Co nowego w prawie - 120

Pomoc dla pracodawców w związku z powodzią

Obowiązujące od 29.10.2024 r. rozporządzenie MRPiPS z 22.10.2024 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, kosztów poniesionych przez pracodawcę na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników zwolnionych od pracy w celu usuwania skutków powodzi oraz wzoru wykazu pracowników, których wynagrodzenia będą podlegały zwrotowi (DzU poz. 1581), zawiera wzory tytułowych wniosków. Pracodawcy mogą się ubiegać na ich podstawie o pomoc na składki i wynagrodzenia dla pracowników usuwających skutki powodzi.

Zgłoszenie przewozu

W przypadku niedostępności rejestru zgłoszeń z powodu jego awarii bądź przerwy technicznej zagraniczny podmiot wykonujący międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy lub przewóz kabotażowy rzeczy, podlegający zgłoszeniu do rejestru zgłoszeń, dokonuje zgłoszenia, przesyłając zastępujący zgłoszenie dokument na adres: awaria.zezwolenia@gitd.gov.pl. Obowiązujące od 1.11.2024 r. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25.10.2024 r. w sprawie sposobu postępowania zagranicznego podmiotu wykonującego międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy lub przewóz kabotażowy rzeczy w przypadku niedostępności rejestru zgłoszeń (DzU poz. 1604) zawiera wzór tego dokumentu.

Fundusz Reprywatyzacji

Rozporządzenie MF z 31.10.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu postępowania w zakresie wypłaty odszkodowań oraz udzielania dotacji celowych i pożyczek ze środków Funduszu Reprywatyzacji (DzU poz. 1623) uwzględnia, że pożyczek udziela obecnie minister właściwy do spraw aktywów państwowych, a nie Prezes RM. Weszło w życie 7.11.2024 r.

Subwencja ogólna dla gmin

Z obowiązującego od 7.11.2024 r. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z 31.10.2024 r. w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2023 (DzU poz. 1625), wynika, że dostaną ją tylko miasta: Kłodzko, Legnica, Wałbrzych, Gliwice i Tychy. Chodzi o gminy, które w roku podatkowym 2023 nie uzyskały dochodów z podatku od nieruchomości na skutek zwolnienia przedsiębiorców w specjalnych strefach ekonomicznych. Subwencja wyrównuje ten ubytek.

Raportowanie pomocy publicznej

Rozporządzenie RM z 30.10.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej, informacji o nieudzieleniu takiej pomocy oraz sprawozdań o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na rzecz sektora finansów publicznych (DzU poz. 1629) uwzględnia unijne zasady raportowania pomocy publicznej. Zmienia katalog kodów przeznaczeń pomocy, które są wskazywane w sprawozdaniach, oraz znosi ograniczenia w zakresie okresu korygowania przesłanych sprawozdań o udzielonej pomocy de minimis. Obowiązuje od 8.11.2024 r.

Zatrudnianie żołnierzy WOT

12.11.2024 r. weszła w życie ustawa z 1.10.2024 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy (DzU poz. 1585).

Dotychczas pracodawca, w razie powołania do służby, musiał udzielać pracownikom żołnierzom urlopu bezpłatnego. Zachętą do ich zatrudniania ma być ulga podatkowa. Od podstawy opodatkowania można odliczyć 12 tys zł, jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy u przedsiębiorcy żołnierz OT lub AR pełni służbę nieprzerwanie co najmniej rok. Ulga rośnie z każdym rokiem – do 24 tys zł, jeżeli staż służby wynosi co najmniej 5 lat. Przysługuje na każdego zatrudnionego żołnierza OT i AR niebędącego udziałowcem, akcjonariuszem ani wspólnikiem podatnika oraz na rzecz którego podatnik ponosi miesięczne wydatki w kwocie stanowiącej wysokość co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowo przedsiębiorcy mikro lub mali mogą podwyższyć kwoty ulgi o współczynnik 1,5. Podatnik niemający takiego statusu, ale przez cały rok podatkowy zatrudniający co najmniej 5 pracowników, w przeliczeniu na pełne etaty, może podwyższać kwotę ulgi o współczynnik 1,2.

Odliczenia dotyczą dochodów osiągniętych od 1.01.2025 r.

Druga zachęta to zniesienie obowiązku wypłaty przez pracodawcę 2-tygodniowej odprawy (refundowanej przez wojskowe centrum rekrutacji) pracownikowi powołanemu do pełnienia służby terytorialnej. Będzie natomiast świadczenie początkowe, należne od jednostki wojskowej nie tylko pracownikom żołnierzom, lecz także prowadzącym działalność, studentom itd. Żołnierz OT otrzyma je tylko raz, w wysokości 50% przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale poprzedniego roku.

Trzecia zachęta to promocja przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy OT i AR, w kryteriach wyboru partnerów i dostawców w procesie udzielania zamówienia publicznego. Kryterium jakościowym, branym pod uwagę przy udzielaniu zamówienia publicznego, może być aspekt społeczny, taki jak zatrudnianie przez podmiot ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego pracowników będących jednocześnie żołnierzami OT i AR.

Obrót akcjami

Rozwiązania zawarte w obowiązującym od 13.11.2024 r. rozporządzeniu MF z 23.10.2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków, jakie musi spełniać rynek oficjalnych notowań oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku (DzU poz. 1592), mają służyć przyspieszeniu procedury dopuszczania akcji spółek do obrotu na rynku oficjalnych notowań. Weryfikacja, czy rozproszenie akcji zapewniało płynność obrotu akcjami (free float) ma się odbywać według przewidywanego stanu posiadania akcji najpóźniej w pierwszym dniu notowań, a nie według stanu posiadania na dzień złożenia wniosku o dopuszczenie akcji do obrotu.

Zwolnienie z CIT dla spółdzielni w związku z powodzią

Nie będzie pobierany CIT od dochodów spółdzielni mieszkaniowych uzyskanych z gospodarki zasobami mieszkaniowymi w części wydatkowanej w związku z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. na pomoc innym poszkodowanym, spółdzielniom mieszkaniowym. Dotyczy dochodów wydatkowanych od 1.10.2024 do 31.12.2024 r.

Tak wynika z rozporządzenia MF z 16.11.2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów spółdzielni mieszkaniowych wydatkowanych w związku z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. (DzU poz. 1682), które weszło w życie 19.11.2024 r.

Rozliczanie składek ZUS

Od 20.11.2024 r. obowiązuje rozporządzenie RM z 13.11.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (DzU poz. 1690). Umożliwia uwzględnienie składek w ramach tzw. wakacji składkowych. Wpłata składek dokonana przez płatnika po doręczeniu upomnienia powinna obejmować również koszty upomnienia. Wpłaty przekazane po wszczęciu postępowania egzekucyjnego będą przekazywane także na pokrycie należności z tytułu składek objętych innymi tytułami wykonawczymi (jeśli jest ich kilka), bez konieczności uzyskiwania dodatkowej dyspozycji.

Pożyczka z FGŚP

21.11.2024 r. weszło w życie rozporządzenie MRPiPS z 13.11.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla pracodawcy, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie (DzU poz. 1693). Zawiera nowe wzory: wniosku o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z FGŚP i wykazu pracowników, których wynagrodzenie będzie zaspokajane z tego Funduszu. Wnioski można składać elektronicznie.

Zwrot VAT dla NATO

Rozporządzenie MF z 22.10.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług siłom zbrojnym, wielonarodowym kwaterom i dowództwom, towarzyszącemu im personelowi cywilnemu, członkom ich rodzin oraz jednostkom dokonującym nabycia towarów lub usług na rzecz sił zbrojnych (DzU poz. 1634) umożliwia ubieganie się o zwrot VAT od towarów i usług zakupionych w Polsce bezpośrednio przez siłyzbrojne państw NATO. Wniosek o zwrot VAT przez Dowództwa Sojusznicze sił zbrojnych państw NATO lub przez siły zbrojne państw NATO, lub siły zbrojne państw członkowskich UE należy składać do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Zwrot możliwy jest z tytułu nabywania paliwa, olejów i smarów do użytku służbowego sił zbrojnych lub ich personelu cywilnego, do agregatów prądotwórczych oraz grzewczych, podczas pobytu sił zbrojnych państw NATO lub sił zbrojnych państw członkowskich oraz ich personelu cywilnego na terytorium kraju. Obowiązuje od 22.11.2024 r.

Działanie biur informacji gospodarczej

30.11.2024 r. weszła w życie ustawa z 18.10.2024 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (DzU poz. 1597). M.in.:

• do biura informacji gospodarczej można przekazać także adres do doręczeń elektronicznych osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• ma być ułatwione korzystanie z usług biura okazjonalnie, bo biura mają publikować cenniki,
• wniosek o ujawnienie informacji gospodarczych może zostać złożony zarówno w imieniu własnym, jak i na rzecz innego podmiotu; biuro w rejestrze zapytań musi zawrzeć dane obu podmiotów,
• do otrzymywania informacji gospodarczych oraz informacji z rejestru zapytań dodano uprawnionych – chodzi o różne służby mundurowe.

Kasowy PIT

Wchodząca w życie 1.01.2025 r. ustawa z 27.09.2024 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1593) wprowadza możliwość wyboru przez przedsiębiorców kasowej metody rozliczania przychodów (i jednocześnie kosztów uzyskania przychodów), czyli tzw. kasowego PIT. Więcej na ten temat w artykule „Na czym polega kasowy PIT”.

Inne zmiany w updof dotyczą:

• zwolnienia z podatku dochodu marynarzy będących obywatelami państwa członkowskiego UE lub EOG,
• możliwości pomniejszania dochodu przedsiębiorstwa w spadku opodatkowanego podatkiem liniowym o ulgi odliczane od dochodu,
• zwolnienia z podatku dochodów z tytułu świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego.

Dodatek dopełniający

Osobie uprawnionej do renty socjalnej, będącej całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, przysługuje dodatek dopełniający w wysokości 2520 zł. Wprowadza go obowiązująca od 1.01.2025 r. ustawa z 27.09.2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1615). Dodatek będzie przyznawany na wniosek. Natomiast osobom, które już mają rentę socjalną i orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji, dodatek będzie przyznany z urzędu. Pierwsza wypłata nastąpi w maju 2025 r., z wyrównaniem od stycznia.

Dla celów ustalania uprawnień do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych oraz ustalania wysokości tych świadczeń, dodatek dopełniający będzie uwzględniany na takich samych zasadach, jak renta socjalna. Wyjątek dotyczy świadczenia wspierającego, którego wysokość zależy od wysokości renty socjalnej. Podobnie jak renta socjalna, dodatek ulegnie zawieszeniu lub zmniejszeniu w razie osiągnięcia przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Działy specjalne – normy

Obowiązujące od 1.01.2025 r. rozporządzenie MF z 29.10.2024 r. w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (DzU poz. 1628) zawiera nieco niższe stawki niż stosowane w 2024 r. Przykładowo stawka za m² dla upraw roślin ozdobnych w szklarniach ogrzewanych powyżej 25 m² spadła z 18,91 do 18,42 zł. W przypadku chowu poza gospodarstwem rolnym krów powyżej 5 szt. stawka za 1 szt. spadła z 540,60 do 526,24 zł.

Statystyka publiczna

1.01.2025 r. wejdzie w życie rozporządzenie RM z 24.09.2024 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2025 (DzU poz. 1653). Przewidziano w nim m.in. monitorowanie przebiegu i skutków powodzi z września 2024 r. w jednostkach samorządu terytorialnego, zwiększenie zakresu danych przekazywanych przez instytucje kultury oraz zmniejszenie zakresu danych przekazywanych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych.

Znaczny wzrost akcyzy na papierosy

Wchodząca w życie 1.01.2025 r. ustawa z 18.10.2024 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (DzU poz. 1681) określa stawki akcyzy obowiązujące w latach 2025–2026 i w kolejnych na wyroby tytoniowe, susz tytoniowy oraz wyroby nowatorskie. Stawki z 2024 r. będą obowiązywać do 28.02.2025 r., a z 2025 r. – w okresie od 1.03.2025 do 31.12.2025 r. Wzrost jest znaczny: na papierosy – 25% (w porównaniu z 2024 r.), na tytoń do palenia – 38%, na cygara i cygaretki – 25%, na wyroby nowatorskie – 50%, na płyn do papierosów elektronicznych – 75%. Przewidziano także spory wzrost akcyzy w kolejnych latach (2026, 2027).

Ponadto przedłużono ważność znaków akcyzy na wyroby tytoniowe (papierosy i tytoń do palenia), wyroby nowatorskie i płyn do papierosów elektronicznych z nadrukowanym rokiem wytworzenia 2024.

Opodatkowanie wyrównawcze

1.01.2025 r. wejdzie w życie ustawa z 6.11.2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych (DzU poz. 1685).

Wprowadza zmiany w wielu ustawach podatkowych. Implementuje dyrektywę Rady (UE) 2022/2523 z 14.12.2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej (DzUrz UE L 328 z 22.12.2022 r.). Chodzi o to, aby przedsiębiorstwa nie unikały podatków przez przenoszenie zysków do państw, w których nie podlegają lub podlegają niskiemu opodatkowaniu.

Celem jest pobranie dodatkowej kwoty podatku (opodatkowanie wyrównawcze), jeżeli efektywna stawka podatkowa danej grupy międzynarodowej w danej jurysdykcji jest niższa niż 15%. Ustawa reguluje opodatkowanie: globalnym podatkiem wyrównawczym, krajowym podatkiem wyrównawczym oraz podatkiem wyrównawczym od niedostatecznie opodatkowanych zysków. Dotyczy jednostek składowych grupy międzynarodowej lub grupy krajowej, jeśli za co najmniej 2 z 4 lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy osiągnęły minimalny przychód grupowy, przez który rozumie się roczny przychód grupy międzynarodowej lub grupy krajowej wykazany w skonsolidowanym sprawozdaniu grupy, wynoszący co najmniej 750 mln euro.

Ustawa określa katalog jednostek wyłączonych, zaliczając do nich m.in. jednostki rządowe, organizacje międzynarodowe, organizacje nienastawione na zysk czy fundusze emerytalne. Globalny podatek wyrównawczy i podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków nie będzie obliczany w przypadku grupy krajowej. Przy obliczaniu globalnego podatku wyrównawczego nie będą również uwzględniane jednostki lub jednostki składowe grupy międzynarodowej będące podatnikami krajowego podatku wyrównawczego.

Nowością jest możliwość wystąpienia o interpretację przepisów prawa dotyczących opodatkowania wyrównawczego oraz o opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego. Rada do spraw Opodatkowania Wyrównawczego ma opiniować sprawy z zakresu przepisów dotyczących tego opodatkowania, w tym ich stosowania w indywidualnych sprawach z zakresu prawa podatkowego, przepisów o rachunkowości oraz wytycznych i innych dokumentów przyjętych przez Otwarte Ramy do spraw Erozji Podstawy Opodatkowania i Przenoszenia Zysku.

W DzU z 2024 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (poz. 1588),
• o szczególnych zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa (poz. 1662),
• o emeryturach pomostowych (poz. 1696),
• o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (poz. 1631),
• o Państwowej Inspekcji Pracy (poz. 1712),
• o ochronie konkurencji i konsumentów (poz. 1616),
• Prawo bankowe (poz. 1646),
• o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (poz. 1661);

• rozporządzeń:

• RM w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (poz. 1638)
• Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących (poz. 1654),
• MPiPS w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (poz. 1706).