Jak pandemia wpływa na treść sprawozdania finansowego za 2019 r. – komunikat SKwP (omówienie)

Pandemia koronawirusa wpływa ujemnie na światowe rynki, w tym na stabilność kursów akcji i walut, ceny ropy itp. Nie ma wątpliwości, że będzie miała makro- i mikroekonomiczne konsekwencje dla gospodarki, które przełożą się na sytuację polskich przedsiębiorstw w 2020 r.

Głównym celem sf jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wyniku finansowego. Pominięcie informacji o skutkach pandemii – mimo że w Europie wybuchła dopiero w 2020 r. – byłoby istotnym niedomówieniem. Sporządzając sf, kierownik jednostki deklaruje aktualność – na dzień sporządzenia sprawozdania – założenia kontynuacji działalności w niezmniejszonym istotnie zakresie. W myśl bowiem art. 5 ust. 2 uor, ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie dostępne dane na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.

Sf powinno zawierać nie tylko informacje o transakcjach już zakończonych, lecz także istotne informacje o zdarzeniach, których skutki finansowe dopiero się ujawnią w przyszłych okresach sprawozdawczych. Z kolei w art. 54 uor jest mowa o istotnych zdarzeniach po dniu bilansowym. Przykłady tych zdarzeń wskazuje KSR 7 Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja (pkt 6.1–6.7).

Do zdarzeń po dniu bilansowym, które mogą być następstwem pandemii, należą w szczególności:

• znaczące zmiany cen aktywów lub kursów wymiany walut obcych, mających związek z działalnością jednostki,
• spadek wartości rynkowej inwestycji posiadanych przez jednostkę,
• przeznaczenie do sprzedaży lub znacząca sprzedaż aktywów przez jednostkę,
• zaciągnięcie znaczących zobowiązań przez jednostkę,
• udzielenie przez jednostkę wysokich gwarancji, poręczeń,
• wniesienie sprawy do sądu lub otrzymanie pozwu przez jednostkę w sprawach wynikających ze zdarzeń, które nastąpiły po dniu bilansowym.

Poza wymienionymi w KSR 7 przykładami trzeba uwzględnić, że na skutek pandemii może nastąpić zagrożenie istotnego zmniejszenia przychodów jednostki przy konieczności ponoszenia kosztów stałych. Może to spowodować utratę płynności.

KSR 7 wskazuje także, że jeżeli po dniu bilansowym, a przed dniem zatwierdzenia rocznego sf, jednostka otrzymała informacje nt. zdarzeń wpływających na jej sytuację po dniu bilansowym, które mogą być istotne dla użytkowników sf, to w dodatkowych informacjach i objaśnieniach (w ust. 6 pkt 2 zał. nr 1 oraz pkt 14 zał. nr 5 do uor) podaje lub aktualizuje już wykazane informacje, lub ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:

• rodzaju zdarzenia,
• szacunkowej kwocie jego skutków finansowych bądź stwierdza, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.

SKwP sugeruje, aby sporządzając sf za 2019 r., zastanowić się nad skutkami pandemii i – jeśli wpłyną one istotnie na sytuację jednostki – ujawnić informacje w odpowiedniej nocie, dotyczącej zdarzeń po dacie bilansowej.

Dziś trudno oszacować kwotę skutków finansowych pandemii, dlatego ujawnienie to powinno mieć charakter opisowy.

Redakcja, kierując się wskazówkami SKwP, proponuje przykładowe sformułowanie ujawnienia, o którym mowa w ust. 6 pkt 2 oraz pkt 14 dodatkowych informacji i objaśnień (zał. nr 1 i 5 do uor):

Początek 2020 r. przyniósł rozprzestrzenienie się wirusa COVID-19 (koronawirusa) w wielu krajach, w tym w Polsce. Wpływa to negatywnie na gospodarkę światową, w tym polską. Znaczne osłabienie kursu waluty, fluktuacja cen towarów, obniżenie eksportu, spadek wartości akcji mogą mieć wpływ na sytuację przedsiębiorstw w roku 2020. Kierownictwo uważa pandemię za zdarzenie niepowodujące korekt w sprawozdaniu finansowym za rok 2019, lecz za wymagające ujawnienia zdarzenie po dacie bilansu, gdyż wpłynie ona na działalność i sytuację przedsiębiorstwa w 2020 r. Nie jest na razie możliwe przedstawienie wiarygodnych danych liczbowych, charakteryzujących potencjalny wpływ obecnej, wywołanej pandemią, sytuacji na przedsiębiorstwa. Ewentualne skutki wywołane pandemią zostaną uwzględnione w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym za rok 2020.

Wskazane jest, aby jednostki, których kluczowymi dostawcami są np. przedsiębiorstwa z Chin, jednostki z branży turystycznej, gastronomicznej i rozrywkowej oraz inne, które już odczuły skutki pandemii, zmodyfikowały zaproponowane sformułowania, dostosowując je do swojej specyficznej sytuacji.