Indywidualne ustalenie systemu zadaniowego w umowie z pracownikiem

Jeżeli spełnione są przesłanki zastosowania tego systemu, można go ustalić indywidualnie, wprowadzając – na podstawie porozumienia z pracownikiem – do umowy o pracę zapisy o systemie zadaniowym. To, że pracownik jest samotnym rodzicem, nie wpływa na zobowiązanie pracodawcy do wyrażania zgody (system zadaniowy nie jest objęty zakresem wnioskowania w ramach elastycznej organizacji pracy) ani nie tworzy samo w sobie podstawy do stosowania tego systemu.

Pracownik wychowujący dziecko – do ukończenia przez nie 8. roku życia – może złożyć wniosek (w postaci papierowej lub elektronicznej) o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy w jednej bądź kilku niewykluczających się formach. Pracodawca nie jest takim wnioskiem bezwzględnie związany. Rozpatruje go, biorąc pod uwagę:

• wskazane w nim potrzeby pracownika,
• termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy,
• potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Przede wszystkim jednak zakres elastycznej organizacji pracy określony w art. 1881 Kp nie obejmuje systemu zadaniowego, nie ma również innych przepisów, które faworyzowałyby w tym zakresie samotnych rodziców małych dzieci. Wskazany w pytaniu pracownik nie ma zatem szczególnych uprawnień do złożenia wiążącego pracodawcę wniosku o zastosowanie tego systemu. Ma możliwość wnioskowania na równi z innymi pracownikami.

Systemy czasu pracy ustala się zasadniczo w (art. 150 § 1 Kp):

• układzie zbiorowym pracy,
• regulaminie pracy,
• obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

W odniesieniu do systemu zadaniowego nie przewidziano żadnych odrębnych regulacji (takie występują w przypadku systemów skróconego tygodnia pracy oraz pracy weekendowej, które wprowadza się w umowach o pracę), a więc system ten wprowadza się standardowo w regulacjach wewnętrznych.

Nie można jednak wykluczyć stosowania do danego pracownika systemu zadaniowego na podstawie umowy o pracę. Jak wskazał SN w wyroku z 17.07.2009 r. (I BP 6/09), nie ma przeszkód, aby w umowie o pracę (albo w drodze odrębnego porozumienia między pracodawcą i pracownikiem) ustalić organizację pracy (system lub rozkład czasu pracy).

Nie byłoby to możliwe poprzez wypowiedzenie zmieniające zastosowane przez pracodawcę, gdyż stanowiłoby ominięcie wynikającej z przepisów procedury zmiany regulaminu pracy lub obwieszczenia (konsultacje z organizacjami związkowymi, wejście w życie po upływie 2 tyg. od podania do wiadomości pracowników). Jak najbardziej ważne będzie jednak zawarcie w tym zakresie porozumienia zmieniającego i wprowadzenie do umowy o pracę zapisów o systemie czasu pracy. Pracownik w tym przypadku ma wręcz bezpośredni wpływ na to, jaki system jest w stosunku do niego stosowany – inaczej niż przy narzuceniu mu systemu regulaminem czy obwieszczeniem. Trudno mówić więc o jego pokrzywdzeniu.

Trzeba pamiętać, że późniejsza zmiana systemu ustalonego w umowie będzie wymagać również zmiany umowy. Ewentualne zmiany regulaminu w tym zakresie nie obejmą tej osoby. Możliwe byłoby ustalenie – próbnie – systemu zadaniowego na czas określony, wskazując w porozumieniu zmieniającym, że np. wprowadza się go na rok. Po zakończeniu tego okresu nastąpi powrót do stanu sprzed wprowadzenia zapisu, przy czym strony będą mogły bez przeszkód przedłużyć stosowanie systemu zadaniowego.

System zadaniowy czasu pracy może być stosowany w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy (art. 140 Kp). Zgoda pracodawcy musi być poprzedzona analizą tego, czy praca pracownika (rodzaj, sposób i miejsce jej wykonywania) wypełnia przesłanki zastosowania tego systemu.

Dla zastosowania systemu zadaniowego nie muszą wystąpić łącznie wszystkie przesłanki wskazane w art. 140 Kp. Istnieją trzy niezależne kryteria:

• rodzaj pracy,
• organizacja pracy,
• miejsce wykonywania pracy.

Systemu zadaniowego nie można stosować wówczas, gdy czas wykonywanej pracy jest w pełni narzucany przez pracodawcę, gdy praca pracownika jest uzależniona od nieprzewidzianych czynników zewnętrznych (np. obsługa klientów w wyznaczonych godzinach) – ilość zrealizowanej pracy (liczba zadań) jest w takich przypadkach uzależniona od czynnika zewnętrznego (np. klienta) i nie można dookreślić zadań w taki sposób, by stanowiły obiektywną podstawę de facto czasowego rozliczania pracy.