Wpływ przestoju i zmniejszenia etatu na wynagrodzenie urlopowe
Wynagrodzenie urlopowe to świadczenie gwarancyjne, które zastępuje wynagrodzenie za pracę (por. wyrok SN z 13.11.2018 r., II PK 214/17). Ma wprawdzie odpowiadać płacy, jaką pracownik otrzymałby, gdyby w czasie korzystania z urlopu wypoczynkowego pracował (art. 172 zdanie 1 Kp), jednak oblicza się je według zasad wskazanych w art. 172 zdanie 2 Kp i rozporządzeniu urlopowym (wyjątek to nauczyciele z publicznych placówek oświatowych, wobec których obowiązują odrębne regulacje). Stąd zastosowanie w ramach działań antykoronawirusowych przestoju kodeksowego (na podstawie art. 81 Kp) albo ekonomicznego (na podstawie art. 15g lub art. 15gb specustawy), za który przysługuje tzw. wynagrodzenie przestojowe, przekłada się na wysokość wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Tak samo jest w razie obniżenia wymiaru czasu pracy pracownikom w trybie art. 15g lub art. 15gb specustawy.
Wynagrodzenie urlopowe to świadczenie gwarancyjne, które zastępuje wynagrodzenie za pracę (por. wyrok SN z 13.11.2018 r., II PK 214/17). Ma wprawdzie odpowiadać płacy, jaką pracownik otrzymałby, gdyby w czasie korzystania z urlopu wypoczynkowego pracował (art. 172 zdanie 1 Kp), jednak oblicza się je według zasad wskazanych w art. 172 zdanie 2 Kp i rozporządzeniu urlopowym (wyjątek to nauczyciele z publicznych placówek oświatowych, wobec których obowiązują odrębne regulacje). Stąd zastosowanie w ramach działań antykoronawirusowych przestoju kodeksowego (na podstawie art. 81 Kp) albo ekonomicznego (na podstawie art. 15g lub art. 15gb specustawy), za który przysługuje tzw. wynagrodzenie przestojowe, przekłada się na wysokość wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Tak samo jest w razie obniżenia wymiaru czasu pracy pracownikom w trybie art. 15g lub art. 15gb specustawy.
Niższa podstawa
Do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy przyjmuje się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyjątkiem wymienionych w § 6 rozporządzenia urlopowego. Zestawienie zamieszczone w jego pkt 2 wymienia wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju. Zatem wynagrodzenie przestojowe trzeba wyłączyć z podstawy, co obniży jej poziom w przypadku pracowników objętych przestojem kodeksowym lub ekonomicznym.
Efekt w postaci niższej podstawy wystąpi również w stosunku do pracowników, którym zmniejszono etaty na mocy specustawy. Tym razem jest to wynik sposobu wliczania poszczególnych składników płacowych. W podstawie uwzględnia się bowiem składniki:
- określone stawką miesięczną w stałej wysokości (wynagrodzenie zasadnicze w kwocie stałej, stała miesięczna premia regulaminowa, dodatki o stałej wysokości lub liczone jako procent od stałej kwoty, np. funkcyjny, stażowy, motywacyjny, frekwencyjny) – w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu, bez żadnych przeliczeń (§ 7 rozporządzenia urlopowego),
- zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc (np. wynagrodzenie określone stawką godzinową, akordową lub prowizyjną, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe) – w łącznej kwocie wypłaconej w ciągu 3 mies. poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego, przy znacznych wahaniach wysokości – maksymalnie z 12 mies. (§ 8 rozporządzenia urlopowego), przy braku wypłat w okresie przyjmowanym do podstawy lub przez jego część (obejmującą pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe) – z najbliższych miesięcy, za które składniki zmienne przysługiwały (§ 11 ust. 1 rozporządzenia urlopowego), natomiast przy ich wypłacie za okres krótszy niż przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru – w wysokości wypłaconej za okres faktycznie przepracowany (§ 11 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).
Z obniżonym wymiarem czasu pracy o maksymalnie 20% i nie więcej niż do 0,5 etatu łączy się proporcjonalnie zredukowane wynagrodzenie. Jeśli składa się ono wyłącznie z elementów o wartościach stałych, a urlop wypoczynkowy przypada w okresie stosowania zmniejszonego etatu, wówczas wynagrodzenie wypłacane za ten czas (bez wyodrębniania wynagrodzenia urlopowego) będzie adekwatnie ograniczone. Podobnie będzie z wynagrodzeniem urlopowym ze składników zmiennych, lecz tu potrzeba nieco więcej wyjaśnień.
Ważne: składniki za okresy dłuższe niż miesiąc, określone stawką stałą lub zmienną (np. premie kwartalne, roczne), nie są włączane do podstawy wynagrodzenia urlopowego, lecz wypłaca się je w normalnych terminach płatności, traktując okres urlopu jak okres pracy (§ 12 rozporządzenia urlopowego).
Przeliczenie niezbędne
Zmiany w strukturze zmiennych składników wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż miesiąc (np. usunięcie prowizji z systemu płacowego) lub ich wysokości (podwyższenie/obniżenie) zobowiązują do przeliczenia podstawy wynagrodzenia urlopowego. Jest to konieczne, gdy modyfikacje:
- następują w okresie, z którego podstawa jest ustalana,
- weszły w życie przed rozpoczęciem urlopu przez pracownika lub najpóźniej w miesiącu jego wykorzystywania.
Takie reguły przewiduje § 10 rozporządzenia urlopowego. Odnoszą się one również do zmniejszenia etatu na mocy specustawy. Można się jednak spotkać z poglądem, że mają one ograniczone zastosowanie w tym przypadku, ponieważ wynik rachunków będzie taki sam przed i po redukcji wymiaru czasu pracy. Spadek wynagrodzenia odpowiada bowiem spadkowi liczby godzin pracy – nie jest efektem obniżenia jego wysokości przy zachowaniu dotychczasowej liczby godzin pracy.
Praktyczne rachunki
Obliczenie wynagrodzenia urlopowego wymaga trzech działań, w wyniku których zostanie ustalona:
- podstawa zgodnie z przedstawionymi zasadami,
- stawka za 1 godz. urlopu – poprzez podzielenie podstawy przez liczbę godzin, jaką pracownik rzeczywiście przepracował w okresie, z którego została przyjęta,
- pełna kwota płacy urlopowej – wskutek pomnożenia stawki za 1 godz. urlopu przez liczbę godzin, jaką pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Na wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na cały etat składają się: wynagrodzenie zasadnicze ze stawką 19 zł/godz., dodatek motywacyjny w wysokości 200 zł miesięcznie i regulaminowa premia kwartalna, której wysokość mieści się w przedziale od 1000 do 2000 zł. W maju, czerwcu i lipcu pracownik był objęty przestojem ekonomicznym z powodu COVID-19, wprowadzonym na mocy porozumienia ze stroną związkową – 80 godz. w każdym z tych miesięcy, przy czym w tym okresie stawka za 1 godz. pracy została obniżona do 16 zł z obowiązkiem utrzymania minimum ustawowego 2600 zł dla pełnego etatu. W związku z tym pracodawca wypłacił mu:
- za maj – 1280 zł wynagrodzenia przestojowego (16 zł × 80 godz.), 1280 zł wynagrodzenia za 80 godz. pracy oraz 100 zł dodatku motywacyjnego,
- za czerwiec – 1280 zł wynagrodzenia przestojowego, 1408 zł wynagrodzenia za 88 godz. pracy i 104,72 zł dodatku motywacyjnego,
- za lipiec – 1280 zł wynagrodzenia przestojowego, 1664 zł wynagrodzenia za 104 godz. pracy i 113,36 zł dodatku motywacyjnego.
Wraz z wypłatą czerwcową pracownik otrzymał 1000 zł premii kwartalnej. W pierwszym tygodniu sierpnia wykorzystał 5 dni (40 godz.) urlopu wypoczynkowego. Wynagrodzenie urlopowe za ten czas to 640 zł, zgodnie z wyliczeniami:
- podstawa (bez wynagrodzenia przestojowego, dodatku motywacyjnego i premii kwartalnej): 1280 zł + 1408 zł + 1664 zł = 4352 zł,
- stawka za 1 godz. urlopu: 4352 zł : 272 godz. (80 godz. w maju + 88 godz. w czerwcu + 104 godz. w lipcu) = 16 zł,
- wynagrodzenie urlopowe: 16 zł × 40 godz. = 640 zł.
W efekcie porozumienia zawartego ze stroną pracowniczą pracownikowi pełnoetatowemu obniżono wymiar czasu pracy do 0,8 etatu i proporcjonalnie zmniejszyło się jego wynagrodzenie zasadnicze z 3000 do 2400 zł. Tym samym spadły premie regulaminowe, które są naliczane w przedziale od 5 do 10% wynagrodzenia zasadniczego. Te warunki zatrudnienia obowiązują w okresie czerwiec–wrzesień. W sierpniu pracownik wykorzystał 10 dni (80 godz.) urlopu wypoczynkowego. Wynagrodzenie zasadnicze (uwzględniające wynagrodzenie urlopowe) za ten miesiąc otrzyma w wysokości 2400 zł, premię – według osiągniętego w tym miesiącu wskaźnika procentowego, a do tego wynagrodzenie urlopowe ze zmiennej premii regulaminowej wypłaconej w lipcu w wysokości 144 zł (6% × 2400 zł), w czerwcu – 120 zł (5% × 2400 zł) oraz w maju – 120 zł (5% × 2400 zł po przeliczeniu; pierwotnie wypłacona premia wyniosła 150 zł). Wynagrodzenie urlopowe to 75,20 zł, zgodnie z wyliczeniami:
- podstawa: 144 zł + 120 zł + 120 zł = 384 zł,
- stawka za 1 godz. urlopu: 384 zł : 410 godz. (147 godz. 20 min. w lipcu + 134 godz. 40 min. w czerwcu + 128 godz. w maju) = 0,94 zł,
- wynagrodzenie urlopowe: 0,94 zł × 80 godz. = 75,20 zł.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych