Nieodebranie listu od pracodawcy podczas pandemii utrzymuje zatrudnienie
Czy to oznacza, że stosunek pracy nadal trwa? Jeśli tak, to jak doprowadzić do jego ustania?
Stosunek pracy nie został zakończony i może trwać nawet do 14 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19. Pracodawca powinien użyć innej niż pośrednictwo operatora metody doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeśli chce ją zakończyć wcześniej.
Stosunek pracy nie został zakończony i może trwać nawet do 14 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19. Pracodawca powinien użyć innej niż pośrednictwo operatora metody doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeśli chce ją zakończyć wcześniej.
Fikcja doręczenia
Pracodawca może doręczyć pracownikowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia na mocy art. 53 § 1 pkt 1 Kp (po upływie okresów ochronnych, którym podlega pracownik nieobecny w pracy z powodu choroby) w dowolny sposób. Ma zatem prawo dostarczyć je np. osobiście, za pośrednictwem innego pracownika, firmy kurierskiej, operatora pocztowego czy drogą elektroniczną, jeśli zostało przygotowane w formie elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (e-podpis).
Przy każdej zastosowanej metodzie może uznać, że oświadczenie zostało złożone z chwilą, gdy pracownik mógł się zapoznać z jego treścią (art. 61 § 1 Kc w zw. z art. 300 Kp).
Oznacza to, że w tym dniu stosunek pracy ustaje, nawet jeśli pracownik z własnej woli nie skorzysta z możliwości przeczytania pisma (m.in. postanowienie SN z 18.11.2020 r., III PK 185/19). Przy pośrednictwie operatora pocztowego jest to odpowiednio dzień, w którym pracownik:
- przyjmuje przesyłkę,
- odmawia jej przyjęcia,
- mógł ją odebrać, ponieważ był to ostatni dzień okresu wskazanego w drugim awizie (zawiadomienie o pozostawieniu przesyłki i terminie jej odbioru), lecz tego nie uczynił.
Środek zaradczy przeciw adresatom, którzy celowo nie odbierają przesyłek pocztowych, stanowi tzw. fikcja doręczenia (m.in. wyrok SN z 5.10.2005 r., I PK 37/05). Polega ona tym, że w razie niepodjęcia listu po 2-krotnym awizowaniu na zasadach określonych w art. 139 § 1 Kpc, powstaje domniemanie, że pracownik miał realną możliwość zapoznania się z zamieszczonym w nim oświadczeniem. Tym samym w 7. dniu od daty pozostawienia drugiego awiza w drzwiach mieszkania pracownika lub w jego skrzynce pocztowej zakończy się stosunek pracy rozwiązywany w trybie natychmiastowym.
Czasowe wyłączenie
[1] Tekst jedn. DzU z 2021 r. poz. 737.
[2] „Ubezpieczenia i Prawo Pracy” nr 9/2021.
Fikcja doręczenia nie działa jednak w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Wyłączył ją art. 98 ust. 1 ustawy z 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2[1] (dalej ustawa). W efekcie nieodebrane pisma, doręczane za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego, których termin odbioru wskazany w awizie przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, uznaje się za niedoręczone w tym czasie oraz przez 14 dni po odwołaniu ostatniego z tych stanów. Dlatego też stosunek pracy pracownika opisanego w pytaniu nie został rozwiązany.
Wskazany przepis dotyczy wszystkich przesyłek za potwierdzeniem odbioru, w tym nadawanych przez pracodawcę lub pracownika. Potwierdził to resort pracy – patrz stanowisko MRPiT.
Inne metody
Pracodawca, któremu nie udało się skutecznie doręczyć oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy w trybie natychmiastowym, za pośrednictwem operatora pocztowego, wskutek art. 98 ust. 1 ustawy, wciąż może do tego doprowadzić. Wystarczy, że ponowi doręczenie dokumentu w inny sposób, co również doradza resort pracy.
Stanowisko MRPiT z 31.03.2021 r. w sprawie zawieszenia fikcji doręczeń (fragment)[2]
Z brzmienia przepisu [art. 98 ust. 1 ustawy – przyp. aut.] wynika, że odnosi się on do wszystkich nieodebranych przesyłek podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego (z wyjątkiem wskazanych w ust. 2 tego przepisu), bez względu na to, kto jest nadawcą przesyłki. Zatem znajdzie także zastosowanie do wysłanej przez pracodawcę, a nieodebranej przez pracownika przesyłki zawierającej oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę doręczanej za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. – Prawo pocztowe.
Powyższe prowadzi do stwierdzenia, że nie będzie możliwe przyjęcie domniemania skutecznego doręczenia i złożenia oświadczenie woli, jeżeli przesyłka nie zostanie przez adresata podjęta w terminie, po jej uprzednim prawidłowym awizowaniu.
Jak stwierdził SN w uzasadnieniu wyroku z 7.12.2012 r. (II PK 120/12): „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest więc złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Dopóki zatem oświadczenie nie zostanie złożone, dopóty stosunek pracy trwa i nie może być mowy o rozpoczęciu biegu terminu wskazanego w art. 264 § 2 Kp”.
Należy zauważyć, że rozwiązanie przyjęte w (…) przepisie nie pozwala na jednoznaczne określenie terminu dokonania skutecznego doręczenia. Z brzmienia art. 98 ust. 1 ustawy można wywieść, że nieodebrane przez pracownika oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę wywoła skutek najwcześniej po upływie 14 dni od dnia zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Natomiast kwestia uznania takiej przesyłki za doręczoną po tym terminie mogłaby być oceniana według zasad wskazanych w przywołanym wyroku SN z 3.04.2019 r. (II PK 326/17) zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN i jednolitym stanowiskiem doktryny prawa.
Jednocześnie pragniemy zauważyć, że art. 98 ust. 1 ustawy nie wyłącza możliwości złożenia oświadczenia woli w inny prawem przewidziany sposób, tak aby doszło ono do adresata, w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią. Może to nastąpić chociażby za pomocą środka komunikacji elektronicznej, zgodnie z art. 61 § 2 i art. 781 Kc i z kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Ponadto osoba składająca oświadczenie może również podjąć próbę doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za pośrednictwem kuriera, osobiście bądź przy pomocy innych osób w miejscu zamieszkania adresata. Przedstawiając powyższe, jednocześnie informujemy, że wyrażane przez resort poglądy prawne i opinie nie są wiążące dla stron konkretnych stosunków pracy, Państwowej Inspekcji Pracy oraz sądów pracy.
Jeśli pracodawca chce utrzymać tradycyjną pisemną formę oświadczenia, może się wybrać osobiście do zwalnianego pracownika albo wysłać upoważnionego pracownika. Ma też prawo przygotować je w postaci elektronicznej, opatrzyć e-podpisem i przekazać jednym ze środków komunikacji cyfrowej, np. e-mailem z potwierdzeniem odbioru. Dokument w formie elektronicznej jest bowiem równoważny ze sporządzonym w formie pisemnej (art. 781 Kc w zw. z art. 300 Kp).
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
