Podatkowy nieład z zasiłkami

Choć obie kategorie przychodów osiąganych z tytułu zatrudnienia są ze sobą w pewien sposób powiązane, to updof zalicza je do odmiennych źródeł przychodów. Brak spójnych uregulowań powoduje, że otrzymane przez pracowników zasiłki: chorobowe, rehabilitacyjne, wyrównawcze, macierzyńskie i opiekuńcze, nie będą od 1.01.2022 brane pod uwagę przy obliczaniu nowych ulg i zwolnień podatkowych, wprowadzonych ustawą z 29.10.2021 nowelizującą updof w ramach tzw. Polskiego Ładu.

W świetle updof ww. zasiłki są przychodami zaliczanymi do tzw. innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 updof. Za takie przychody uważa się m.in. zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17.

Przychody ze stosunku pracy zostały wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1 updof. Tym samym pojęcie to nie obejmuje przychodów pracownika z tytułu świadczeń przewidzianych przepisami ustawy zasiłkowej, choćby otrzymał je za pośrednictwem zakładu pracy.

Taka konstrukcja przepisów od lat nastręcza kłopotów płatnikom, do których obowiązków należy obliczanie i potrącanie zaliczek na PIT od wypłacanych pracownikom wynagrodzeń i zasiłków.

Przykładem może być zwolnienie z PIT przewidziane dla młodych pracowników. Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 148 updof osoba, która nie ukończyła 26. roku życia, nie płaci podatku od należności uzyskiwanych w ramach stosunku pracy. Analogicznego zwolnienia nie przewidziano jednak dla zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Od nich pracodawca musi zatem potrącać zaliczkę na podatek.

Od 2022 trzeba będzie pamiętać, by zasiłków nie uwzględniać również w przychodach pracownika branych pod uwagę przy obliczaniu kwoty ulgi, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2aa updof (czyli tzw. ulgi dla klasy średniej). W myśl art. 32 ust. 2a updof za miesiące, w których podatnik uzyskał w danym zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, w wysokości wynoszącej od 5701 do 11 141 zł, płatnik pomniejsza dochód o kwotę ulgi, w wysokości obliczonej według określonego w ustawie wzoru.

Jako że ustawodawca wskazuje jedynie na przychody ze stosunku pracy, wypłacane pracownikom zasiłki nie mogą być prane pod uwagę przy obliczeniu miesięcznych przychodów uprawniających do ulgi.

Identycznie jest, jeśli chodzi o nowe zwolnienie z podatku dla rodziców z co najmniej czwórką dzieci. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 153 updof wolne od podatku są przychody takich podatników, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 85 528 zł, osiągnięte m.in. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 updof. W przepisie tym nie wymieniono zasiłków z ubezpieczeń społecznych, a zatem przy ich wypłacie na rzecz rodzica pracodawca powinien pobrać zaliczkę na PIT.

Taka sama sytuacja wystąpi w przypadku zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 updof – dla pracujących osób po ukończeniu 60. roku życia (kobieta) bądź 65. roku życia (mężczyzna). Nie będą one płacić PIT od przychodów ze stosunku pracy i z umów zlecenia. Ustawodawca nie przewidział jednak zwolnienia dla zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Dotyczy to również zwolnienia z PIT dla osób przenoszących rezydencję do Polski, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 155 updof (tzw. ulga na powrót).

• Zatrudnienie „na czarno” i wypłaty „pod stołem” na celowniku fiskusa
• Rozliczanie w 2022 r. zatrudnionych na umowy cywilnoprawne i pełniących funkcję na podstawie powołania
• Polski Ład – rewolucja na liście płac