Obowiązek korekty VAT, gdy nie dojdzie do wykupu leasingowanego pojazdu

Ponieważ w myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT wydanie pojazdu na podstawie umowy leasingu finansowego stanowi odpłatną dostawę towarów (inaczej niż leasing operacyjny, który jest odpłatnym świadczeniem usług), to w konsekwencji powinno być traktowane przez spółkę jako nabycie towarów. W zakresie, w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).

Wydanie leasingowanego pojazdu spółce udokumentowano fakturą opiewającą na sumę wszystkich przyszłych rat kapitałowych, włącznie z ceną wykupu oraz elementem odsetkowym za cały okres leasingu. Skoro pojazd był wykorzystywany przez spółkę wyłącznie do działalności opodatkowanej VAT, to miała ona pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z tej faktury.

Pytanie dotyczy tego, czy obecnie, w wyniku zwrotu pojazdu, leasingodawca powinien wystawić fakturę korygującą (in minus na kwotę wykupu) i w konsekwencji spółka ma obowiązek obniżenia naliczonego VAT – zgodnie z art. 86a ust. 19a ustawy o VAT – w rozliczeniu za okres, w którym zwróci pojazd leasingodawcy.

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że takie postępowanie byłoby nieprawidłowe. Jak wskazano w interpretacji KIS z 4.11.2022 r. (0114-KDIP4-2.4012.369.2022.2.AA), pojęcie „dostawy towarów”, zawarte w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, nie odwołuje się do cywilistycznego rozumienia prawa własności. Na gruncie ustawy o VAT istotne znaczenie ma bowiem możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Jeżeli zawarta zostaje umowa leasingu finansowego, a następnie leasingobiorca rezygnuje z opcji wykupu i zwraca pojazd leasingodawcy, występują dwie niezależne od siebie transakcje (dostawy towaru), podlegające oddzielnie opodatkowaniu VAT:

• na rzecz leasingobiorcy (na mocy umowy leasingu finansowego),
• na rzecz leasingodawcy, po podjęciu przez leasingobiorcę decyzji o rezygnacji z wykupu, w momencie zwrotu pojazdu.

Skoro zwracając pojazd, spółka przeniesie na leasingodawcę prawo do rozporządzania nim jak właściciel, to czynność ta spełni definicję „dostawy towarów”, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Za wynagrodzenie z tytułu tej dostawy (świadczenie wzajemne) należy uznać równowartość kwoty określonej jako cena wykupu.

Reasumując: w przypadku leasingu finansowego, w chwili wydania pojazdu podstawą opodatkowania – na mocy art. 29a ust. 1 ustawy o VAT – jest wszystko, co stanowi zapłatę z tytułu dostawy tego pojazdu, a więc cała kwota należna, włącznie z ceną wykupu. Gdy natomiast dochodzi do zwrotnego przeniesienia prawa do rozporządzania pojazdem na rzecz leasingodawcy, nie mamy do czynienia z obniżeniem podstawy opodatkowania z tytułu pierwotnej dostawy, tylko z odrębną dostawą pojazdu. Nie zachodzą zatem przesłanki obniżki podstawy opodatkowania (o której mowa w art. 29a ust. 13 w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).

W konsekwencji spółka nie jest zobowiązana do zmniejszenia VAT naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 19a ustawy o VAT. Ma natomiast obowiązek wykazania tej czynności jako dostawy towarów i udokumentowania jej fakturą (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT) wystawioną na rzecz leasingobiorcy (ten nie powinien z kolei wystawiać faktury korygującej).