Co nowego w prawie - 84

Zwrot VAT zagranicznym firmom przy e-commerce

3.11.2021 r. z mocą od 1.07.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MFFiPR z 20.10.2021 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (DzU poz. 1982). Dotyczy sprzedaży na odległość. Umożliwia zwrot podatku, w przypadkach gdy podatnicy z państwa UE lub z państwa trzeciego wykonują na terytorium Polski czynności rozliczane w ramach procedur szczególnych dotyczących świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość. W porównaniu z dotychczas obowiązującymi przepisami rozszerza katalog czynności, które podmioty uprawnione mogą wykonywać na terytorium Polski, aby móc wystąpić o zwrot. Określa informacje, jakie muszą się znaleźć we wniosku o zwrot.

Dochody jst

Obowiązująca od 26.10.2021 r. (część przepisów od 1.01.2022 r.) ustawa z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1927) zmienia zasady ustalania dochodów jednostek samorządu terytorialnego (jst) w związku z tzw. Polskim Ładem:

• wprowadza tzw. subwencję rozwojową z przeznaczeniem na inwestycje,
• określa nowe zasady ustalania kwot udziałów jst we wpływach z tytułu PIT i CIT,
• pozwala na przekazanie jst w 2021 r. (z budżetu państwa) 8 mld zł na uzupełnienie subwencji ogólnej,
• określa zasady pobierania i przekazywania środków stanowiących dochody jst przez naczelnika US,
• zmienia zasady obliczania wskaźników uwzględnianych przy ustalaniu poszczególnych części subwencji ogólnej,
• zmienia warunki, w których jst mogą otrzymać wsparcie finansowe ze środków rezerwy subwencji ogólnej,
• umożliwia wydawanie przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych wytycznych służących zapewnieniu jednolitości udzielanych przez izby wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych.

Zdaniem jst ustawa ta nie zapewnia adekwatnej rekompensaty ubytku dochodów spowodowanego zmianami podatkowymi w ramach Polskiego Ładu.

Ustawa zawiera także zmianę w updop, która poszerza obowiązki wielozakładowych podatników w zakresie składania informacji o dochodach (art. 28 updop). Podatnicy, którzy mają zakłady (oddziały) położone na obszarze jst innej niż właściwa ze względu na ich siedzibę, muszą do końca marca każdego roku składać do US informację zawierającą wykaz zakładów (oddziałów) oraz liczbę osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, świadczących pracę w poszczególnych zakładach (oddziałach) ze wskazaniem jst, na których obszarze są położone – według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego. Dotyczy to także podatkowej grupy kapitałowej. MF określi wzór tej informacji.

Działalność na rzecz spółek lub trustów

Działalność gospodarcza obejmująca świadczenie usług na rzecz spółek lub trustów jest działalnością regulowaną i może być wykonywana po uzyskaniu wpisu do odpowiedniego rejestru. Chodzi o usługi polegające m.in. na tworzeniu podmiotu, zapewnianiu siedziby, pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji, działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej. Dotyczy to także przedsiębiorców prowadzących tzw. działalność w zakresie walut wirtualnych. Obowiązek uzyskania wpisów w rejestrach nie obejmuje radców prawnych i adwokatów.

Wnioski według udostępnionych wzorów składa się na skrzynkę ePUAP Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach. Wpis do każdego z rejestrów podlega opłacie skarbowej w wysokości 616 zł. Podmioty, które prowadzą obecnie działalność na rzecz spółek lub trustów oraz działalność w zakresie walut wirtualnych, powinny uzyskać odpowiedni wpis do 30.04.2022 r., a te, które planują tego typu działalność po 31.10.2021 r. – przed jej rozpoczęciem.

Tak wynika z obowiązujących od 31.10.2021 r. rozporządzeń MFFiPR z: 19.10.2021 r. w sprawie wniosku o wpis do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów oraz zawiadomienia o zawieszeniu wykonywania tej działalności (DzU poz. 1936), 21.10.2021 r. w sprawie wniosku o wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych oraz zawiadomienia o zawieszeniu wykonywania tej działalności (DzU poz. 1957), 25.10.2021 r. w sprawie wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań organu właściwego do prowadzenia rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych (DzU poz. 1964), 25.10.2021 r. w sprawie wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań organu właściwego do prowadzenia rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów (DzU poz. 1968).

Wynagrodzenia pracowników samorządowych

1.11.2021 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 25.10.2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (DzU poz. 1960). Zmiany stawek w poszczególnych kategoriach zaszeregowania wiążą się z podwyższeniem od 2022 r. wynagrodzenia minimalnego. W nowym rozporządzeniu uwzględniono także zmiany wynikające z ustawy o pracownikach samorządowych:

• podwyższono limit maksymalnego wynagrodzenia osób zatrudnianych na podstawie wyboru – z 7- do 11,2-krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej,
• miesięczne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, które dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru (np. marszałek województwa, starosta, wójt), mają zastosowanie do wynagrodzeń należnych od 1.08.2021 r., co oznacza, że ta grupa zatrudnionych dostanie wyrównania,
• podwyżki dotyczą też maksymalnego wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie powołania (tj. zastępcy wójta, burmistrza, prezydenta miasta, skarbnicy gminy, powiatu, województwa).

Wystawianie faktur

Od 2.11.2021 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 29.10.2021 r. w sprawie wystawiania faktur (DzU poz. 1979). Określa zarówno przypadki, w których faktury mogą zawierać węższy zakres i być wystawione później niż wynika to z ustawy o VAT, jak i inny sposób przeliczania wykazywanych kwot w walutach obcych. Powtarza dotychczasową regulację z tego zakresu.

Opłata koncesyjna

3.11.2021 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 12.10.2021 r. w sprawie opłaty koncesyjnej (DzU poz. 1938). Zastępuje dotychczasową regulację z tego zakresu i zawiera dane potrzebne do obliczenia opłaty koncesyjnej dla wytwórców energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Zawiera także współczynnik do obliczenia opłaty koncesyjnej od magazynów energii – 0,0005. Zarządcy elektrowni szczytowo-pompowych będą, w przypadku podjęcia działalności w zakresie magazynowania energii elektrycznej, wnosić opłatę koncesyjną za magazynowanie, a nie jak dotychczas za jej wytwarzanie.

Obniżony VAT na wyroby medyczne

Od 6.11.2021 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 29.10.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (DzU poz. 2013). Utrzymuje dotychczasowe obniżenie stawki VAT do 8% na wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, systemy i zestawy zabiegowe, dotyczące ich usługi napraw i konserwacji, a także na udzielenie licencji lub inne usługi o podobnym charakterze (w zakresie, w jakim nie wynika to z ustawy).

Wpłaty na PFRON

11.11.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MRiPS z 29.09.2021 r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz (DzU poz. 1939). Chodzi o deklaracje DEK-1-0, DEK-1-a, DEK-1-b, DEK-1-u, DEK-2-a, DEK-2-b, DEK-2-u, DEK-W, DEK-R, DEK-Z, składane przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na PFRON.

Deklaracje według dotychczasowych wzorów składa się za okresy sprawozdawcze do stycznia 2021 r. włącznie oraz deklaracje roczne za okresy sprawozdawcze do 2020 r. włącznie. Korekt należy dokonywać, używając nowych wzorów. Przy tym w okresie przejściowym (4 mies.) deklaracje za okresy sprawozdawcze począwszy od lutego 2021 r. (a także korekty) mogą być składane na starych wzorach.

Nowe formularze uwzględniają zmiany wprowadzone w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, polegające na obniżeniu o 5% wpłat na PFRON dla pracodawcy innego niż podmiot publiczny, posiadającego certyfikat tzw. dostępności – począwszy od wpłat należnych za miesiąc poprzedzający miesiąc, w którym pracodawca ten zawiadomił zarząd PFRON o jego uzyskaniu.

Opłaty dodatkowe

Należności z tytułu opłat dodatkowych nakładane na podstawie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym będą wpływać na wyodrębniony rachunek pomocniczy MF za pośrednictwem rachunku prowadzonego przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy. Tak wynika z obowiązującego od 11.11.2021 r. rozporządzenia MFFiPR z 25.10.2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyznaczenia naczelnika urzędu skarbowego do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na wspólnym rachunku bankowym oraz określenia rodzaju należności pieniężnych obsługiwanych przy użyciu tego rachunku (DzU poz. 2042).

Każdy naczelnik US może kontrolować

Kontrole podatkowe oraz czynności sprawdzające mogą być wykonywane przez naczelników US na obszarze całego województwa, w którym znajduje się siedziba danego US. Tak wynika z rozporządzenia MFFiPR z 25.10.2021 r. w sprawie zadań Krajowej Administracji Skarbowej, które mogą być wykonywane przez naczelników urzędów skarbowych na obszarze całego kraju lub jego części, niezależnie od terytorialnego zasięgu ich działania (DzU poz. 1999) – weszło w życie 19.11.2021 r.

Kontrole Urzędu KNF

Od 24.11.2021 r. obowiązuje rozporządzenie MFFiPR z 22.10.2021 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu wykonywania czynności kontrolnych w krajowych instytucjach płatniczych (DzU poz. 2024). Określa zasady wykonywania czynności kontrolnych przez pracowników Urzędu KNF. Przewiduje m.in. odbywanie spotkania końcowego z kierownictwem podmiotu kontrolowanego (członkowie zarządu, kluczowi pracownicy). Możliwe jest także zaproszenie na nie przedstawiciela rady nadzorczej i biegłego rewidenta. Spotkanie ma umożliwić zapoznanie się z ustaleniami kontroli i wcześniej wdrożyć działania naprawcze lub przygotować się do wniesienia wyjaśnień/zastrzeżeń do zapisów protokołu.

Odprawa górnika bez PIT

1.12.2021 r. weszła w życie ustawa z 1.10.2021 r. o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2071). Pracownicy mogą korzystać z instrumentów osłonowych i należnych z tego tytułu świadczeń socjalnych, jeśli w okresie likwidacji kopalni, zakładu górniczego lub jego oznaczonej części nie mają uprawnień emerytalnych. Tymi instrumentami są:

1) urlop górniczy albo

2) urlop dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, albo

3) jednorazowa odprawa pieniężna.

Jednorazowa odprawa jest zwolniona od podatku dochodowego.

500+ idzie do ZUS

1.01.2022 r. wejdzie w życie ustawa z 17.09.2021 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1981). Obsługa i wypłata 500+ z gmin zostaje przeniesiona do ZUS. Postępowanie ma mieć formę elektroniczną, a wypłaty wpłyną tylko na konto. Przejściowo gminy będą obsługiwać sprawy dotyczące okresów sprzed 2022 r. Będą też wypłacać świadczenia wychowawcze przyznane przed 1.01.2022 r. do końca okresu, na jaki zostały przyznane, tj. do 31.05.2022 r.

Osobie ubiegającej się o świadczenie wychowawcze informację o jego przyznaniu ZUS udostępni na jej profilu informacyjnym. W sprawach odmowy przyznania, uchylenia lub zmiany prawa oraz nienależnie pobranego świadczenia ZUS wyda decyzję, ale doręczy ją wyłącznie na profilu informacyjnym. Odwołania i inne pisma także należy składać przez ten profil.

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka do świadczenia będzie przysługiwało świadczenie wychowawcze – obecnie przysługuje tzw. dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego.

ZUS będzie mógł także dokonywać potrąceń nienależnie wypłaconych świadczeń wychowawczych z innych wypłacanych przez siebie świadczeń (np. renty).

Różne zmiany antykorupcyjne

1.01.2022 r. wchodzi w życie ustawa z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2054). Przewiduje m.in. nowy środek karny, tj. zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu bądź pracy w organach oraz instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego (jst) posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10% akcji lub udziałów. Ponadto sąd będzie mógł orzec pozbawienie praw publicznych w wypadku każdego skazania za korupcję urzędniczą, płatną protekcję, łapownictwo wyborcze, odpłatne fałszerstwo dokumentu urzędowego, odpłatne nadużycie uprawnień kierowniczych albo niedopełnienie obowiązków oraz utrudnianie lub udaremnianie przetargu.

Ograniczono także możliwość łączenia mandatu posła i senatora z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jst posiadają bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 10% akcji lub udziałów – nie dotyczy to jednak parlamentarzystów obecnej kadencji. Tak samo w wypadku wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Jednostki sektora finansów publicznych muszą prowadzić i udostępniać w internecie rejestr umów zawieranych w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej, których wartość przedmiotu przekracza 500 zł.

Z kolei nowelizacja Prawa zamówień publicznych przewiduje wykluczenie z postępowań wykonawców skazanych za przestępstwa korupcyjne wskazane w Kodeksie karnym, w ustawie o sporcie lub w ustawie o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

Ustrukturyzowane faktury

Od 1.01.2022 r. wejdzie w życie ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2076). W celu ułatwienia fiskusowi kontroli wprowadza tzw. faktury ustrukturyzowane (obok papierowych i elektronicznych). Mają być obowiązkowe dla wszystkich w 2023 r., a dobrowolne od 2022 r. Zostanie udostępniony specjalny system teleinformatyczny – Krajowy System e-Faktur (KSeF). Podatnik wystawi w nim fakturę, a odbiorca ją w tym systemie zaakceptuje. Jeśli tego nie zrobi, to wystawca będzie musiał przekazać ją odbiorcy w innej formie, np. e-mailem.

Datą wystawienia faktury ustrukturyzowanej będzie data jej przesłania przez wystawcę do KSeF, o ile zostanie pozytywnie zweryfikowana przez system. W dniu przydzielenia jej numeru identyfikującego będzie uznana za otrzymaną, chyba że odbiorca nie zaakceptuje jej w systemie. Korekta faktury musi odbyć się wyłącznie w systemie. Nie przewiduje się duplikatów faktur. System nie umożliwia wystawiania przez rolników ryczałtowych faktur VAT RR. Faktury ustrukturyzowane będą przechowywane w systemie KSeF przez 10 lat.

Wystawiającym wyłącznie faktury ustrukturyzowane ma przysługiwać skrócony do 40 dni termin zwrotu podatku, jednak po spełnieniu wielu innych warunków (m.in. muszą figurować na białej liście podatników VAT od co najmniej 12 mies., a kwota podatku naliczonego lub kwota różnicy podatku, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji do zwrotu, nie może przekraczać 3 tys. zł). W tym celu trzeba zaznaczyć odpowiednie pole w JPK_VAT, ale naczelnik US może badać zasadność zwrotu, co przedłuży całą procedurę.

W fakturze ustrukturyzowanej ma się znaleźć więcej danych, niż wymaga ich obecnie art. 106e ustawy o VAT. Będzie mieć ona format XML zgodny ze strukturą logiczną e-Faktury (FA_VAT). Wersje testowe systemu są dostępne na stronie internetowej www.podatki.gov.pl.

W DzU z 2021 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw o:

• opłacie skarbowej (poz. 1923),
• ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (poz. 1983),
• zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (poz. 1993),
• udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (poz. 2057);

• rozporządzeń:

• MPiPS w sprawie zakładów aktywności zawodowej (poz. 1934),
• MF w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności (poz. 2081).