JPK_CIT i JPK_PIT odsunięte na kolejne lata

Jak jest

Jedynie czynni podatnicy VAT muszą obecnie prowadzić elektroniczną ewidencję na potrzeby tego podatku i przesyłać ją wraz z deklaracją do organu podatkowego (plik JPK_VAT). Analogiczny wymóg nie ciąży na podatnikach CIT ani PIT.

Jeśli jednak prowadzą oni dobrowolnie księgi (rachunkowe, pkpir czy ewidencję przychodów na potrzeby ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych) przy użyciu programów komputerowych, organy podatkowe mogą żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, wskazując rodzaj ksiąg podatkowych oraz okres, którego dotyczą (art. 193a Op). Jest to tzw. JPK na żądanie (struktury JPK_KR, JPK_PKPIR, JPK_EWP).

Jak będzie

Po wejściu w życie zmian przewidzianych Polskim Ładem i SLIM VAT 3 obowiązek:

• prowadzenia ksiąg za pomocą programów komputerowych,
• cyklicznego (bez wezwania) przekazywania tych ksiąg do organów podatkowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Op, na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 Op,

będzie ciążyć na:

1) podatnikach CIT prowadzących księgi rachunkowe – w zakresie tych ksiąg; nowelizacją SLIM VAT 3 zniesiono ten obowiązek w stosunku do podatników prowadzących uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (czyli małych organizacji pozarządowych czy kół gospodyń wiejskich), a także podatników uprawnionych do składania papierowych deklaracji CIT (o których mowa w art. 27a updof – osiągających wyłącznie dochody wolne od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 oraz niezobowiązanych do sporządzenia deklaracji lub informacji jako płatnicy PIT); nadal nie będą też nim objęci podatnicy zwolnieni od CIT podmiotowo na podstawie art. 6 ust. 1 updop (m.in. jednostki budżetowe, kasy zapomogowo-pożyczkowe), jednak wprowadzono wyjątek dla fundacji rodzinnych (art. 9 ust. 1c–1d updop),

2) spółkach tworzących podatkową grupę kapitałową (PGK) – to one będą zobowiązane do przesyłania swoich ksiąg rachunkowym, a nie grupa, która jest podatnikiem CIT (art. 9 ust. 1g updop),

3) spółkach niebędących osobami prawnymi, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne (chodzi głównie o spółki jawne niebędące podatnikami CIT z powodu złożenia w porę informacji o podatnikach; w tej grupie nie mieszczą się natomiast spółki komandytowa i komandytowo-akcyjna, które nie są stricte osobami prawnymi, ale są podatnikami CIT, a także spółka jawna, która nabyła status podatnika CIT z uwagi na skład wspólników i niezłożenie informacji o podatnikach) – w zakresie prowadzonych przez nie ksiąg rachunkowych (art. 9 ust. 1e–1f updop),

4) osobach fizycznych, przedsiębiorstwach w spadku, spółkach cywilnych osób fizycznych, spółkach cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku, spółkach jawnych osób fizycznych oraz spółkach partnerskich, wykonujących działalność gospodarczą, a także na osobach prowadzących działy specjalne produkcji rolnej (zobligowanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych lub prowadzących je dobrowolnie) – w zakresie prowadzonych przez nie ksiąg rachunkowych bądź pkpir, jak również ewidencji środków trwałych oraz wnip (art. 24a ust. 1e updof),

5) osobach fizycznych będących podatnikami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz spółkach, których wspólnicy są opodatkowani w tej formie – w zakresie ewidencji przychodów, a także wykazu środków trwałych oraz wnip (art. 15 ust. 12 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 2540).

Nowe terminy

Istotną nowością wprowadzoną nowelizacją SLIM VAT 3 jest ograniczenie częstotliwości przesyłania ksiąg przez podatników PIT oraz ryczałtowców. Tak jak w przypadku podatników CIT mają być one przekazywane organom podatkowym tylko raz w roku, a nie jak pierwotnie przewidywały przepisy – w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po upływie każdego miesiąca/kwartału (w zależności od sposobu wpłacania zaliczek/ryczałtu), według stanu na ostatni dzień tego miesiąca/kwartału, a ponadto po zakończeniu roku podatkowego, do upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego za dany rok podatkowy. Jest to znaczące zmniejszenie biurokratycznych formalności.

Adresatem tych danych będzie naczelnik US właściwy ws. opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednocześnie spółki niebędące podatnikami CIT powinny przesyłać księgi naczelnikowi US właściwemu według miejsca prowadzenia działalności, a gdy prowadzą działalność w więcej niż jednym miejscu – naczelnikowi US właściwemu według miejsca siedziby, a jeśli w ten sposób nie da się ustalić właściwości – naczelnikowi US właściwemu według miejsca siedziby jednego ze wspólników będącego podatnikiem CIT (gdy ich wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne) albo też według miejsca zamieszkania jednego ze wspólników (art. 9 ust. 1f updop, art. 24a ust. 1e updof, art. 15 ust. 13 uzpd).

Obecnie nie wiadomo jeszcze, jaki będzie zakres danych przesyłanych w ramach ksiąg, również krąg zobowiązanych może ulec zmianie, z uwagi na upoważnienie MF do wydania rozporządzenia określającego:

• dodatkowe dane, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu oraz sposób ich wykazywania w tych księgach,
• innych niż wskazani w ustawie podatników zwolnionych z obowiązku prowadzenia ksiąg przy użyciu programów komputerowych i ich przesyłania oraz spółki niebędące osobami prawnymi zwolnione z takich obowiązków.

Przy wydawaniu rozporządzenia MF uwzględni konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczeń oraz kontroli obowiązków podatników przez organ podatkowy, identyfikowania obszarów, w których występują nadużycia w podatku lub narażonych na te nadużycia, a także możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia ksiąg przez podatników.

Moment wejścia w życie

Po zmianach wprowadzonych nowelizacją SLIM VAT 3 w art. 66 Polskiego Ładu opisane wymogi zaczną obowiązywać podatników rok później, niż przewidywała to nowelizacja z 9.06.2022 r. Nowe terminy przedstawia tabela.

Ustawodawca postanowił też, że jeżeli (w przypadku PGK i dużych podatników CIT) rok podatkowy/obrotowy, za który po raz pierwszy mają być przesłane księgi, zakończy się przed 31.12.2025 r., termin na ich przesłanie upłynie z końcem marca 2026 r. (art. 14 nowelizacji SLIM VAT 3).