Nowe obowiązki w zakresie raportowania dla prowadzących księgi rachunkowe

Jednolity plik kontrolny – księgi rachunkowe (JPK_KR)

Od 1.01.2025 r. pierwsi podatnicy CIT zostali zobowiązani do cyklicznego przekazywania (raz w roku, do końca 3. miesiąca roku następnego) do US ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej, zgodnie w wymogami, które sprecyzuje projektowane rozporządzenie MF w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W późniejszym terminie prowadzenie elektronicznych ksiąg (nie tylko rachunkowych, ale też podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ewidencji przychodów do celów ryczałtu ewidencjonowanego) i ich cykliczne przekazywanie do US będzie też obowiązkiem podatników PIT.

Nowe obowiązki będą realizowane według poniższego harmonogramu, za lata podatkowe rozpoczynające się po:

• 31.12.2024 r. – w przypadku podatkowych grup kapitałowych oraz podatników CIT, których wartość przychodu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 mln euro (struktura logiczna JPK_KR),

• 31.12.2025 r. – w przypadku podatników CIT (innych niż ww.) obowiązanych przesyłać ewidencję JPK_VAT oraz podatników PIT obowiązanych przesyłać ewidencję JPK_VAT (struktury logiczne JPK_KR, JPK_PKPIR oraz JPK_EWP),

• 31.12.2026 r. – w przypadku pozostałych podatników CIT oraz PIT (struktury logiczne JPK_KR, JPK_PKPIR oraz JPK_EWP).

Przedsiębiorcy będą musieli ponieść koszty dostosowania systemów finansowo-księgowych do tych zmian.

Projektowane rozporządzenie (dokument datowany na 27.03.2024 r.) ma charakter techniczny, reguluje zakres danych wykazywanych przez podatników CIT. Wynika z niego, że księgi rachunkowe trzeba będzie uzupełnić o następujące dodatkowe dane:

1) NIP kontrahenta podatnika, o ile został nadany,

2) numer identyfikujący fakturę w KSeF, o ile został nadany do dnia przekazania księgi – w przypadku faktur wystawionych przez podatnika, stanowiących dowód księgowy,

3) znaczniki identyfikujące konta ksiąg, wykazywane według słownika znaczników identyfikujących konta ksiąg (zał. nr 1–7 do rozporządzenia),

4) dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

5) wysokość różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym w podziale na: przychody (zwolnione z opodatkowania, podlegające i niepodlegające opodatkowaniu) i koszty (będące kosztami uzyskania przychodów, niestanowiące takich kosztów i nieuznawane za takie koszty).

Jeśli chodzi o wskazane w pkt 3 powyżej dodatkowe oznaczenia (znaczniki) identyfikujące konta ksiąg stosowanych przez jednostkę, to przyjęto nazewnictwo wynikające z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Wprowadzono je z uwagi na to, że podatnicy będą przesyłać rozbudowane księgi rachunkowe, o różnych nazwach poszczególnych kont. Znaczniki umożliwią ich prawidłową identyfikację, co będzie miało bezpośredni wpływ na efektywność działalności analitycznej i kontrolnej KAS, a zarazem przyczyni się do zmniejszenia zaangażowania podatników w udzielanie wyjaśnień.

Księgi rachunkowe będą przekazywane właściwemu naczelnikowi US za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Op, przy zastosowaniu zasad dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części, określonych w przepisach wydanych na podstawie tej regulacji. Ministerstwo Finansów opublikowało struktury JPK_KR_PD – JPK księgi rachunkowe, podatek dochodowy oraz JPK_ST – JPK środki trwałe.

Szerzej nt. podstaw prawnych nowego obowiązku piszemy w tym artykule.

ESG – obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju firmy

W 2025 r. będzie ciążył na dużych spółkach publicznych zatrudniających co najmniej 500 pracowników, które po raz pierwszy sporządzą taki raport za 2024 r. Warto pamiętać, że kolejne grupy firm rozpoczną raportowanie w 2026 r. za 2025 r. (pozostałe duże jednostki zatrudniające powyżej 250 pracowników) i w 2027 r. za 2026 r. (małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie).

Wymóg dotyczy informacji prezentujących zrównoważony rozwój firmy oraz sposób radzenia sobie z ryzykiem w odniesieniu do:

• kwestii środowiskowych,

• spraw społecznych i traktowania pracowników,

• poszanowania praw człowieka,

• przeciwdziałania korupcji i łapownictwu,

• różnorodności w zarządach spółek (pod względem wieku, płci, wykształcenia i doświadczenia zawodowego).

Szerzej na ten temat jest mowa w cyklu artykułów publikowanych w miesięczniku „Rachunkowość”.

Podsumowanie

W wykonywanie zawodu księgowego wpisane są zmiany, których częstotliwość i zakres zależy od sytuacji gospodarczej, uregulowań prawnych, rozwoju cyfryzacji, i z którymi najczęściej sobie radzimy. JPK_KR będzie kolejnym narzędziem służącym przygotowaniu łatwych do weryfikacji informacji wynikających z ewidencji księgowej. Zmiany mają charakter techniczny i w znacznej mierze dotyczą systemów informatycznych i ich dostosowania do wymogów rozporządzenia. Natomiast raportowanie niefinansowe wymaga większego zaangażowania i współpracy różnych grup zawodowych.

„Nawigator Księgowego” ma nam dostarczyć ważnych i aktualnych informacji nt. wchodzących w życie zmian i sposobu, w jaki należy je wdrażać i rozwiązywać problemy. Zachęcam do korzystania z tych informacji, gdyż sięgając do tego miesięcznika, nie tylko zdobywamy aktualną i pogłębiamy dotychczasową wiedzę, ale również nabieramy większej pewności siebie, oceniając własne kompetencje zawodowe.