Czerwiec - miesiąc księgowych Historia, która wciąż pozostaje aktualna
Czerwiec jest szczególnym miesiącem dla środowiska księgowych. To właśnie w czerwcu 1907 r., jeszcze w czasach zaborów, powstał Związek Buchalterów w Warszawie – pierwsza organizacja zrzeszająca przedstawicieli tego zawodu. Ponad dwie dekady później, 9 czerwca 1929 r., utworzono Związek Księgowych Województwa Lubelskiego. Dlatego w tym miesiącu w całym kraju odbywają się spotkania, pikniki, odczyty i konferencje będące okazją do świętowania, refleksji oraz integracji członków i sympatyków naszej organizacji – Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
W archiwum Oddziału Okręgowego w Lublinie zachował się wyjątkowy dokument: Apel Zarządu Związku Księgowych w Lublinie z 1933 roku, skierowany do osób wykonujących zawód księgowego. Mimo upływu niemal stulecia treść dokumentu pozostaje zaskakująco aktualna. Oto jego fragment:
Szanowny Kolego!
Zawód księgowego (buchaltera) – z uwagi na interes społeczny, a przede wszystkim ekonomiczny wszelkich jednostek gospodarczych – powinien stać się wolnym zawodem. Umożliwi to nie tylko uzdrowienie obecnych relacji w instytucjach prawnopublicznych dzięki niezależnej kontroli sprawowanej przez instytucję „Izby Przysięgłych Księgowych”, ale także podniesie nasz zawód do rangi profesji cieszącej się powagą, godnością i należnymi uprawnieniami. Te zaś pozwolą wyeliminować pauperyzację zawodu księgowego, która – szczególnie w czasach kryzysu i bezrobocia – stała się wyjątkowo dotkliwa.
Dlaczego tak się stało? Bo szoferem może być tylko osoba z prawem jazdy, a księgowym – każdy. Zawód buchaltera nie jest chroniony. Kto za to odpowiada? My sami. Tylko działając wspólnie, zorganizowani w ramach Związku Księgowych w Polsce, jesteśmy w stanie wywalczyć dla siebie należne prawa.
W Polsce działa ponad 30 000 księgowych, lecz zaledwie 10% z nich – około 3000 – jest zrzeszonych. To zbyt mało, aby nas słuchano. Dlatego apelujemy: wstąp do Związku Księgowych w Polsce, który istnieje już od 26 lat, ma siedzibę w Warszawie (ul. Złota 6) i oddziały w Lublinie, Białymstoku, Poznaniu, Wilnie i Katowicach. Rozumiejąc trudną sytuację ekonomiczną, Zarząd postanowił obniżyć składki członkowskie od 1 stycznia br. z 4,50 zł do 3 zł miesięcznie. W ramach tej opłaty członkowie otrzymują miesięcznik „Czasopismo Księgowych w Polsce”.
Zapraszamy wszystkich Kolegów – zrzeszonych i niezrzeszonych – na Walne Zgromadzenie Związku Księgowych w Polsce, Oddziału w Lublinie, które odbędzie się 29 kwietnia br. (niedziela) o godzinie 10:30 w lokalu przy ul. Powiatowej 1 (Stowarzyszenie Kupców Polskich).
Z koleżeńskim pozdrowieniem
Zarząd Związku Księgowych w Polsce, Oddział w Lublinie
Zawód księgowego przeszedł w ostatnich dekadach ogromną transformację. Mechaniczne maszyny liczące, które jeszcze nie tak dawno były podstawowym narzędziem pracy, zostały zastąpione zaawansowanymi systemami informatycznymi. Tradycyjne kalkulatory i arkusze kalkulacyjne zostały wyparte przez kompleksowe oprogramowanie, automatyzujące powtarzalne czynności.
Czy w obliczu postępującej cyfryzacji i automatyzacji zawód księgowego może zniknąć, ustępując miejsca narzędziom opartym na sztucznej inteligencji? Wręcz przeciwnie – technologia powinna być postrzegana jako sprzymierzeniec, a kluczem do sukcesu pozostają gotowość do zmian i otwartość na zdobywanie wiedzy.
W 2026 r. wejdzie w życie Krajowy System e-Faktur (KSeF), którego wdrożenie zmieni charakter pracy księgowego. Księgowy zamiast skupiać się na ewidencji dokumentów, coraz częściej będzie pełnił funkcję analityka i interpretatora danych finansowych. Stanie się partnerem biznesowym zarządów i właścicieli firm, ekspertem wspierającym strategiczne decyzje, a nie tylko osobą „prowadzącą księgi”.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
