Finansowanie kosztów kursów językowych członkom zarządu – obowiązki spółki jako płatnika PIT

Nieodpłatne świadczenie – definicja

Updof nie zawiera legalnej definicji nieodpłatnych świadczeń. W praktyce uznaje się za nie działanie (lub zaniechanie) na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub z inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwała NSA z 24.05.2010 r., II FPS 1/10).

TK w wyroku z 8.07.2014 r. (K 7/13) uznał, że nieodpłatne świadczenia mogą być uznane za przychód pracownika, tylko gdy:

• zostały spełnione za zgodą pracownika (pracownik skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
• zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
• korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Wyrok TK dotyczy wprawdzie świadczeń uzyskiwanych przez pracowników, zawiera jednak wskazówki interpretacyjne, jak należy rozumieć „nieodpłatne świadczenia”, które są aktualne również wobec osób będących członkami zarządu (menedżerów).

TK wprost wskazał, że o ile w przypadku „świadczenia pieniężnego” przysporzenie jest niewątpliwe i niejako bezwarunkowe (zawsze oznacza zwiększenie aktywów), o tyle „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód, w rozumieniu updof, tylko pod warunkiem, że rzeczywiście pozwoliły mu uniknąć wydatków.

Zasadniczo przychód…

Przychody członka zarządu spółki w przypadku zawarcia umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktu menedżerskiego lub umowy o podobnym charakterze (w tym umowy o świadczenie usług zarządzania zawartej na czas pełnienia funkcji członka zarządu) są zaliczane do źródła określonego w art. 13 pkt 7 updof – przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Konsekwencją jest ich opodatkowanie za pośrednictwem płatnika – na zasadach określonych w art. 41 i art. 42 updof. Obowiązki płatnika ciążą na spółce akcyjnej.

Ponoszone przez spółkę koszty nauki języka obcego przez członków zarządu powinny – co do zasady – zostać zakwalifikowane jako ich przychód podlegający PIT. Udział w zajęciach pozwala bowiem poszerzyć ich wiedzę i umiejętności. Członkowie zarządu otrzymują konkretne przysporzenie majątkowe, bo gdyby spółka nie pokryła tego wydatku, musieliby sami go ponieść.

…ale nie w każdym przypadku

Wyjątek od tej zasady zachodziłby, gdyby członek zarządu został zobowiązany (np. w umowie ze spółką) do obowiązkowego uczestnictwa w konkretnych kursach językowych. Wówczas nie powstałby przychód po jego stronie, bo uczestnictwo w danym kursie byłoby jednym z warunków realizacji umowy, a odmowa wykonania tego obowiązku mogłaby skutkować np. jej rozwiązaniem.

Jeśli członek zarządu nie jest zobowiązany do uczestnictwa w kursach języka obcego, to należy zbadać, kto przede wszystkim będzie korzystał z efektów udziału w kursie, w czyim interesie są ponoszone wydatki na nieodpłatne świadczenia. Trzeba także przeanalizować, czy celem kursu jest poznanie/poszerzenie słownictwa związanego ze specyfiką branży (czy kurs wiąże się z branżowymi potrzebami językowymi, które wynikają z pełnionej przez członka zarządu funkcji).

Z pytania wynika, że członkowie zarządu nie są bezpośrednio zobowiązani do uczestnictwa w kursach językowych. Takie zobowiązanie można pośrednio wywieść z umowy o zarządzanie, zawartej między spółką a każdym z nich, która zobowiązuje członka zarządu do reprezentacji spółki na arenie międzynarodowej, co wymaga znajomości języka obcego na poziomie specjalisty w danej dziedzinie. Celem kursów jest osiągnięcie poziomu znajomości języka obcego umożliwiającego swobodną komunikację w ramach obowiązków służbowych, rozwijanie wiedzy językowej z zakresu terminologii stosowanej w komunikacji biznesowej. Zapewnienie członkom zarządu kursu języka obcego ma więc doprowadzić do realizacji wyłącznie interesów spółki i wynika z jej potrzeb w tym zakresie.

Kursy językowe są zdeterminowane specyfiką branży oraz potrzebami językowymi wynikającymi z pełnionej przez ich uczestnika funkcji. Gdyby członek zarządu spółki nie pełnił tej funkcji, nie byłby adresatem takich kursów, bo nabyte w ich wyniku wiedza i umiejętności językowe nie byłyby mu potrzebne w takim zakresie w codziennym życiu zawodowym.

Dlatego sfinansowanie przez spółkę kosztów nauki języka obcego członkom zarządu nie powoduje powstania u nich przychodu z nieodpłatnych świadczeń, a na spółce nie ciążą obowiązki płatnika PIT z tego tytułu. To stanowisko podziela KIS (interpretacja z 17.10.2023 r., 0114-KDIP3-2.4011.564.2023.3.JK2).