Składka zdrowotna za 2024 r. – rozliczenie i wyrównanie
Dotyczy to osób prowadzących pozarolniczą działalność, które opłacają PIT według zasad ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (dalej ryczałt). Przy tych formach opodatkowania podstawa składki zdrowotnej zależy bowiem od osiągniętych dochodów/przychodów, a rozliczenie ma na celu zweryfikowanie, czy kwota składki została przekazana w prawidłowej wysokości.
Dotyczy to osób prowadzących pozarolniczą działalność, które opłacają PIT według zasad ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (dalej ryczałt). Przy tych formach opodatkowania podstawa składki zdrowotnej zależy bowiem od osiągniętych dochodów/przychodów, a rozliczenie ma na celu zweryfikowanie, czy kwota składki została przekazana w prawidłowej wysokości.
Deklaracja lub raport
Rozliczenie roczne sporządza się w deklaracji ZUS DRA lub w raporcie ZUS RCA składanych za kwiecień w maju 2025 r. W tych formularzach trzeba podsumować ubiegłoroczny dochód/przychód, od którego zależała podstawa wymiaru składki zdrowotnej i sama wysokość składki, ustalić roczną składkę zdrowotną, a jeśli suma miesięcznych wpłat była za niska – uregulować niedopłatę.
Do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej służy:
- w ZUS DRA – blok XII – w przypadku jednoosobowych przedsiębiorców,
- w ZUS RCA – blok III.F – gdy przedsiębiorca opłaca składki także za inne osoby, np. pracowników czy zleceniobiorców.
W tych rubrykach dane do wyliczenia rocznej składki zdrowotnej należy wykazać odrębnie dla każdej z form opodatkowania – skali podatkowej, podatku liniowego czy ryczałtu.
Skala podatkowa lub podatek liniowy
Przedsiębiorca, który prowadził działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych – tj. według skali podatkowej lub liniowo – ustala roczną podstawę składki zdrowotnej za rok składkowy, trwający od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego (w tym roku – od 1.02.2024 do 31.01.2025 r.). Roczną podstawą składki zdrowotnej jest jednak dla niego dochód z działalności gospodarczej ustalany za rok kalendarzowy (2024) jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu updof. Odlicza się od niej opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe – o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Po ustaleniu rocznej podstawy składki zdrowotnej można obliczyć jej roczną wysokość, która wynosi:
- 9% – przy skali podatkowej,
- 4,9% – przy podatku liniowym.
Choć obie te grupy przedsiębiorców odprowadzają składkę zdrowotną naliczaną według różnych stawek procentowych, obowiązuje ich taka sama minimalna składka zdrowotna – 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na pierwszy dzień roku składkowego. Za okres od lutego 2024 do stycznia 2025 r. ta kwota wynosiła 381,78 zł miesięcznie (9% z 4242 zł), co rocznie daje 4581,36 zł. Rozliczenie roczne nie może więc wskazywać niższej kwoty składki zdrowotnej, chyba że działalność była prowadzona krócej niż rok.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Roczną podstawę składki zdrowotnej przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem ustalają:
- sumując przychody z działalności za poprzedni rok – za miesiące od stycznia 2024 do grudnia 2024 r.,
- odliczając od tej sumy opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
- Obowiązująca ich miesięczna składka zdrowotna wynosiła w 2024 r.:
- 419,46 zł – przy rocznym przychodzie do 60 000 zł,
- 699,11 zł – przy rocznym przychodzie do 300 000 zł,
- 1258,39 zł – przy rocznym przychodzie powyżej 300 000 zł.
Co ważne, składka w podanej wysokości obowiązywała przez cały rok 2024. Jeżeli więc np. przedsiębiorca opłacał do listopada czy grudnia 2024 r. składkę w najniższej wysokości – 419,46 zł – a pod koniec 2024 r. jego przychód przekroczył próg 60 000 zł, to do 20.05.2025 r. będzie musiał uregulować niedopłatę. Będzie to różnica między składką, jaką powinien opłacić za wszystkie 12 mies. 2024 r., a tą, którą faktycznie opłacił. Niedopłata do uregulowania może być zatem dużym obciążeniem finansowym.
Zwrot nadpłaty
Jeśli po rozliczeniu okaże się, że przedsiębiorca opłacił składkę zdrowotną w zawyżonej wysokości, może się zwrócić o zwrot nadpłaty, o ile nie ma zaległości w ZUS. Następnego dnia po dokonaniu rozliczenia składki, na koncie płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS będzie miał udostępniony wniosek o jej zwrot (RZS-R – dostępny w widoku „Dokumenty i wiadomości”, w sekcji „Dokumenty robocze”). Przedsiębiorca musi tylko sprawdzić i uzupełnić ten wniosek o numer rachunku bankowego, na który ZUS przekaże zwrot. Ma to być jeden z rachunków zapisanych na koncie płatnika w ZUS.
ZUS zwróci nadpłatę, jeżeli płatnik złoży wniosek do 3.06.2025 r. Przeleje ją do 1.08.2025 r. Gdy płatnik złoży wniosek później lub go nie złoży, ZUS rozliczy nadpłatę na koncie płatnika do końca 2025 r. Jeśli na koncie płatnika występują zaległości, ZUS zaliczy nadpłatę na ich poczet. Przedsiębiorca nie może natomiast zmniejszyć o tę nadpłatę kwoty składek należnych za kolejny miesiąc.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
