Odpis aktualizujący od należności dochodzonej na drodze sądowej
Należności dochodzone na drodze sądowej są obarczone ryzykiem niespłacalności. Istnieje zatem prawdopodobieństwo, że nie przyniosą w przyszłości oczekiwanych korzyści ekonomicznych i dlatego trzeba dokonać odpisu aktualizującego.
Odpisy aktualizujące, w wysokości różnicy między kwotą należności a kwotą, której wyegzekwowania się oczekuje, mają na celu urealnienie kwoty należności wykazywanej w księgach i bilansie. Zgodnie z art. 35b ust. 2 uor są one zaliczane do pozostałych kosztów operacyjnych, a jeżeli dotyczą odsetek – do kosztów finansowych. Wpływają zatem na wynik finansowy jednostki.
Odpis aktualizujący figuruje w księgach tak długo, jak długo występuje ryzyko nieściągnięcia należności, której dotyczy, a nie jest ona przedawniona lub umorzona. Dokonywanie odpisów nie zastępuje działań windykacyjnych i nie zwalnia od ich podjęcia.
Kierując sprawę na drogę postępowania sądowego, spółka podjęła działania mające na celu odzyskanie zaległej kwoty. Ponieważ w tym momencie kwota wierzytelności stała się roszczeniem, pod datą skierowania sprawy do sądu należność przeksięgowuje się z konta 20 „Rozrachunki z odbiorcami” na konto 24-1 „Należności dochodzone na drodze sądowej” – zapisem:
Wn konto 24-1 „Należności dochodzone na drodze sądowej”,
Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.
Należności dochodzone na drodze sądowej są obarczone ryzykiem niespłacalności. Istnieje zatem prawdopodobieństwo, że nie przyniosą w przyszłości oczekiwanych korzyści ekonomicznych i dlatego trzeba dokonać odpisu aktualizującego.
Odpisy aktualizujące, w wysokości różnicy między kwotą należności a kwotą, której wyegzekwowania się oczekuje, mają na celu urealnienie kwoty należności wykazywanej w księgach i bilansie. Zgodnie z art. 35b ust. 2 uor są one zaliczane do pozostałych kosztów operacyjnych, a jeżeli dotyczą odsetek – do kosztów finansowych. Wpływają zatem na wynik finansowy jednostki.
Odpis aktualizujący figuruje w księgach tak długo, jak długo występuje ryzyko nieściągnięcia należności, której dotyczy, a nie jest ona przedawniona lub umorzona. Dokonywanie odpisów nie zastępuje działań windykacyjnych i nie zwalnia od ich podjęcia.
Kierując sprawę na drogę postępowania sądowego, spółka podjęła działania mające na celu odzyskanie zaległej kwoty. Ponieważ w tym momencie kwota wierzytelności stała się roszczeniem, pod datą skierowania sprawy do sądu należność przeksięgowuje się z konta 20 „Rozrachunki z odbiorcami” na konto 24-1 „Należności dochodzone na drodze sądowej” – zapisem:
Wn konto 24-1 „Należności dochodzone na drodze sądowej”,
Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.
W związku ze skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego jednostka ponosi wydatki w postaci opłat sądowych, a niekiedy także koszty opinii biegłych, wynagrodzenia radcy prawnego czy adwokata. Koszty te, jako pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, są zaliczane – w momencie ich poniesienia – do pozostałych kosztów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 uor):
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący” lub 10 „Kasa”.
W bilansie należności dochodzone na drodze sądowej są wykazywane w aktywach w poz. B.II.3d „Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek dochodzone na drodze sądowej”, przy czym są prezentowane po uwzględnieniu odpisów aktualizujących ich wartość (w bilansie kwotę należności trzeba pomniejszyć o odpis aktualizujący).
Spółka skierowała na drogę postępowania sądowego nieprzedawnioną należność w kwocie brutto 24 600 zł (w tym 4600 zł VAT), od której naliczyła odsetki zwłoki w wysokości 1000 zł. Koszty postępowania sądowego wyniosły 1100 zł. Ze względu na duże prawdopodobieństwo nieodzyskania (nieściągalności) należności spółka dokonała odpisu aktualizującego na całą kwotę należności wraz z odsetkami.
Zapisy księgowe:
1. Nota odsetkowa – naliczenie odsetek
Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami” 1 000
>Ma konto 75-0 „Przychody finansowe” 1 000
2. PK – skierowanie należności na drogę
postępowania sądowego (24 600 + 1000)
Wn konto 24-1 „Należności dochodzone
na drodze sądowej” 25 600
Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami” 25 600
3. Opłacone koszty postępowania sądowego
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” 1 100
Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący” 1 100
4. PK – odpis aktualizujący
a) kwota netto należności: 20 000 zł
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” 20 000
b) kwota VAT: 4600 zł
Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” 4 600
c) kwota brutto należności: 24 600 zł
Ma konto 29 „Odpisy aktualizujące rozrachunki” 24 600
d) odsetki: 1000 zł
Wn konto 75-1 „Koszty finansowe” 1 000
Ma konto 29 „Odpisy aktualizujące rozrachunki” 1 000
Wartość bilansowa należności wykazywana w aktywach bilansu wynosi 0, ponieważ odpisu aktualizującego dokonano w pełnej wysokości i pomniejsza on kwotę należności dochodzonej na drodze sądowej.
Dla celów podatkowych, co do zasady, odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodu (art. 16 ust. 1 pkt 26a updop). W drodze wyjątku do kosztów podatkowych można jednak zaliczyć odpisy aktualizujące dokonane zgodnie z uor, jeżeli dotyczą należności wcześniej zaliczonych do przychodów podatkowych (w wysokości tych przychodów – a więc bez VAT i odsetek), a ich nieściągalność została uprawdopodobniona (art. 16 ust. 1 pkt 26a updop i art. 23 ust. 1 pkt 21 updof). Dodatkowym warunkiem jest, by jednostka nie korzystała w odniesieniu do tych należności z ulgi na złe długi (art. 18f ust. 12 updop i art. 26i ust. 13 updof).
Naliczone, lecz nieotrzymane odsetki od należności nie są przychodem podatkowym w myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 updop i art. 14 ust. 3 pkt 2 updof. Koszty sądowe u wierzyciela stanowią koszt podatkowy z chwilą ich poniesienia. Natomiast do przychodów podatkowych wierzyciel będzie mógł zaliczyć koszty sądowe zasądzone przez sąd do zwrotu na jego rzecz z chwilą ich faktycznego otrzymania (podobnie jak odsetki od należności).
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych