Możliwość rozwiązania umowy o badanie sprawozdania finansowego i obowiązki z tym związane

Kwestia rozwiązania umowy o badanie sprawozdania finansowego (sf), zarówno ustawowego (obligatoryjnego), jak i dobrowolnego, została uregulowana w art. 66 ust. 7–9 uor. Jest to możliwe jedynie w przypadku zaistnienia uzasadnionej podstawy, za którą uznaje się w szczególności:

1) wystąpienie zdarzeń uniemożliwiających spełnienie wymagań określonych przepisami prawa dotyczącymi przeprowadzenia badania, zasadami etyki zawodowej, niezależności lub krajowymi standardami wykonywania zawodu,

2) niedotrzymanie warunków umowy innych niż skutkujące możliwością wyrażenia opinii z zastrzeżeniami, negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii,

3) przekształcenia, zmiany właścicielskie, zmiany organizacyjne uzasadniające zmianę firmy.

Co istotne, różnice poglądów w zakresie stosowania zasad rachunkowości lub standardów badania nie mogą stanowić uzasadnionej podstawy rozwiązania umowy.

We wskazanej przez Czytelnika sytuacji moim zdaniem jak najbardziej został spełniony warunek, o którym mowa w pkt 1 powyżej, tj. uniemożliwiono biegłemu rewidentowi (firmie audytorskiej) przeprowadzenie badania. Trudno wyobrazić sobie bowiem, aby wobec nieprzekazania jakichkolwiek informacji ze spółki było możliwe wypełnienie warunków zawartej umowy.

Warto pamiętać, że do 2019 r. (gdy nadzór nad firmami audytorskimi pełniła jeszcze PIBR, bo obecnie leży to w gestii PANA) w sprawozdaniach z działalności KRBR wskazywano wprost, że powodami rozwiązywania umów o badanie sf są m.in. „niewywiązanie się z warunków umowy przez zamawiającego badanie” oraz „brak możliwości zakończenia prac w terminie zawartym w umowie”.

O rozwiązaniu umowy o badanie sf kierownik jednostki oraz firma audytorska informują niezwłocznie PANA (na specjalnym formularzu[1]), a w przypadku jednostki zainteresowania publicznego (jzp) – KNF, wraz z podaniem stosownego wyjaśnienia przyczyn.

KNF wydała w tej sprawie specjalny komunikat[2], wskazując, że oczekuje, iż obowiązek informacyjny, wynikający z art. 66 ust. 9 uor, zostanie zrealizowany w następujący sposób:

• jzp oraz firma audytorska niezwłocznie po zajściu zdarzenia pisemnie powiadomią KNF o rozwiązaniu umowy wraz z podaniem stosownego wyjaśnienia przyczyn rozwiązania,
• w powiadomieniach wskażą też okres, na jaki była zawarta rozwiązana umowa, datę jej zawarcia i rozwiązania, a także, czy rozwiązanie wynikało z decyzji jzp, czy firmy audytorskiej.

KNF przypomniała też, że w przypadku rozwiązania umowy o badanie sf bez uzasadnionej podstawy lub niepoinformowania KNF o rozwiązaniu tej umowy uor przewiduje (art. 79 pkt 8) sankcje karne (karę grzywny albo ograniczenia wolności).