Badanie sprawozdania jednostkowego i skonsolidowanego przez tego samego kluczowego biegłego rewidenta
Zgodnie z art. 139 uobr biegły rewident podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej m.in. za naruszenie zasad etyki zawodowej. W Polsce zasady etyki zawodowej, obowiązujące biegłych rewidentów, zawiera Kodeks etyki zawodowych księgowych IFAC[1]. Wskazuje on w pkt 100.5 i 100.12, że biegłych rewidentów obowiązuje przestrzeganie tzw. zasad podstawowych, do których należą: uczciwość, obiektywizm, zawodowe kompetencje i należyta staranność, zachowanie tajemnicy informacji, profesjonalne postępowanie, a także niezależność. Jeżeli powiązania lub okoliczności wywołują zagrożenie dla postępowania zgodnego z podstawowymi zasadami (lub mogą być jako takie postrzegane), to biegły rewident podejmuje odpowiednie działania zaradcze.
[1] Kodeks stanowi załącznik do uchwały KRBR nr 2042/38/2018 z 13.03.2018 r. w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów.
[2] Co – w połączeniu z badaniem sf – wystąpiłoby m.in. w razie wykonywania na rzecz tej samej jednostki usługi: oceny przez fi rmę audytorską skuteczności funkcjonowania informatycznych systemów finansowych uprzednio zaprojektowanych i wdrożonych przez tę firmę; udziału firmy audytorskiej w przygotowywaniu danych wykorzystanych następnie do sporządzenia sprawozdania będącego przedmiotem badania (np. prowadzenie ksiąg rachunkowych, sporządzanie sf); świadczenia innych usług nieatestacyjnych, mających wpływ na przedmiot zlecenia (np. wyceny, doradztwa podatkowego, audytu wewnętrznego, prawne, z zakresu finansów korporacyjnych).
[3] Rozporządzenie z 16.04.2014 r. (DzUrz UE L 158 z 27.05.2014 r.).
Zgodnie z art. 139 uobr biegły rewident podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej m.in. za naruszenie zasad etyki zawodowej. W Polsce zasady etyki zawodowej, obowiązujące biegłych rewidentów, zawiera Kodeks etyki zawodowych księgowych IFAC[1]. Wskazuje on w pkt 100.5 i 100.12, że biegłych rewidentów obowiązuje przestrzeganie tzw. zasad podstawowych, do których należą: uczciwość, obiektywizm, zawodowe kompetencje i należyta staranność, zachowanie tajemnicy informacji, profesjonalne postępowanie, a także niezależność. Jeżeli powiązania lub okoliczności wywołują zagrożenie dla postępowania zgodnego z podstawowymi zasadami (lub mogą być jako takie postrzegane), to biegły rewident podejmuje odpowiednie działania zaradcze.
Występuje m.in. zagrożenie spowodowane autokontrolą (inaczej zagrożenie przeglądu własnej pracy), polegające na tym, że biegły rewident niewłaściwie oceni rezultaty wydanego wcześniej osądu, czynności lub wykonanej usługi – za które był odpowiedzialny on sam lub inna osoba związana z firmą audytorską, w imieniu której usługa została wykonana.
W przypadku badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego (sf) biegły rewident nie ma do czynienia z „oceną rezultatów wydanego wcześniej osądu, czynności lub wykonanej usługi” (w odniesieniu do zbadanych podmiotów wchodzących w skład danej grupy). Sam proces konsolidacji polega bowiem – w uproszczeniu – na takim przedstawieniu stanu majątkowego i wyniku działalności grupy kapitałowej, jakby to była jedna jednostka, drogą dokonania wielu przekształceń i wyłączeń. Czynności te mają charakter techniczny i służą eliminacji skutków wzajemnych transakcji między jednostkami grupy. Nie następuje tu ocena własnej pracy biegłego rewidenta lub osąd rezultatów poprzednio wykonanej przez niego pracy[2]. Biegły rewident, weryfikując prawidłowość owych przekształceń i wyłączeń, nie bada wyceny poszczególnych aktywów czy pasywów jednostek wchodzących w skład grupy, jeżeli sf tych jednostek były badane przez biegłego rewidenta (może nim być także biegły rewident badający skonsolidowane sf).
Warto zauważyć, że zarówno rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014[3] (art. 5), jak i uobr (art. 136, art. 137 i art. 285) zawierają listę usług zabronionych, świadczonych na rzecz jednostek będących jzp, której celem jest wzmocnienie niezależności biegłych rewidentów. W katalogu usług zabronionych ustawodawca wyraźnie rozdziela możliwość wykonywania badania sf i innych czynności rewizji finansowej (ogólnie dozwolone) oraz czynności niemających charakteru poświadczającego/atestacyjnego (ogólnie zabronione), tj. m.in. usług doradztwa podatkowego, prowadzenia księgowości, sporządzania sf, wyceny (w tym aktuarialnej), prawnych.
Wykonywanie różnego rodzaju czynności rewizji finansowej przez firmę audytorską na rzecz tego samego klienta, w tym będącego jzp, jest dozwolone. Dotyczy to np. łączenia badania sf jednostek grupy z badaniem skonsolidowanego sf grupy czy łączenia badania z przeglądem.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych