Co nowego w prawie - 49

Powołanie zarządcy sukcesyjnego u notariusza

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.11.2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (DzU poz. 2196) określa maksymalne stawki za czynności związane z wprowadzeniem zarządu sukcesyjnego – w zależności od rodzaju czynności jest to 50 lub 100 zł. Obowiązuje od 25.11.2018 r.

Przekazanie znaków akcyzy

Rozporządzenie MF z 22.11.2018 r. w sprawie trybu przekazania znaków akcyzy (DzU poz. 2199) reguluje przypadki, gdy znaki te są przekazywane następcom prawnym lub podmiotom przekształconym: jednemu z następców prawnych zmarłego przedsiębiorcy, który wstąpił w prawa i obowiązki wynikające z decyzji oraz zezwoleń akcyzowych, a także przedsiębiorstwu w spadku w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy. Przekazujący musi pisemnie powiadomić właściwego naczelnika US nie później niż 3 dni przed przekazaniem znaków akcyzy. Z czynności przekazania trzeba zaś sporządzić protokół, a jeden z jego trzech egzemplarzy przesłać również naczelniko-wi US. Obowiązuje od 25.11.2018 r.

Konwencja celna

Z obowiązującego od 26.11.2018 r. oświadczenia rządowego z 15.11.2018 r. w sprawie mocy obowiązującej Konwencji w sprawie scentralizowanej odprawy celnej dotyczącej podziału krajowych kosztów poboru, które są zatrzymywane, gdy tradycyjne zasoby własne są udostępniane budżetowi UE, sporządzonej w Brukseli 10.03.2009 r., wynika, że Prezydent RP ratyfikował ją 13.12.2011 r., a wchodzi ona w życie 16.01.2019 r. Konwencja określa m.in. procedury, jakie powinny być stosowane w przypadku scentralizowanej odprawy celnej. Ma ułatwiać przedsiębiorcom obrót międzynarodowy i rozliczenia dochodu z ceł między państwami i budżetem unijnym.

Pomoc dla poszkodowanych przez wichury

8.12.2018 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 30.11.2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych przychodów (dochodów) otrzymanych na łagodzenie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, w tym zagrożenia pożarowego, w zdewastowanych lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa (DzU poz. 2283). Chodzi o pomoc przeznaczaną dla poszkodowanych żywiołem w sierpniu 2017 r. W myśl znowelizowanego przepisu zwolnienie obejmie przychody z dłuższego okresu, bo uzyskane od 24.08.2017 do 31.12.2021 r., a nie do końca 2018 r., jak było pierwotnie.

Niepełnosprawny w spółdzielni socjalnej

14.12.2018 r. weszło w życie rozporządzenie MRPiPS z 12.12.2018 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej (DzU poz. 2342). Uwzględnia, że osoba niepełnosprawna może otrzymać z PFRON środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej, na jednego członka założyciela spółdzielni oraz na jednego członka przystępującego do spółdzielni po jej założeniu, a nie jak dotychczas tylko na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej.

Zaświadczenia o wygranych w grach hazardowych

28.12.2018 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 7.12. 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaświadczeń o uzyskanej wygranej oraz ewidencji zaświadczeń i ewidencji wypłaconych (wydanych) wygranych (DzU poz. 2325). Zmienia się sposób prowadzenia ewidencji zaświadczenia o uzyskanej wygranej. Może mieć nie tylko formę książkową, lecz także elektroniczną. Ewidencję elektroniczną prowadzi się w taki sposób, aby umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz zapewniała ochronę zapisanych informacji przed zniszczeniem lub utratą, zapewniała ochronę przed nieuprawnionym dostępem, umożliwiała wydruk wpisów i raportów z dokonanych wpisów, zapewniała identyfikację osoby dokonującej zmiany, uniemożliwiała usuwanie wpisów i zmianę zamieszczonych informacji bez wykrycia tego zdarzenia przez program.

Naczelnik US przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji dokonuje jej poświadczenia przez:

• zarejestrowanie i opatrzenie przeszycia zamknięciem urzędowym – w przypadku ewidencji w postaci książkowej,
• zarejestrowanie – w przypadku ewidencji prowadzonej w postaci elektronicznej.

Do już istniejących ewidencji stosuje się dotychczasowe przepisy.

Wiele zmian w podatkach

1.01.2019 r. weszły w życie nowelizacje przepisów podatkowych, które omawiamy na s. 17. Chodzi o ustawy z:

• 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2193) – dotyczy m.in. cen transferowych,
• 9.11.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU poz. 2246) – dotyczy termomodernizacji.

Nowe formularze podatkowe

Od 1.01.2019 r. zaczęły obowiązywać nowe formularze podatkowe, co wynika z kilku rozporządzeń MF z:

• 22.11.2018 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 2237); określa wzory oświadczeń PIT-2, PIT-2A, PIT-3, deklaracji PIT-4R, PIT-6, PIT-8AR, informacji PIT-8C, PIT-11, PIT-R, IFT-1/IFT-1R; mają one zastosowanie do przychodów, dochodów (strat) uzyskanych (poniesionych) od 1.01.2018 r., przy czym oświadczenia, deklaracje i informacje, złożone przez płatnika jeszcze przed tą datą na dotychczasowych formularzach, pozostają w mocy[1],
• 23.11.2018 r. w sprawie wzorów zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 2236); wprowadza nowe formularze: PIT-36/PIT-36S, PIT-36L/PIT-36LS, PIT-37, PIT-38, PIT-39 wraz z zał.: PIT/B, PIT/BR, PIT/D, PIT/DS (informacja o wysokości dochodu (straty) z działów specjalnych produkcji rolnej), PIT/M, PIT/MIT (informacja o środkach trwałych oraz przychodach składana przez podatnika obowiązanego do zapłaty podatku minimalnego), PIT/O, PIT/Z, PIT/ZG; wzory stosuje się do przychodów, dochodów (strat) uzyskanych (poniesionych) od 1.01.2018 r.,
• 23.11.2018 r. w sprawie określenia wzorów zeznania, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU poz. 2238); wprowadza nowe formularze: PIT-28/PIT-28S, PIT-16A, PIT-19A, PIT-28/A, PIT-28/B, PIT/O, PIT/D; wzory stosuje się do przychodów uzyskanych od 1.01.2018 r. i dokonanych od tego dnia odliczeń,
• 23.11.2018 r. w sprawie wzoru rocznego obliczenia podatku wraz z informacją o wysokości dochodu, do sporządzenia których obowiązane są organy rentowe (DzU poz. 2239); określa nowy wzór PIT-40A/11A, który ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1.01.2018 r.

Danina solidarnościowa

Ustawa z 23.10.2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (DzU poz. 2192) od 1.01.2019 r. wprowadziła nową składkę i podatek.

Wysokość składki określi ustawa budżetowa (ma to być 0,15% podstawy wymiaru składki na FP). Płatnik oblicza ją na zasadach przewidzianych dla składek na FP, łącznie z tymi składkami, w wysokości sumy stóp procentowych tych składek i wykazuje w deklaracji rozliczeniowej w łącznej kwocie. Potem nastąpi rozdzielenie zebranych środków na 2 Fundusze – Pracy i Solidarnościowy.

Osoby fizyczne zapłacą daninę solidarnościową w wysokości 4% od nadwyżki ponad 1 mln zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu skalą lub stawką 19% po ew. odliczeniach składek. Miesięcznie trzeba więc osiągać dochody powyżej 86 tys. zł. Pierwszy raz będzie płatna od dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.01.2019 do 30.04.2020 r. Więcej nt. tej daniny na s. 18.

Celem Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych jest wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych realizowane m.in. przez programy rządowe.

Uproszczenia dla przedsiębiorców

Ustawa z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (DzU poz. 2244) to obszerna nowelizacja obejmująca wiele ustaw, która weszła w życie 1.01.2019 r. Dotyczy także PIT, CIT, PCC i rachunkowości, które to zmiany zostały omówione na s. 17, 48 i 50.

W tym miejscu wskazujemy na inne, warte odnotowania nowe regulacje.

Reprezentacja osoby prawnej

Jedna z nich (art. 39 Kc) przewiduje potwierdzanie przez osoby prawne czynności dokonanych przez organ niemający umocowania lub z jego przekroczeniem. Wówczas ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę prawną, w której imieniu umowa została zawarta. W tym celu druga strona może wyznaczyć osobie prawnej odpowiedni termin do potwierdzenia umowy i staje się wolna po bezskutecznym jego upływie. Jeśli potwierdzenie nie nastąpi, to ten, kto zawarł umowę, jest obowiązany do zwrotu tego, co otrzymał, oraz naprawienia szkody.

Jednostronna czynność prawna dokonana przez działającego jako organ osoby prawnej bez umocowania albo z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Jednak gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się ww. zasady dotyczące umów. Ta zmiana obowiązuje od 1.03.2019 r.

Bhp

Ograniczono wynikający z Kp obowiązek przeprowadzania szkoleń okresowych bhp dla pracowników administracyjno-biurowych w branżach do 3. kategorii ryzyka (nadal obowiązują wstępne szkolenia). Gdy u pracodawcy zwiększy się kategoria ryzyka ponad 3. kategorię, musi przeprowadzić szkolenie okresowe w terminie nie dłuższym niż 6 mies., licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.

Poza tym pracodawca nie musi powoływać oddzielnej służby bhp i może sam wypełniać jej funkcje, jeśli zatrudnia do 10 pracowników albo zatrudnia do 50 (dotychczas 20) pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż 3. kategorię ryzyka.

Opłata za zezwolenie na alkohol

Ułatwienie we wnoszeniu opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych polega na tym, że można ją zapłacić jednorazowo do 31 stycznia, a nie tylko w 3 równych ratach, w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego (jak dotychczas). Poza tym ubieganie się o zezwolenie na obrót napojami alkoholowymi ma być mniej sformalizowane.

Podatki lokalne

Ujednolicono wzory formularzy w zakresie podatków lokalnych: rolnego, od nieruchomości i leśnego. Nie będą ich określać rady gminy, lecz MF. Ponadto informacje o gruntach oraz deklaracje na podatek rolny będzie można składać drogą elektroniczną. Minister określi w rozporządzeniu (a nie rada gminy w uchwale) sposób przesyłania tych informacji i deklaracji oraz rodzaje podpisu elektronicznego, którym powinny być opatrzone. To samo dotyczy informacji o nieruchomościach, obiektach budowlanych i lasach, a także deklaracji na: podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, opłatę reklamową, podatek leśny. Zmiany w odpowiednich ustawach podatkowych obowiązują od 1.07.2019 r.

Ewidencja podatników

W zgłoszeniu identyfikacyjnym podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (bez względu na formę) oprócz dotychczasowych danych trzeba będzie podawać nie tylko miejsce przechowywania ksiąg rachunkowych, lecz także dane prowadzącego dokumentację rachunkową, w tym jego NIP.

Szef KAS prowadzący Centralny Rejestr Podmiotów Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP) zyskuje dodatkowe uprawnienia w zakresie pozyskiwania informacji o podatniku. Jeśli np. osoba zostanie zarejestrowana w systemie PESEL, to do CRP KEP musi zostać przekazana informacja nie tylko o nazwisku, imieniu, numerze PESEL i dacie zgonu, lecz także o dacie znalezienia zwłok, numerach PESEL rodziców albo ich imionach i nazwiskach rodowych. Szef KAS i naczelnik US mogą aktualizować w CRP KEP nazwę podmiotu i adres jego siedziby na podstawie danych ujawnionych w KRS lub otrzymanych z tego rejestru za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Kontrola zwolnień lekarskich

W ustawie zasiłkowej wprowadzono regulację zmieniającą formę zawiadamiania o kontrolnym badaniu przez lekarza orzeczenia ZUS w toku kontroli zwolnienia lekarskiego. ZUS będzie mógł łatwiej „ścigać” chorego. Dotychczas konieczne było wezwanie ubezpieczonego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Obecnie ZUS zyskał więcej swobody. Może wysłać pisemne zawiadomienie pocztą, ale przekazać je e-mailem lub telefonicznie przez pracownika ZUS albo pracodawcę. Zawiadomienie przekazane telefonicznie ma skutek doręczenia, jeżeli rozmowa była rejestrowana, a ubezpieczony wyraził zgodę na nagranie. Zawiadomienie przekazane za pomocą środków komunikacji elektronicznej ma skutek doręczenia, jeżeli doręczający dostał potwierdzenie jego otrzymania przez ubezpieczonego.

Przy wystawianiu zwolnienia chory musi podać swój adres pobytu w czasie choroby, bo właśnie na ten adres trafi zawiadomienie (w wypadku formy pisemnej). W razie zmiany miejsca pobytu w czasie choroby, trzeba o tym w ciągu 3 dni poinformować pracodawcę i ZUS (pod rygorem skuteczności doręczenia na poprzedni adres).

Zmiany w Ksh

Nowelizacja Ksh dotyczy wielu różnych kwestii, m.in.:

• w skład zarządu spółki partnerskiej mogą obecnie wchodzić, oprócz partnerów, osoby trzecie, ale w zarządzie spółki musi być co najmniej jeden partner,
• komplementariusz może wypowiedzieć umowę spółki komandytowej lub wystąpić z niej, na zasadach dotyczących spółki jawnej,
• określono, w jakiej formie powinna być zmieniona umowa spółki z o.o. w organizacji – zmiana powinna nastąpić w drodze zawarcia umowy przez wspólników, co wymaga jednomyślności; zasady tej nie stosuje się do spółek zawiązywanych przy wykorzystaniu wzorca umowy,
• rozwiązano dylemat, co wówczas, gdy ani wspólnicy, ani zarząd nie podjęli decyzji o faktycznej wypłacie dywidendy zatwierdzonej do wypłaty albo podejmują ją bez wskazania daty (co może krzywdzić mniejszościowych wspólników); przewidziano, że jeżeli uchwała zgromadzenia wspólników nie określa dnia dywidendy, jest nim dzień powzięcia uchwały o podziale zysku; jeśli zaś zgromadzenie wspólników nie określi terminu wypłaty dywidendy, jej wypłata powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy,
• spółka z o.o. może żądać od wspólnika zwrotu wypłaconej zaliczki na zysk, gdy odnotowała stratę bądź mniejszy zysk, niż pierwotnie przewidywano; wówczas wspólnik ma obowiązek zwrócić różnicę między zyskiem przypadającym mu za dany rok a wysokością otrzymanej zaliczki; dotychczas nie było takiej możliwości,
• określono, komu ma składać rezygnację jedyny (także ostatni) członek zarządu spółki kapitałowej lub wszyscy członkowie jednocześnie; w spółce z o.o. oświadczenie ma być kierowane do wspólników w taki sposób, że ustępujący zwołuje ich nadzwyczajne zgromadzenie; oświadczenie jest skuteczne z dniem następującym po dniu, w którym miało się odbyć zwoływane zgromadzenie, bez względu na to, czy doszło ono do skutku; do zaproszeń dołączane jest oświadczenie o rezygnacji, co gwarantuje, że dotrze ono do wszystkich wspólników spółki,
• w spółce akcyjnej zasadą jest obowiązek składania radzie nadzorczej oświadczenia o rezygnacji; gdy jednak rada nie została prawidłowo obsadzona, wystarczy, że oświadczenie odbierze jeden jej członek; gdy w radzie nadzorczej są wyłącznie wakaty, członek zarządu składa oświadczenie o rezygnacji, w dowolnej formie, akcjonariuszom i jest ono skuteczne z dniem następującym po dniu, w którym miało się odbyć zwoływane zgromadzenie, bez względu na to, czy doszło ono do skutku,
• możliwe stało się przegłosowanie w trybie obiegowym uchwał, które powinny być podjęte na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników spółki z o.o. (a nie tylko nadzwyczajnym),
• organ, który zwołał zgromadzenie wspólników, może je odwołać; jeśli byli to wspólnicy, którzy zażądali zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, to tylko oni mają wyłączne prawo je odwołać,
• pełnomocnictwo udziałowca lub akcjonariusza do udziału w zgromadzeniu powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności; kopię pełnomocnictwa dołącza się do księgi protokołów; dotychczas żądano oryginału, ale w praktyce najczęściej tego typu pełnomocnictwa występują w 1 egz., a pełnomocnik korzysta z nich więcej niż raz,
• sposób reprezentacji spółki w likwidacji powinien być określony w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu; może je zmienić sąd (np. wskazać likwidatora),
• spółka wydzielona przy podziale może wykonywać prawa procesowe wobec należącego do niej składnika majątkowego, bez konieczności uzyskiwania zgody przeciwnika procesowego; z kolei spółka dzielona odpowiada solidarnie za zobowiązania ze spółkami powstałymi w wyniku jej podzielania, co ma zabezpieczyć interesy wierzycieli.

e-faktura w zamówieniach publicznych

Ustawa z 9.11.2018 r. o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym (DzU poz. 2191) wdraża dyrektywę PE i Rady 2014/55/UE z 16.04.2014 r. w sprawie fakturowania elektronicznego w zamówieniach publicznych (DzUrz UE L 133 z 06.05.2014 r.). Chodzi o zmniejszenie barier w handlu transgranicznym, ale też o zmniejszenie liczby fałszywych faktur. Określono zasady przesyłania drogą elektroniczną ustrukturyzowanych faktur elektronicznych oraz innych dokumentów związanych z realizacją zamówień publicznych, koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwa publiczno-prywatnego. Ustrukturyzowana faktura elektroniczna składa się co najmniej z danych wymaganych przepisami o VAT oraz zawierających informacje dotyczące odbiorcy płatności i wskazanie umowy zamówienia publicznego.

Funkcjonowanie systemu ma zapewnić platforma obsługiwana przez ministra właściwego ds. gospodarki (www.efaktura.gov.pl). Ma ona umożliwić przesyłanie ustrukturyzowanych faktur i innych dokumentów za swoim pośrednictwem, a także przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego obsługiwanego przez OpenPEPPOL (stowarzyszenie międzynarodowe z siedzibą w Brukseli, którego celem jest zapewnienie europejskim przedsiębiorcom komunikacji elektronicznej z podmiotami sektora publicznego w procesach związanych z udzielaniem i realizacją zamówień publicznych, koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwa publiczno-prywatnego). Zamawiający i wykonawcy muszą się zalogować do systemu, aby przesyłać i pobierać faktury. Ma on ruszyć w dniu wejścia ustawy, tzn. 18.04.2019 r., przy czym przepisy dotyczące tworzenia platformy obowiązują od 1.01.2019 r.

Pracownicze plany kapitałowe (PPK)

Po złych doświadczeniach z OFE przyjdzie się zmierzyć z kolejnym rozwiązaniem z zakresu alternatywnego wobec ZUS oszczędzania na emeryturę. 1.01.2019 r. weszła w życie ustawa z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (DzU poz. 2215).

Pracodawcy obowiązkowo mają przystępować do planów (nawet jeśli zatrudniają tylko jednego pracownika lub zleceniobiorcę). Środki zgromadzone w PPK mają być prywatną własnością uczestników.

Będą zawierane 2 rodzaje umów:

• o zarządzanie PPK – między pracodawcą i instytucją finansową (fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, fundusz emerytalny zarządzany przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) albo pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń); będzie zawierana w postaci elektronicznej i wpisywana do ewidencji PPK prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju S.A.,
• o prowadzenie PPK – między zatrudnionym i instytucją finansową.

Obowiązek zawierania umów jest wprowadzany stopniowo, tzn. w przypadku zatrudniania:

• 250 osób, wg stanu na 31.12.2018 r. – od 1.07.2019 r.,
• 50 osób, wg stanu na 30.06.2019 r. – od 1.01.2020 r.,
• 20 osób, wg stanu na 31.12.2019 r. – od 1.07.2020 r.,

a dla pozostałych podmiotów zatrudniających oraz jednostek sektora finansów publicznych – od 1.01.2021 r.

Z chwilą zawarcia umowy każdy zatrudniony zostanie automatycznie zapisany do PPK, ale może się z niego wypisać, składając pracodawcy pisemną deklarację. Po 4 latach pracodawca musi ponownie zapisać podwładnego do PPK. Wtedy znów rezygnacja wymaga złożenia kolejnej deklaracji przez pracownika. Natomiast przystąpić do PPK można w każdym czasie.

Wpłatę na PPK wnosi pracodawca i zatrudniony. Wyniesie ona 2% wynagrodzenia (podstawy wymiaru składek) od uczestnika programu i 1,5% od podmiotu zatrudniającego (tzw. wpłata podstawowa). Dla zarabiających mniej niż 120% minimalnego wynagrodzenia w danym roku wpłata podstawowa może wynosić mniej niż 2%, ale nie mniej niż 0,5%.

Zatrudniający może zadeklarować wyższą wpłatę, tzn. do 2,5% wpłaty dodatkowej (łącznie z wpłatą podstawową – 4%). Jej wysokość można zróżnicować w odniesieniu do różnych kategorii zatrudnionych w zależności od stażu pracy w danej firmie albo na podstawie regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy. Także zatrudniony może zadeklarować wpłatę dodatkową – do 2% (łącznie z podstawową – maksymalnie 4%). Wpłaty finansowane przez uczestnika PPK będą potrącane z wynagrodzenia po jego opodatkowaniu.

Za niepłacenie na PPK grozi grzywna od 1 tys. do 1 mln zł. Kontrolą i ściganiem zajmie się Państwowa Inspekcja Pracy.

Do rozpoczęcia oszczędzania na PPK ma zachęcić wpłata powitalna finansowana z FP w kwocie 250 zł, a potem dopłaty roczne po 240 zł.

Instytucje finansowe przy lokowaniu środków muszą uwzględniać różny wiek uczestników PPK, tzn. w wypadku uczestników zbliżających się do 60 lat – inwestować w bezpieczniejsze instrumenty finansowe.

Za swoją działalność instytucje finansowe pobiorą do 0,5% wartości aktywów netto w roku.

Polski Fundusz Rozwoju S.A. będzie prowadzić ewidencje:

• towarzystw funduszy inwestycyjnych, PTE, pracowniczych towarzystw emerytalnych i zakładów ubezpieczeń spełniających wymogi określone w ustawie,
• podmiotów zatrudniających, które zawarły umowy o zarządzanie PPK,
• umów o zarządzanie PPK,
• uczestników PPK.

Polski Fundusz Rozwoju S.A. będzie też prowadzić portal o PPK o charakterze informacyjnym.

Środki zgromadzone na PPK będą dziedziczone.

Ustawa przewidziała rozliczenie środków zgromadzonych na PPK w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa.

Na wypłatę środków z PPK można liczyć po ukończeniu 60 lat (zarówno w wypadku kobiet, jak i mężczyzn). Wówczas 25% zostanie wypłacone jednorazowo, a pozostałe 75% – w co najmniej 120 miesięcznych ratach. W 2 przypadkach można wypłacić środki wcześniej:

• gdy poważnie zachoruje pracownik, jego małżonek lub dziecko – można wnioskować o jednorazową wypłatę do 25% środków,
• na wkład własny na cele mieszkaniowe (np. zakup domu, gruntu), ale z obowiązkiem zwrotu w ciągu 15 lat.

Możliwa jest wypłata tzw. świadczenia małżeńskiego, tzn. gdy małżonek uczestnika PPK też osiągnie 60. rok życia i wspólnie wyrażą taką wolę. Świadczenie będzie wypłacane przez 120 mies. – aż do wyczerpania środków. Jeśli jeden małżonek umrze, drugi pobiera pełną wypłatę.

Nadzór nad funkcjonowaniem PPK sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

Czynności komornika – formularze

Skargę na czynności komornika od 1.01.2019 r. należy składać na urzędowych formularzach, których wzór określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 23.11.2018 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza skargi na czynności komornika (DzU poz. 2296).

Z kolei obowiązujący od tej samej daty wniosek o wszczęcie egzekucji określono w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 30.11.2018 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o wszczęcie egzekucji kierowanego do komornika (DzU poz. 2307).

Można je ściągnąć ze stron internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości, a także otrzymać w kancelariach komorniczych i sądach.

Ponadto od 1.01.2019 r. komornicy będą się posługiwać nowymi identyfikatorami. Określa je rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 30.11.2018 r. w sprawie określenia wzoru identyfikatora komornika sądowego (DzU poz. 2336).

Zwolnienie związkowca od pracy

1.01.2019 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 27.11.2018 r. w sprawie trybu udzielenia i korzystania ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługującego osobie wykonującej pracę zarobkową, sposobu ustalenia wysokości wynagrodzenia albo świadczenia pieniężnego przysługującego osobie w okresie zwolnienia od pracy oraz wynikających z tego tytułu uprawnień i świadczeń (DzU poz. 2323). Kwestie dotyczące uprawnień związkowca, któremu udzielany jest urlop bezpłatny w związku z pełnieniem funkcji związkowej poza zakładem pracy, będą uregulowane odrębnym rozporządzeniem. Dotychczas były w jednym akcie prawnym.

Wzmocnienie nadzoru finansowego

Ustawa z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku (DzU poz. 2243) oprócz realizacji tytułowego celu stanowi reakcję na rekomendacje przedstawione przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, dotyczące zwiększenia niezależności finansowej KNF. Nowelizuje 23 ustawy. Wprowadza m.in. następujące zmiany:

• rozszerza skład KNF o 4 dodatkowych członków – przedstawicieli: Prezesa RM, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Prezesa UOKiK oraz ministra – członka Rady Ministrów właściwego ds. koordynowania działalności służb specjalnych,
• Urząd KNF ma nadany status państwowej osoby prawnej oraz zyskuje niezależność w dysponowaniu posiadanymi funduszami,
• KNF może wydawać decyzje o przejęciu banku przez inny bank, a Bankowy Fundusz Gwarancyjny może udzielać wsparcia podmiotom przejmującym bank,
• w większym niż dotychczas zakresie możliwa będzie wymiana informacji między KNF a ABW, CBA, KAS, Policją oraz Prezesem UOKiK,
• obliguje Przewodniczącego KNF do udostępniania na żądanie premiera stosownych informacji związanych z pracami Komisji,
• w razie stwierdzenia tzw. ryzyka systemowego przewodniczący KNF informuje premiera z własnej inicjatywy o czynnikach stwarzających takie ryzyko oraz podjętych w związku z tym działaniach,
• informacje nt. wielkości długu wyemitowanego przez poszczególnych emitentów mają być gromadzone w jednym, centralnym repozytorium,
• w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi wprowadzono instytucję agenta emisji, co ma ułatwić emitentom przeprowadzenie procesu rejestracji dłużnych papierów wartościowych w depozycie i przyczynić się do skrócenia czasu trwania tego procesu.

Ustawa weszła w życie 1.01.2019 r., z tym że część przepisów wchodzi w życie w innych terminach.

Kara przy akcyzie

Gdy tzw. podmiot odbierający nie sporządzi projektu raportu odbioru albo nie przedstawi właściwemu naczelnikowi US dokumentu zastępującego ten raport w terminie 5 dni roboczych, licząc od dnia odbioru wyrobów, grozi mu kara 5 tys. zł. Z rozporządzenia MF z 28.11.2018 r. w sprawie wyznaczenia US, na którego rachunek bankowy dokonuje się wpłaty kary pieniężnej, o której mowa w art. 138u ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym (DzU poz. 2292), wynika, że należy ją zapłacić na rachunek bankowy US w Nowym Targu. Obowiązuje od 1.01.2019 r.

Akcyza na paliwo w rolnictwie

Ustawa z 9.11.2018 r. o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (DzU poz. 2247) ma na celu zmniejszenie kosztów produkcji w gospodarstwach rolnych przez zwiększenie limitu zużywanego oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych.

Kwotę zwrotu podatku ustalono jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego przez producenta rolnego, wynikającej z faktur VAT, i stawki zwrotu podatku na 1 l oleju napędowego. Roczny limit został określony jako suma:

• kwoty = stawka zwrotu podatku na 1 l oleju napędowego × 100 × powierzchnia użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego wg stanu na 1 lutego danego roku, oraz
• kwoty = stawka zwrotu podatku na 1 l oleju napędowego × 30 × średnia roczna liczba dużych jednostek przeliczeniowych bydła będącego w posiadaniu producenta rolnego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku.

Informacje o liczbie dużych jednostek przeliczeniowych bydła będącego w posiadaniu producenta rolnego wyda kierownik biura powiatowego ARiMR. Do wniosku o zwrot trzeba też załączyć faktury. Ustawa obowiązuje od 1.01.2019 r.

W 2019 r. stawkę zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej ustalono w wysokości 1 zł/1 l oleju (czyli jak w latach 2016–2018). Wynika to z obowiązującego od 26.12.2018 r. rozporządzenia RM z 27.11.2018 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 l oleju w 2019 r. (DzU poz. 2313).

Bez znaków akcyzy

Od 1.01.2019 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 9.11.2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień wyrobów akcyzowych z obowiązku oznaczania znakami akcyzy (DzU poz. 2260). Wydłuża zwolnienie z oznaczania niektórych wyrobów akcyzowych z 31.12.2018 do 31.12.2020 r., w tym używanych na wystawach, targach. Ponadto zwalnia do 28.02.2019 r. z obowiązku oznaczania legalizacyjnymi znakami akcyzy płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie.

Opłata emisyjna

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 7.12.2018 r. w sprawie określenia wzoru informacji w sprawie opłaty emisyjnej (DzU poz. 2331) określa formularz obowiązujący od 1.01.2019 r.

Konwencja zapobiegająca erozji podatkowej

Konwencja wielostronna implementująca środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzona w Paryżu 24.11.2016 r., podpisana w Londynie 20.07.2006 r., ma zastosowanie od:

• 1.10.2018 r. – w relacjach z Wielką Brytanią i Irlandią Północną, Nową Zelandią, Serbią, Szwecją,
• 1.01.2019 r. – w relacjach z Litwą.

Wynika to z oświadczeń rządowych z 4.12.2018 i 11.10.2018 r. w sprawie mocy obowiązującej tej Konwencji odnośnie do poszczególnych państw (DzU poz. 2253, 2327–2330).

Skażanie alkoholu

1.01.2019 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 31.10.2018 r. w sprawie środków skażających alkohol etylowy (DzU poz. 2158) oraz z 30.11.2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (DzU poz. 2294).

Dotychczas kwestie te regulowało rozporządzenie MF z 22.12.2015 r. w sprawie dokumentu dostawy, warunków i sposobu zwrotu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz środków skażających alkohol etylowy (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1691). Nowe rozporządzenie nie reguluje wzoru i sposobu stosowania dokumentu dostawy oraz warunków i sposobu zwrotu wyrobów zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie. Zostały one określone w ustawie, tzn. przemieszczenie w kraju wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie objęto systemem teleinformatycznym. Papierowy dokument dostawy został zastąpiony elektronicznym (e-DD).

Systemem objęto również przemieszczanie i jego warunki w przypadku zwrotu wyrobów zwolnionych od akcyzy. Pierwsze z rozporządzeń ogranicza się więc do listy środków skażających. Drugie uwzględnia wprowadzenie elektronicznego dokumentu dostawy oraz zawiera nowe wzory księgi kontroli i protokołu skażenia alkoholu etylowego środkiem skażającym/substancjami skażającymi.

Fizjoterapeuta partnerem

1.04.2019 r. wejdzie w życie ustawa z 9.11.2018 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2219). Umożliwia wykonywanie zawodu fizjoterapeuty w formie indywidualnych i grupowych praktyk zawodowych, podobnie jak w wypadku pielęgniarek. Zmiana w Ksh dotyczy tego, że fizjoterapeuta może wykonywać działalność w formie spółki partnerskiej.

Staż uczniowski i zatrudnianie młodocianych

Obowiązująca od 1.09.2019 r. ustawa z 22.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2245) zasadniczo dotyczy reformy kształcenia zawodowego. Oprócz obszernych zmian w przepisach oświatowych nowelizuje ustawy dotyczące zatrudniania, PIT i CIT. Nowością jest wprowadzenie tzw. stażu uczniowskiego. Będą go mogli realizować uczniowie branżowej szkoły I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami oraz uczniowie technikum. W jego trakcie uczeń będzie realizować treści związane z programem nauczania zawodu w szkole. W tym celu uczeń lub jego rodzic musi zawrzeć umowę z pracodawcą. Nie może to dotyczyć pracy szczególnie niebezpiecznej. Przyjmujący na staż musi wyznaczyć opiekuna i zapewnić odpowiednie warunki bhp.

Wymiar stażu wynosi w przypadku uczniów do 16. roku życia 6 godz., a w wieku powyżej 16 lat – 8 godz. (7 godz. dla niepełnosprawnych). Uczniom powyżej 18 lat można wyjątkowo przedłużyć dobowy wymiar czasu pracy do 12 godz. Staż uczniowski w przypadku uczniów w wieku poniżej 18 lat nie może wypadać w porze nocnej. Łączny wymiar zajęć edukacyjnych i godzin stażu uczniowskiego nie może przekroczyć 8 godz. na dobę i 40 godz. tygodniowo.

Okres stażu uczniowskiego będzie się zaliczał do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Pracodawca wyda zaświadczenie potwierdzające jego odbycie.

Staż może być odpłatny – maksymalnie do wysokości minimalnego wynagrodzenia. W takim wypadku przyjmujący wlicza to świadczenie w koszty uzyskania przychodu.

Zmiany dotyczą też praktycznej nauki zawodu. Ma być wzmocniona współpraca między pracodawcą a dyrektorem szkoły. Trzeba ustalić:

• zakres kształcenia zawodowego,
• liczbę dni w tygodniu, w których zajęcia praktyczne odbywają się u pracodawcy,
• sposób monitorowania realizacji programu nauczania zawodu.

Ustalenia te stanowią załącznik do umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu.

Ze względu na to, że 8-letnią szkołę podstawową kończą także uczniowie niemający 15 lat, wprowadzono zmiany do Kp (art. 190 i art. 191), umożliwiające odbywanie praktycznej nauki zawodu. Osoba taka może być zatrudniona, na zasadach określonych dla młodocianych pracowników, w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat. Zatrudnianie osób poniżej 15. roku życia będzie dodatkowo wymagać uzyskania pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Z drugiej strony osoba, która w trakcie nauki w podstawówce ukończy 18 lat, może być zatrudniona jak młodociany, ale tylko w roku kalendarzowym, w którym kończy szkołę (ma to znacznie zwłaszcza dla niepełnosprawnych).

Nadal możliwe będzie zawieranie umów o przyuczenie do wykonywania zawodu – na nieco zmienionych warunkach.

Darowizny przekazywane dla publicznych szkół prowadzących kształcenie zawodowe będzie można odliczyć od dochodu. W przypadku PIT można odliczyć do 6% dochodu, a CIT – 10% (w ramach obowiązującego limitu dla darowizn).

W DzU z 2018 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw o:

• komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (poz. 2170),
• podatku od towarów i usług (poz. 2174),
• minimalnym wynagrodzeniu za pracę (poz. 2177),
• delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług (poz. 2206),
• specjalnym podatku węglowodorowym (poz. 2269),
• obrocie instrumentami finansowymi (poz. 2286),
• systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (poz. 2332),

• rozporządzeń:

RM w sprawie wykazu środków publicznych niezaliczanych do środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5c i 6 ustawy o finansach publicznych (poz. 2165),

MF w sprawie:

• prospektu informacyjnego funduszu inwestycyjnego otwartego i specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego oraz wyliczania wskaźnika zysku do ryzyka tych funduszy (poz. 2202),
• szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa (poz. 2225),
• zgłoszeń celnych (poz. 2262),

MPiPS w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (poz. 2273).