Kiedy pracodawca może sam wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników
Czy bez zgody związku może wprowadzić do niego zapisy o kontroli trzeźwości pracowników?
Pracodawca nie może samodzielnie wprowadzić do regulaminu pracy postanowień o kontroli trzeźwości pracowników, jeżeli otrzyma negatywne stanowisko organizacji związkowej w tej sprawie, w ustalonym wspólnie terminie na uzgodnienia. Jedynie nieosiągnięcie w tym czasie porozumienia pozwala mu podjąć autonomicznie taką decyzję.
Pracodawca nie może samodzielnie wprowadzić do regulaminu pracy postanowień o kontroli trzeźwości pracowników, jeżeli otrzyma negatywne stanowisko organizacji związkowej w tej sprawie, w ustalonym wspólnie terminie na uzgodnienia. Jedynie nieosiągnięcie w tym czasie porozumienia pozwala mu podjąć autonomicznie taką decyzję.
Konieczne uzgodnienia
Dzięki nowemu art. 221c Kp, wprowadzonemu od 21.02.2023 r. ustawą z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r. poz. 240), pracodawca ma prawo sprawdzać trzeźwość pracowników, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia im lub innym osobom ochrony życia, zdrowia albo mienia. Musi jednak przestrzegać reguł ustawowych oraz ustalić w układzie zbiorowym pracy bądź w regulaminie pracy zasady kontroli, a jeśli nie ma u niego żadnego z tych dokumentów – w obwieszczeniu. Zasady te powinny określać:
- grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
- sposób jej przeprowadzania, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli,
- czas i częstotliwość jej wykonywania.
Tryb wprowadzania do regulaminu pracy postanowień o kontroli trzeźwości zależy od tego, czy u pracodawcy funkcjonuje jedna/kilka zakładowych organizacji związkowych (dalej zoz), czy też nie ma żadnej. Istnienie zoz zobowiązuje do uzgodnienia z nią takiej zmiany regulaminu, co nie jest konieczne w przypadku braku związków (art. 1042 Kp). Pominięcie tego obowiązku spowoduje nieważność aktualizacji regulaminu w zakresie weryfikacji trzeźwości pracowników (por. wyrok SN z 21.03.2001 r., I PKN 320/00, 2002/24/599).
Nie brakuje jednak przeciwników tej rygorystycznej interpretacji, przekładających stanowisko SN o regulaminie wynagradzania do regulaminu pracy. W wyrokach z 9.05.2018 r. (II PK 60/17) i 12.10.2017 r. (II PK 269/16) sąd ten uznał, że pracodawca ma prawo uchylić regulamin wynagradzania mimo odrzucenia takiej możliwości przez związki zawodowe. Należy jednak zauważyć, że przyznał to uprawnienie w warunkach zagrożenia upadłością i długoletnich problemów ekonomicznych pracodawcy przy braku merytorycznych kontrpropozycji strony związkowej, wychodzących naprzeciw potrzebom ratowania sytuacji finansowej.
„Uzgodnienie” oznacza osiągnięcie porozumienia przez pracodawcę i stronę związkową w sprawie zarówno samej decyzji o wdrożeniu badania trzeźwości, jak i treści zapisów będących jej konsekwencją. Jeżeli zatem strona związkowa nie zgadza się na dodanie takiego instrumentu do regulaminu lub na zasady jego stosowania, pracodawca musi z niego zrezygnować. Jednak prawo tworzy od tej reguły wyjątki.
Jednostronna decyzja
Pracodawca może sam zdecydować o wdrożeniu kontroli trzeźwości pracowników do regulaminu pracy, jeśli:
1) nie ma u niego organizacji związkowej,
2) nie uzgodni treści postanowień z jedyną działającą u niego zoz w ustalonym obustronnie terminie (art. 1042 § 2 Kp),
3) nie otrzyma wspólnego stanowiska kilku działających u niego zoz w terminie 30 dni od dnia przekazania im propozycji nowych postanowień regulaminowych (art. 30 ust. 6 ustawy z 23.05.1991 r. o związkach zawodowych, tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 854, dalej ustawa związkowa).
Czytelnika dotyczy pkt 2, skoro funkcjonuje u niego jedna organizacja związkowa. W ramach realizacji planu wdrożenia kontroli trzeźwości pracowników powinien on więc określić wraz z tą organizacją termin, do którego będą prowadzone uzgodnienia co do treści nowych zapisów regulaminowych.
Przepisy kodeksowe pozostawiają swobodę w tym zakresie, natomiast art. 30 ust. 7 ustawy związkowej wyznacza 30 dni od przekazania dokumentu z nowymi postanowieniami regulaminu organizacji związkowej, która ma status organizacji reprezentatywnej i zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. Nieosiągnięcie porozumienia w wyznaczonym terminie otworzy Czytelnikowi drogę do jednostronnego wdrożenia badania trzeźwości pracowników.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych