Jak obliczyć zasiłek pracownika, którego zarobki przekraczały limit 30-krotności prognozowanego wynagrodzenia

Za miesiąc, w którym nastąpiło przekroczenie limitu prognozowanego wynagrodzenia na dany rok, należy obliczyć sumę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe – od kwoty ponad ten limit, oraz składki na ubezpieczenie chorobowe – od pełnego miesięcznego przychodu. Trzeba także zwrócić uwagę, czy w miesiącu przekroczenia limitu pracownik przepracował pełny miesiąc, czy tylko jego część – z powodu nieobecności usprawiedliwionej, np. choroby, opieki.

Z art. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej wynika, że za wynagrodzenie, które uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłków, uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe. Należy dodać, że chodzi o składki potrącone z przychodu pracownika, finansowane przez niego w następujących częściach: na ubezpieczenie emerytalne – 9,76%, rentowe – 1,5%, chorobowe – 2,45% (łącznie 13,71%).

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 1, 3 i 5 usus roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone. W związku z tym do momentu osiągnięcia kwoty limitu przychodu na dany rok kalendarzowy płatnik składek oblicza i przekazuje do ZUS (zgodnie z art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 usus) składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, od przychodu w rozumieniu updof, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Po przekroczeniu przez ubezpieczonego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z art. 20 ust. 2 usus wynika, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe nie stosuje się ograniczenia przewidzianego dla składek emerytalnej i rentowych.

Kwota limitu przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na 2019 r. wynosiła 142 950 zł.

Wariant 1

Biorąc pod uwagę dane podane w pytaniu i zakładając, że w listopadzie 2019 r. pracownik przepracował pełny miesiąc:

1. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego w maju 2020 r. stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od maja 2019 do kwietnia 2020 r.

2. W listopadzie 2019 r. nastąpiło przekroczenie 30-krotności, tj. kwoty 142 950 zł określonej na 2019 r.

3. Od stycznia do października 2019 r. pracownik otrzymał łączny przychód 140 000 zł.

4. Przychód za listopad 2019 r. należy przyjąć do podstawy wymiaru po pomniejszeniu o składki w kwocie 675,17 zł, obliczone w następujący sposób:

• na ubezpieczenie chorobowe 14 000 zł × 2,45% = 343 zł,
• na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (142 950 zł – 140 000 zł) × 11,26% = 2950 zł × 11,26% = 332,17 zł,
• łączna składka 675,17 zł (343 zł + 332,17 zł).

5. Wynagrodzenie za listopad 2019 r. powinno zatem zostać przyjęte do podstawy wymiaru w kwocie 13 324,83 zł (przychód 14 000 zł minus składki 675,17 zł).

6. Wynagrodzenie za grudzień 2019 r. powinno zostać uwzględnione w podstawie wymiaru w kwocie 13 657 zł (przychód 14 000 zł minus składka na ubezpieczenie chorobowe 2,45%, wynosząca 343 zł).

7. Przychód za okres od maja do października 2019 r. oraz od stycznia do kwietnia 2020 r. powinien zostać pomniejszony o składki (13,71%).

Wariant 2

Przyjmując, że w listopadzie 2019 r. wystąpiło przekroczenie górnego pułapu podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych (142 950 zł), a pracownik nie przepracował wszystkich dni roboczych w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby (miał obowiązek przepracować 22 dni, a przepracował 17 dni i jego przychód za ten miesiąc wynosił 9446,68 zł), przychód za listopad należy uzupełnić. Uzupełnienie wynagrodzenia w stałej miesięcznej wysokości polega na:

• obliczeniu średniego wskaźnika składek na ubezpieczenia społeczne potrąconych pracownikowi w tym miesiącu,
• obliczeniu pełnej miesięcznej składki przy zastosowaniu ww. wskaźnika,
• pomniejszeniu o kwotę tej składki pełnego miesięcznego przychodu pracownika za listopad.

Średni wskaźnik potrąconych składek oblicza się według wzoru, tj. obliczoną kwotę składek należy pomnożyć przez 100 i podzielić przez przychód stanowiący podstawę wymiaru składek.

W rozpatrywanym przypadku podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego w maju 2020 r. stanowi zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od maja 2019 do kwietnia 2020 r., przy czym:

1. Przychód za okres od stycznia do października 2019 r. to 140 000 zł.

2. Składka za listopad 2019 r. na ubezpieczenia:

• emerytalne i rentowe 11,26% (9,76% emerytalna + 1,5% rentowe) od kwoty 2950 zł (142 950 zł – 140 000 zł) wynosi 332,17 zł,
• chorobowe wynosi 231,44 zł (9446,68 zł × 2,45%).

3. Łączna kwota składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe wynosi 332,17 zł + 231,44 zł = 563,61 zł.

4. Uzupełnienie wynagrodzenia za listopad 2019 r. według wzoru: 563,61 × 100 : 9446,68 zł = 5,97%; 14 000 zł × 5,97% = 835,80 zł; 14 000 zł – 835,80 zł = 13 164,20 zł.

5. Wynagrodzenie za grudzień 2019 r. – przychód pomniejszony tylko o składkę chorobową 2,45% wynosi 13 657 zł (14 000 zł × 2,45% = 343 zł; 14 000 zł – 343 zł).

6. Wynagrodzenie za miesiące od maja do października 2019 r. oraz od stycznia do kwietnia 2020 r. wynosi 12 080,60 zł – przychód 14 000 zł pomniejszony o składki wynoszące 13,71%, tj. o 1919,40 zł.

7. Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego w maju 2020 r. wynosi 12 201,27 zł [(12 080,60 zł × 10 mies.) + 13 164,20 zł + 13 657 zł] : 12 = 12 302,27 zł.