Dwa sposoby przeprowadzania doraźnej kontroli trzeźwości
W jakich okolicznościach i na jakiej podstawie może sprawdzić, czy pracownik, który nie znajduje się w żadnej z tych grup, nie jest pod wpływem alkoholu?
Kontrola trzeźwości może być wprowadzona, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony mienia albo życia i zdrowia pracowników, osób zatrudnionych w innej formie niż stosunek pracy (np. umowa cywilnoprawna) i innych osób (art. 221c § 1 i art. 221e § 1 Kp obowiązujące od 21.02.2023 r.). To pracodawca decyduje, czy ją wprowadzi, a jeśli tak, to czy obejmie nią jedną grupę zatrudnionych, kilka grup czy całą załogę (art. 221c § 10 Kp). Ustawodawca pozostawił mu swobodę w tym zakresie, narzucając jednak dokument, w którym wybór musi być zapisany. Powinien to być:
Pracodawca może uzupełnić zapisy regulaminu pracy o możliwość kontrolowania trzeźwości pracowników nieobjętych stałą weryfikacją albo zażądać przeprowadzenia badania na obecność alkoholu przez uprawniony organ.
Postanowienie regulaminowe
Kontrola trzeźwości może być wprowadzona, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony mienia albo życia i zdrowia pracowników, osób zatrudnionych w innej formie niż stosunek pracy (np. umowa cywilnoprawna) i innych osób (art. 221c § 1 i art. 221e § 1 Kp obowiązujące od 21.02.2023 r.). To pracodawca decyduje, czy ją wprowadzi, a jeśli tak, to czy obejmie nią jedną grupę zatrudnionych, kilka grup czy całą załogę (art. 221c § 10 Kp). Ustawodawca pozostawił mu swobodę w tym zakresie, narzucając jednak dokument, w którym wybór musi być zapisany. Powinien to być:
- układ zbiorowy pracy – gdy pracodawca jest nim objęty,
- regulamin pracy – jeżeli obowiązuje u pracodawcy,
- obwieszczenie – w razie braku układu zbiorowego pracy i regulaminu pracy.
Do obowiązującego u Czytelnika regulaminu pracy zostały dodane nowe postanowienia o kontroli trzeźwości kilku grup pracowników wraz ze wskazaniem czasu i częstotliwości badania oraz zasad przeprowadzania kontroli. Ich utrzymanie wyklucza więc weryfikację trzeźwości innych pracowników na mocy przepisów regulaminowych. Pracodawca może je jednak zmodyfikować, zachowując obowiązujący go tryb zmiany regulaminu pracy (art. 1042 Kp). Wystarczy, że umieści w nim, przestrzegając art. 221c § 10 Kp w zakresie wymaganej treści, zapis o doraźnym badaniu:
- każdego pracownika (w tym nieznajdującego się w grupach objętych stałą kontrolą trzeźwości) na obecność alkoholu w wydychanym powietrzu, ze względu na uzasadnione podejrzenie, że stawił się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy (nowa grupa pracowników),
- przeprowadzanym niezwłocznie po nabraniu uzasadnionego podejrzenia (czas badania),
- wykonywanym każdorazowo po nabraniu uzasadnionego podejrzenia (częstotliwość badania),
- realizowanym za pomocą urządzenia (alkomatu) i według zasad określonych w regulaminie pracy dla grup pracowników objętych stałą kontrolą trzeźwości (zasady przeprowadzania badania).
Ważne: pracodawca musi poinformować o wprowadzeniu doraźnej kontroli trzeźwości w sposób u niego przyjęty nie później niż 2 tyg. przed jej uruchomieniem (art. 221c § 11 i art. 221e § 2 Kp).
Reguły kodeksowe
Brak w regulaminie pracy zapisów o doraźnej kontroli trzeźwości nie wiąże rąk pracodawcy. Na podstawie art. 221d § 1 Kp nie wolno mu bowiem dopuścić do pracy pracownika, wobec którego ma uzasadnione podejrzenie, że stawił się do pracy po spożyciu alkoholu albo spożywał go w trakcie pracy.
Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą wówczas zażądać, żeby uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (Policja) przeprowadził badanie stanu trzeźwości pracownika (art. 221d § 3 Kp). Wykonuje je alkomatem, albo zleca badanie krwi, ponieważ:
- nie ma możliwości weryfikacji alkomatem lub wskutek przekroczenia jego zakresu pomiarowego nie da się ustalić stężenia alkoholu,
- pracownik odmawia poddania się kontroli alkomatem lub jego stan uniemożliwia zastosowanie tej metody sprawdzenia trzeźwości,
- pracownik domaga się takiego badania mimo wcześniejszej kontroli alkomatem.
Słabość tego rozwiązania dla pracodawcy polega na tym, że między niedopuszczeniem do pracy a przeprowadzeniem badania pracownik może wytrzeźwieć. Pracodawca musi bowiem potraktować okres niedopuszczenia pracownika do pracy jako nieobecność usprawiedliwioną z prawem do wynagrodzenia, gdy wynik badania nie wykazuje obecności alkoholu w organizmie pracownika (art. 221d § 8 Kp). W razie sporu z pracownikiem co do bezpodstawnego niedopuszczenia do/odsunięcia od pracy pracodawca może się bronić długim okresem oczekiwania na przybycie Policji, choć nie ma pewności, że zagwarantuje mu to wygraną.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych