Nieodpłatne udostępnienie mieszkania zleceniobiorcom w trakcie „podróży służbowej” – czy podlega PIT
Czy z tego powodu będzie zobowiązana pobrać zaliczkę na PIT?
Zgodnie z art. 41 ust. 1 updof osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń m.in. z tytułu umów zleceń z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, są obowiązane – jako płatnicy – pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Oczywiste jest, że przepis ten nie ma zastosowania do świadczeń niebędących przychodem podatnika ani do przychodów wolnych od podatku, gdyż trudno racjonalnie oczekiwać od płatnika pobierania zaliczki na podatek od świadczeń, od których podatek nie jest i nie będzie należny.
W związku z nieodpłatnym udostępnianiem zleceniobiorcom mieszkania – w czasie kilkudniowych podróży odbywanych przez nich ze względu na wykonywanie obowiązków wynikających ze zleceń spółki – nie będzie na niej spoczywał obowiązek pobierania zaliczki na PIT.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 updof osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń m.in. z tytułu umów zleceń z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, są obowiązane – jako płatnicy – pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Oczywiste jest, że przepis ten nie ma zastosowania do świadczeń niebędących przychodem podatnika ani do przychodów wolnych od podatku, gdyż trudno racjonalnie oczekiwać od płatnika pobierania zaliczki na podatek od świadczeń, od których podatek nie jest i nie będzie należny.
Udostępnianie zleceniobiorcom mieszkania we wskazanych przez spółkę okolicznościach:
- nie będzie stanowić dla nich przychodu, a nawet gdyby uznać, że taki przychód powstaje, wówczas
- byłby to przychód wolny od podatku.
Brak przychodu
W myśl art. 11 ust. 1 i ust. 2a pkt 3 updof przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, przy czym w przypadku, gdy przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu bądź budynku, jego wartość ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku. Wskazanie przez ustawodawcę sposobu ustalenia przychodu dla tego szczególnego rodzaju nieodpłatnego świadczenia nie oznacza, że każde udostępnienie lokalu jest takim nieodpłatnym świadczeniem będącym przychodem podatnika. Tylko jeśli udostępnienie lokalu stanowi inne nieodpłatne świadczenie (będące przychodem), jego wartość należy ustalić we wskazany sposób.
Z ugruntowanych już poglądów judykatury wynika, że z innym nieodpłatnym świadczeniem mamy do czynienia wówczas, gdy definitywnie powiększa ono aktywa podatnika lub pozwala mu uniknąć wydatku, który w innym przypadku musiałby ponieść (por. m.in. wyrok NSA z 25.05.2017 r., II FSK 1034/15, i wyrok TK z 8.07.2014 r., K 7/13). Udostępnianie noclegu – w czasie kilkudniowych podróży odbywanych w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających ze zleceń spółki – nie spełni żadnego z tych kryteriów. Nie można oczywiście uznać, że zleceniobiorca uzyska trwałe, definitywne i bezwarunkowe przysporzenie majątkowe. Natomiast co do uniknięcia poniesienia kosztu, to z art. 735 i art. 742 Kc wynika, że zleceniodawca ma obowiązek zwrócić zleceniobiorcy wszelkie koszty, a zwrot ten nie stanowi części wynagrodzenia, które ustala się odrębnie (za samą pracę).
Zapewnienie zleceniobiorcy noclegu będzie zatem świadczeniem, które spółka będzie wykonywać we własnym interesie i zgodnie ze spoczywającym na niej obowiązkiem. Nie można stwierdzić, że zleceniobiorca uniknął w ten sposób wydatku, skoro obowiązek jego poniesienia nigdy na nim nie spoczywał.
Należy też zauważyć, że zleceniobiorca nie odniesie z tych noclegów żadnej osobistej korzyści; ma przecież własne miejsce zamieszkania, które opuści wyłącznie z przyczyn zawodowych, w celu działania na rzecz spółki. Przychodem zleceniobiorcy będzie natomiast otrzymane od spółki wynagrodzenie, które nie obejmie kosztów noclegu. Te ostatnie będą po prostu dodatkowym kosztem ponoszonym przez spółkę w związku z udzieleniem zlecenia służącego jej działalności gospodarczej.
Zwolnienie podatkowe
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z ust. 13 updof wolne od podatku są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego ds. pracy, w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej bądź samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, pod warunkiem że otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów.
Rozporządzenie MPiPS z 29.01.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (DzU poz. 167 ze zm.) określa wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży (§ 1) i stwierdza, że przysługuje mu zwrot kosztów noclegów (§ 2 pkt 2 lit. c i § 8 ust. 1).
Updof i ww. rozporządzenie odnoszą się do „przysługujących należności” oraz „zwrotu kosztów”. O zwrocie kosztów nie może być mowy w sytuacji, gdy zleceniobiorca żadnych kosztów nie ponosi. Jednak § 8 ust. 3 ww. rozporządzenia stanowi, że pracownikowi, któremu nie zapewniono bezpłatnego noclegu i który nie przedłożył rachunku za nocleg, przysługuje za każdy nocleg ryczałt w wysokości 150% diety. Wynika więc z tego, że zapewnienie bezpłatnego noclegu także mieści się w „przysługujących należnościach”.
Gdyby zatem noclegi uznać za przychody zleceniobiorców, będą to przychody zwolnione z PIT.
Na zakończenie trzeba podkreślić, że choć zapewnienie noclegu mieści się w zakresie „przysługujących należności”, a przychody z tej kategorii są zwolnione z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof, nie oznacza to, że każda „przysługująca należność” stanowi przychód odbywającego podróż. Zwolnieniu podlegają te „przysługujące należności”, które w pierwszej kolejności są przychodem (np. dieta, ryczałt za nocleg).
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
