Ewidencja prowizji od kredytu

Prowizja to jednorazowa opłata, którą bank nalicza kredytobiorcy od umowy kredytu lub jej zmiany. Stanowi procent od zaciągniętego kredytu. Jej wysokość zależy od polityki przyjętej przez bank. Również forma poboru jest różna. Dlatego przedstawimy ewidencję prowizji w księgach rachunkowych kredytobiorcy, w zależności od sposobu jej uiszczania i celu kredytu.

Z art. 39 ust. 4 uor wynika, że jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanych finansowych składników aktywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, w tym z tytułu emitowanych przez jednostkę papierów wartościowych, to różnica stanowi czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, które odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie. Jeśli więc przyznany jednostce na działalność operacyjną kredyt został pomniejszony o kwotę prowizji, to kwotę tę należy rozliczać w czasie przez okres trwania kredytu – jako międzyokresowe rozliczenia kosztów – a odpisy odnosić na zwiększenie kosztów finansowych.

Operacje związane z przyznaniem kredytu, przelewem środków i rozliczeniem potrąconej prowizji ujmuje się w księgach rachunkowych następująco:

1) wpływ środków na rachunek bankowy jednostki z tytułu przyznanego jej kredytu, po potrąceniu prowizji:

Wnkonto 13 „Rachunki i kredyty bankowe – rachunek bieżący”,

Makonto 13 „Rachunki i kredyty bankowe – kredyty bankowe”;

2) potrącona prowizja od udzielonego kredytu:

Wn konto 65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe”,

Ma konto 13 „Rachunki i kredyty bankowe – kredyty bankowe”;

3) odpis części prowizji przypadającej na dany okres sprawozdawczy:

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

Ma konto 65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe”.

W przypadku gdy kwota pobranej prowizji, potrąconej z przyznanego kredytu, zostanie uznana przez jednostkę za nieistotną, można ją ująć jednorazowo w kosztach finansowych – stosowanie takiego rozwiązania należałoby opisać w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości.

W odniesieniu do kredytu inwestycyjnego koszty prowizji zwiększają wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, wobec czego zbędne jest rozliczanie prowizji w czasie. Koszty prowizji od kredytu na budowę oraz na zakup środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:

Wn konta: 08 „Środki trwałe w budowie” lub 01 „Środki trwałe”, lub 02 „Wartości niematerialne i prawne”,

Ma konto 13 „Rachunki i kredyty bankowe – rachunek bieżący”.

Taki sposób odniesienia kosztów prowizji od kredytu inwestycyjnego wynika z art. 28 ust. 8 uor, w myśl którego wartość środka trwałego w budowie, środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym m.in. koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu. Prowizje od kredytów zaciągniętych przez jednostkę na działalność operacyjną, opłacone z bieżącego rachunku bankowego, czytając literalnie przepisy, zalicza się bezpośrednio do kosztów finansowych (art. 42 ust. 3 uor) zapisem:

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

Ma konto 13 „Rachunki i kredyty bankowe – rachunek bieżący”.

Gdy jednak prowizja od kredytu została zapłacona przez jednostkę z rachunku bankowego (a nie potrącona przez bank) i jest to kwota istotna, celowe jest rozliczanie jej za pomocą konta rozliczeń międzyokresowych kosztów, zgodnie z podanymi wyżej księgowaniami. Sposób zapłaty prowizji od kredytu na działalność operacyjną nie powinien wpływać na zasady ewidencji księgowej. Banki często udzielają kredytu w rachunku bieżącym. Jest to nieograniczony w czasie limit możliwego zadłużenia. Wówczas prowizję zalicza się jednorazowo do kosztów finansowych. Ze względu na charakter kredytu nie rozlicza się jej w czasie.