Usługi transportowe świadczone przez zagraniczną firmę – rozliczenie VAT

Przyjmując, że obciążenie kosztami postojowymi (oczekiwanie na załadunek/wyładunek) nie ma – z punktu widzenia kontrahenta – charakteru sankcyjnego/odszkodowawczego, postępowanie polskiej firmy jest prawidłowe. Z uwagi na brak umowy z kontrahentem, a w konsekwencji brak wyraźnych zapisów o sankcyjnym charakterze opłat dodatkowych, można przyjąć, że nie ma przesłanek, aby uznawać te opłaty za sankcyjne. Tym bardziej jeśli sam kontrahent wyraźnie traktuje obciążenie jako swoją dodatkową usługę, wystawiając fakturę. Obciążenie za postój powinno więc stanowić element usługi transportowej. W przypadku podgrzania towaru nie powinno być natomiast wątpliwości, że jest to dodatkowe świadczenie związane z prawidłowym wykonaniem usługi transportowej (kończącej się wyładunkiem). Ta czynność też stanowi zatem element usługi transportowej.

W przypadku wykonywania usługi przewozu podstawą opodatkowania jest całość świadczenia pieniężnego wypłacanego kontrahentowi, tj. obejmującego zarówno cenę przewozu, jak i zwrot kosztów postoju oraz podgrzania towaru. Skoro czynności związane z postojem środków transportu oraz usługa podgrzania stanowią świadczenia dodatkowe w stosunku do usługi zasadniczej, jaką jest usługa transportowa, należy je opodatkować według zasad i stawki właściwych dla usługi zasadniczej, tj. na zasadzie rozliczenia VAT z tytułu importu usług. Nie ma znaczenia, że przewoźnik wykazuje opłaty dodatkowe na odrębnych fakturach.

Przepisy o VAT nie określają szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług transportowych. Powstaje on więc w dacie wykonania usług (ew. wcześniejszej zapłaty zaliczki). W omawianej sytuacji mamy do czynienia z usługą złożoną, a więc co do zasady obowiązek podatkowy powinien być wykazany w dacie wykonania ostatniej czynności w ramach kompleksowej usługi transportowej (zakładam, że w tym przypadku nie mamy do czynienia z usługami, dla których zostały określone okresy rozliczeniowe).

Takie postępowanie może jednak rodzić problemy związane z rozliczeniem usługi np. na przełomie miesięcy – jeśli sam przewóz towarów zostanie zakończony 31 maja (i będzie wystawiona faktura), natomiast czynności dodatkowe (takie jak postój w oczekiwaniu na rozładunek lub podgrzanie towaru) – 1 czerwca (odrębne faktury). Gdyby polska firma wykazała obowiązek podatkowy w czerwcu, w momencie wykonania ostatniej czynności w ramach kompleksowej usługi transportowej, mogłoby wystąpić ryzyko uznania przez organy podatkowe, że rozliczenie VAT z tytułu transportu nastąpiło jednak zbyt późno.

Bezpiecznym rozwiązaniem wydaje się więc wykazywanie obowiązku podatkowego w stosunku do każdej czynności – składającej się na kompleksową usługę transportu – oddzielnie, w dacie jej faktycznego wykonania. Jakkolwiek takie postępowanie nie zmieni charakteru usługi transportowej jako usługi kompleksowej dla celów VAT, to jednak sprawi, że usługa będzie niejako rozliczana w etapach, w momencie wykonania każdej z tych czynności, dla której zostało przewidziane odrębne wynagrodzenie.

Jeżeli zaś chodzi o świadczenie przez firmę posługującą się holenderskim NIP usług transportowych wyłącznie na terytorium Polski, to nabycie takiej usługi przez polskiego kontrahenta stanowić będzie import usług. Oczywiście przy założeniu, że zagraniczna firma nie ma w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów świadczenia usług transportowych.