Zaliczka na PIT od składek ubezpieczeniowych i od wypłaty z polisy z UFK

Składka opłacona przez pracodawcę na rzecz pracownika w ramach umowy indywidualnego ubezpieczenia na życie z UFK w części inwestycyjnej stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy (podobnie jak w części ochronnej), od którego pracodawca jako płatnik ma obowiązek obliczyć, pobrać i odprowadzić do US zaliczkę na PIT, zgodnie z art. 31 updof.

Natomiast wypłata świadczeń z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych jest odrębnym zdarzeniem. Kwoty otrzymane (w przyszłości) przez pracownika z części inwestycyjnej (niezależnie od tego, czy z konta podstawowego, czy dodatkowego) nie będą opodatkowane, przy czym w orzecznictwie sądów administracyjnych istnieje rozbieżność co do tego, czy w grę wchodzi tu zwolnienie z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof, czy w ogóle nie powstaje przychód podatkowy (co czyni zbędnym rozważania o ew. zwolnieniu z PIT).

WSA w Bydgoszczy w wyroku z 5.05.2021 r. (I SA/Bd 77/21, nieprawomocny) stwierdził, że kwoty otrzymane przez ubezpieczonego (pracownika) z części inwestycyjnej polisy będą zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof – w zakresie, w jakim wypłacona kwota będzie odpowiadać sumie składek uprzednio zapłaconych przez pracodawcę.

Natomiast NSA w wyroku z 11.01.2019 r. (II FSK 59/17) uznał, że późniejsza wypłata środków zgromadzonych w funduszu w ogóle nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu updof, bo dotyczy środków, które podlegają opodatkowaniu na moment wpłaty składek przez pracodawcę. Co za tym idzie, skoro nie ma przychodu, to nie ma też mowy o zwolnieniu podatkowym, ponieważ stosowanie zwolnienia „ma charakter wtórny w stosunku do powstania przychodu na gruncie updof” (tak samo WSA w Bydgoszczy w wyroku z 27.04.2021 r., I SA/Bd 162/21, nieprawomocny).

Jeżeli otrzymana przez pracownika kwota przekroczy wartość składek wpłaconych przez pracodawcę, to pracownik uzyska przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 24 ust. 15 i 15a updof. Zgodnie z art. 24 ust. 15 updof dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Natomiast w myśl art. 24 ust. 15a updof dochód z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:

• ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
• równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik,

stanowi różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.

Dochód z polisy, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a updof, czyli różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych przez pracodawcę, będzie opodatkowany 19% zryczałtowanym PIT, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 updof, z tym że obowiązek potrącenia tego podatku nie będzie już ciążył na pracodawcy, tylko na wypłacającym, zgodnie z art. 41 ust. 4 updof.

Więcej na ten temat w artykule pt. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – najnowsze interpretacje ZUS - 82, „Rachunkowość” nr 10/2021.