Kto może liczyć na abolicję w estońskim CIT

Temat nieskutecznego wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (tzw. estoński CIT) w trakcie trwania roku podatkowego, został szeroko omówiony, także na łamach „Rachunkowości” i „Nawigatora Księgowych”.

Przypadki zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych, jednak bez opatrzenia ich w terminie wszystkimi wymaganymi podpisami, okazały się na tyle częste, że MF postanowił pomóc podatnikom, którzy przekonani o skutecznym wyborze estońskiego CIT narazili się na konieczność zapłaty zaległego CIT na zasadach ogólnych.

W przygotowanym przez resort finansów projekcie z 16.09.2025 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (UD116) znalazł się zapis o dodaniu od 1.01.2026 r. do updop nowej regulacji w brzmieniu:

Choć fiskus nie zmienił zdania co do sposobu wykładni art. 28j ust. 5 updop, to wziął pod uwagę, że podatnicy inaczej odczytali ten przepis, a konsekwencje ich błędu mogą być niewspółmierne do przewinienia.

Już na początku listopada stało się jednak wiadome, że projektowany przepis nie wejdzie w życie 1.01.2026 r.

Z odpowiedzi MFiG z 28.11.2025 r. (DNK1.054.19.2025) na interpelację poselską nr 13398 w sprawie działań organów skarbowych wobec przedsiębiorców korzystających z estońskiego CIT, wynika, że Departament Nadzoru nad Kontrolami 6.11.2025 r. skierował pismo do izb administracji skarbowych, w którym poinformował je o projektowanym wprowadzeniu abolicji w ramach estońskiego CIT i zwrócił się do podległych jednostek o uwzględnienie projektowanych zmian w toku planowanych czynności, z uwagi na potencjalne skutki, które mogą z nich wynikać.

Można w związku z tym założyć, że resort finansów jest na tyle zdeterminowany we wprowadzeniu abolicji, że prosi podległe sobie organy podatkowe o stosowanie się do projektu ustawy, licząc na podpisanie nowelizacji przez Prezydenta. Pytanie tylko, czy i kiedy to nastąpi.

Na marginesie, można oczekiwać zmiany brzmienia projektowanego art. 38zb updop, gdyż jak zauważyło Rządowe Centrum Legislacji, ustosunkowując się do projektu ustawy, przepis ten niezbyt precyzyjnie i niejednoznacznie wskazuje na wszystkie przewidziane w art. 28j ust. 5 updop warunki wymagane do wyboru estońskiego CIT.

Pozostaje mieć nadzieję, że wykładnia przepisów o abolicji nie będzie rodziła większych problemów interpretacyjnych od dotychczasowych.

Od Redakcji: W odpowiedzi na pytanie Redakcji miesięcznika „Rachunkowość” Ministerstwo Finansów wskazało, że przesłane do organów podatkowych zalecenia, o których mowa w odpowiedzi MFiG na interpelację poselską, pozostają aktualne i że przewiduje się, iż projektowana regulacja w zakresie abolicji wejdzie w życie w połowie 2026 r.

Nie wiadomo jednak, jakie przesłanki mają wziąć pod uwagę organy podatkowe, rozpatrując możliwość abolicji przed uchwaleniem nowych przepisów, bo na pytanie: Czy „uwzględnienie potencjalnych skutków, które mogą wynikać z projektowanej regulacji” oznacza, że organy podatkowe mają postępować tak, jakby ten przepis mimo wszystko wszedł w życie i w związku z tym, aby spółka mogła być przez organy kontroli uznana za podlegającą „abolicji” (tzn. taką która skutecznie wybrała opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, choćby sprawozdanie finansowe nie zostało podpisane przez kierownika jednostki lub zostało podpisane przez tego kierownika po upływie terminu), muszą być spełnione wszystkie przesłanki zawarte w projektowanym przepisie, odpowiedziano: Organy podatkowe stosują wyłącznie obowiązujące przepisy prawa. Aby uznać, że podatnik skutecznie wybrał opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, wszystkie przesłanki muszą wynikać z aktualnego stanu prawnego, a nie z projektowanych regulacji.