniczek. Jego potwierdzenie otrzymała przez PUE ZUS, w odpowiedzi na pytanie dotyczące obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń zdrowotnych członków zarządu wspólnoty mieszkaniowej (patrz ramka).
Przypomnijmy, że od 2022 r., na mocy nowego art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej, obligatoryjnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”. Jeśli 31.12.2021 r. sprawowały taką funkcję, należało je zgłosić do ZUS z kodem 22 50 xx.
Według ZUS chodzi wyłącznie o osoby uzyskujące przychody z działalności wykonywanej osobiście, określone w art. 13 pkt 7 updof, czyli osoby – niezależnie od sposobu ich powołania – należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych. Tylko one zostały od nowego roku, za sprawą tzw. Polskiego Ładu, objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, z tytułu pełnienia funkcji na mocy aktu powołania.
W swojej interpretacji ZUS z tego grona wprost wyklucza osoby osiągające przychody wymienione w art. 13 pkt 6 updof, a więc przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników (z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 updof, który mówi o przychodach przedsiębiorców) i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów. Za takie osoby nie należy zatem płacić składek zdrowotnych.
Dotyczy to również prokurentów, których wynagrodzenie – w myśl interpretacji fiskusa – uznaje się za przychód z innych źródeł (np. interpretacje KIS z 24.04.2018 r., 0113-KDIPT2-1.4011.127.2018.1.MGR, i 23.06.2017 r., 0115-KDIT2-1.4011.71.2017.2.MN).
Stanowisko ZUS to kolejna próba łatania niejasnych regulacji Polskiego Ładu. Z uwagi na literalne brzmienie powołanego wyżej przepisu ustawy zdrowotnej eksperci zalecali, by od 1.01.2022 r. obejmować obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym wszystkie osoby, które sprawują funkcje bezumownie, w tym prokurentów, członków rad osiedla, członków zarządu wspólnoty mieszkaniowej czy komisji powoływanych przez urzędy.
Interpretacja ZUS ma charakter zawężający i – choć nie wynika z cytowanych przepisów – jest korzystna dla części ubezpieczonych. Z drugiej strony obciąża służby płacowe firm, które muszą teraz dokonać wstecznych korekt i wyrejestrować z ubezpieczenia zdrowotnego osoby niepotrzebnie zgłoszone.
Stanowisko ZUS w sprawie składki zdrowotnej powołanych członków zarządu wspólnoty mieszkaniowej
Pytanie Czytelniczki: Czy członek zarządu wspólnoty mieszkaniowej, powołany uchwałą i otrzymujący z tego tytułu wynagrodzenie, powinien być zgłoszony od 1 stycznia do ubezpieczenia zdrowotnego? Na stronach ZUS pojawiły się wyjaśnienia: Przez wynagrodzenie rozumiemy „przychody”, o których mówią przepisy updof (art. 13 pkt 7 updof), czyli przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządu, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych. Jeżeli są to osoby pełniące funkcję na podstawie powołania, których przychody są zaliczane do źródła przychodów, o którym mowa w art. 13 pkt 6 updof (...), to nadal nie podlegają one ubezpieczeniu zdrowotnemu z tego tytułu. Nie będzie miała znaczenia forma organizacyjno-prawna podmiotu wypłacającego wynagrodzenie – czy będzie to podmiot publicznoprawny (np. jednostka budżetowa, samorządowa, komisja państwowa albo samorządowa), czy też niepubliczny podmiot (np. spółka prawa handlowego, fundacja, stowarzyszenie).
Natomiast wynagrodzenie członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej zgodnie z interpretacją podatkową zalicza się do innych źródeł – w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 updof. Dlatego proszę o wyjaśnienie, czy te osoby na pewno powinny być zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego.
Odpowiedź ZUS: Od 1.01.2022 r. zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane (tj. wykonujące czynności wymienione w art. 13 ust. 7 updof), jeżeli otrzymują z tego tytułu wynagrodzenie. Jeżeli osoby wykonują czynności wymienione w innych przepisach, to nie podlegają zgłoszeniu z tytułu powołania.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
