Ulga IP Box w przypadku tworzenia programów komputerowych w ramach podwykonawstwa

Ulga IP Box polega na tym, że podatek dochodowy (PIT lub CIT) od osiągniętego przez podatnika w ramach działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania. Kwalifikowanym prawem własności intelektualnej jest m.in. autorskie prawo do programu komputerowego, podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw, o ile przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej[1].

W sprawie, o którą pyta Czytelnik, mamy zatem do zinterpretowania dwie kluczowe kwestie:

1. Czy spółka wytwarza, rozwija lub ulepsza program komputerowy?

2. Czy czyni to w ramach działalności badawczo-rozwojowej (B+R)?

Ad. 1. 15.07.2019 r. MF wydał „Objaśnienia podatkowe dotyczące preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej – IP Box” (dalej Objaśnienia).

W pkt 73–89 Objaśnień omówiono autorskie prawa do programu komputerowego. Na wstępie stwierdzono, że ich źródłem jest art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ale samo pojęcie „autorskiego prawa do programu komputerowego” nie zostało zdefiniowane w żadnym akcie prawnym. Dlatego też w Objaśnieniach wprost stwierdzono, że podatnik chcący skorzystać z preferencji IP Box wobec dochodów z autorskiego prawa do programu komputerowego i otrzymać w tym zakresie stosowną ochronę prawnopodatkową powinien złożyć wniosek o interpretację indywidualną do dyrektora KIS.

Niemniej jednak w Objaśnieniach zaznaczono, że:

podstawą przyznania ochrony prawnej dla programu komputerowego jest fakt, że stanowi on przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze (wyraz własnej twórczości intelektualnej danego autora lub autorów), ustalony w jakiejkolwiek postaci,

• decydujące jest to, czy działania podatnika w ramach prowadzonej bezpośrednio przez niego działalności B+R skutkują wytworzeniem, ulepszeniem lub rozwinięciem programu komputerowego,
• programem komputerowym jest w szczególności kombinacja komend adresowanych do komputera w formie kodu źródłowego i kodu wynikowego, tj. zapisanego za pomocą wybranego języka programowania algorytmu rozwiązania określonego zadania; program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu,
• interfejs może stanowić część nierozerwalnie związaną z programem komputerowym (oprogramowaniem), funkcjonalnie łącząc go z pozostałym oprogramowaniem i sprzętem komputerowym; tym samym interfejs podlega tożsamej ochronie jak program komputerowy i może stanowić kwalifikowaną własność intelektualną,
• oprogramowanie chronione prawem autorskim dzieli podstawowe cechy patentów, ponieważ jest nowatorskie, nieoczywiste i użyteczne, a zatem zasadniczo wynika z prowadzenia innowacyjnej działalności B+R, którą powinny stymulować przepisy o IP Box,
• holistycznie i funkcjonalnie program komputerowy obejmuje jego funkcjonalne części składowe, takie jak: kod źródłowy, opis procedur operacyjnych, zestawienie danych w informacjach konwersacyjnych i dialogowych oraz kod wynikowy i interfejs.

Porównanie opisu działalności spółki z wyżej przytoczonymi fragmentami Objaśnień jednoznacznie wskazuje, że wykonywane przez spółkę prace to nic innego, jak tworzenie programu komputerowego, do którego przysługują jej prawa autorskie.

Ad. 2. Działalność B+R oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Praca spółki ma niewątpliwie twórczy charakter. Opracowuje ona bowiem rozwiązania zagadnień i tworzy oprogramowanie mające je w praktyce realizować. Nie ulega też wątpliwości, że spółka działa systematycznie.

„Prace rozwojowe” to działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług – z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe, wprowadzane do nich zmiany, nawet jeżeli mają one charakter ulepszeń.

Spółka wykorzystuje dostępną wiedzę i umiejętności, w szczególności w zakresie programowania, do projektowania i tworzenia nowych rozwiązań procesowych i usługowych, które znacząco usprawnią pracę firm sektora bankowego. Tym samym spółka wykonuje prace rozwojowe.

Jeśli natomiast chodzi o warunek prowadzenia prac w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań, to należy przytoczyć pkt 43–45 Objaśnień, zgodnie z którymi „zwiększenie zasobów wiedzy” odnosi się przede wszystkim do prowadzenia badań naukowych, natomiast „wykorzystanie już istniejącej lub zwiększonej wiedzy do tworzenia nowych zastosowań” dotyczy głównie prac rozwojowych.

Definicja „działalności B+R” wymaga, aby działania, jakie podejmuje podatnik poprzez badania naukowe, zwiększały zasoby wiedzy, natomiast w efekcie prac rozwojowych wystarczy, by podatnik zdobył i wykorzystał aktualnie dostępną wiedzę i umiejętności w celu planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia nowych, zmienionych czy usprawnionych produktów, procesów lub usług. Zresztą w zakresie „zwiększenia zasobów wiedzy” wystarczy, aby czyjkolwiek zasób wiedzy został zwiększony, nawet jeśli chodzi tylko o zasób wiedzy przedsiębiorstwa prowadzącego prace rozwojowe. Należy zatem uznać, że także ten warunek został przez spółkę spełniony, gdyż niewątpliwie działa ona w celu wykorzystania wiedzy (głównie informatycznej) do tworzenia nowych, nieistniejących jeszcze rozwiązań (oprogramowania dla sektora finansowego).

Spółka działa również w celu zwiększenia zasobu wiedzy własnej, innych podwykonawców firmy X, firmy Y i podmiotów sektora bankowego. Współtworzone przez nią oprogramowanie u wszystkich tych podmiotów pogłębi rozumienie funkcjonowania rynków finansowych, związanych z tym problemów, sposobów radzenia sobie z nimi, a dzięki pogrupowaniu i analizie ogromnej ilości danych możliwy będzie dostęp do informacji obecnie nieosiągalnych.

Wykonywane przez spółkę prace są zatem pracami rozwojowymi.

Wszystko wskazuje więc na to, że spółka może skorzystać z ulgi IP Box, gdyż spełnia wszelkie konieczne do tego warunki. Warto jednak zauważyć, że faktyczna wielkość ulgi będzie zależeć m.in. od tego, w jakim stopniu spółka samodzielnie wykonuje prace programistyczne, a w jakim nabywa prawa do programów komputerowych od innych podmiotów (np. od swoich tzw. samozatrudnionych podwykonawców).

Jeśli spółka działa w modelu pierwszym, to w pełni skorzysta z ulgi IP Box, jeśli w modelu drugim – nie skorzysta z niej praktycznie wcale (ulga będzie natomiast przysługiwać samozatrudnionym podwykonawcom), a jeśli w modelu mieszanym – skorzysta z ulgi IP Box częściowo.