Rozliczanie akcyzy przez jednostki samorządu terytorialnego

Nie, chociaż z wyjaśnień Ministerstwa Finansów wynika co innego. W interpretacji z 2.06.2021 r. (PA6.8102.21.2021), skierowanej do organizacji skupiających przedsiębiorców zajmujących się obrotem wyrobami akcyzowymi, resort finansów poinformował, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego (JST) obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych (CRPA) spoczywa na tej JST, a nie na jej jednostce organizacyjnej (np. szkole czy przedszkolu zużywających olej opałowy). Zamawiającym oraz nabywcą wyrobu akcyzowego jest bowiem JST i jej dane będą figurować na fakturze sprzedaży.

Ministerstwo Finansów odwołuje się tym samym do ustawy o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego[1] (dalej ustawa o centralizacji) zainspirowanej wcześniejszym wyrokiem TSUE z 29.09.2015 r. (C-276/14).

TSUE uznał, że jednostki organizacyjne JST nie spełniają kryterium samodzielności przewidzianego w art. 9 ust. 1 dyrektywy 112 (podobne kryterium sformułowano w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT).

Tok rozumowania MF sprowadza się do tego, że skoro centralizacja rozliczeń VAT oznacza, iż podatnikiem VAT jest JST, a nie jej jednostki organizacyjne, przez co na fakturze należy zamieścić dane JST jako nabywcy wyrobu akcyzowego, to nabywcą wyrobu akcyzowego jest JST, a nie jej jednostka organizacyjna, mimo że faktycznie to jednostka organizacyjna JST zużywa wyrób akcyzowy i często jej dane są zamieszczane na fakturze obok danych JST.

Moim zdaniem jest to błędne rozumowanie.

Po pierwsze w ustawie o centralizacji mówi się wyłącznie o podatku VAT. W prawie podatkowym obowiązuje zakaz stosowania analogii, a więc ani z ustawy o centralizacji, ani z efektów tej centralizacji na gruncie VAT, w tym obowiązku zamieszczania danych JST na fakturze, nie wynika, że centralizacja rozliczeń VAT oznacza także centralizację rozliczeń akcyzy. Po drugie dla uznania za podatnika akcyzy JST, a nie jej jednostek organizacyjnych, konieczna byłaby zmiana m.in. art. 13 ustawy akcyzowej, określającego podmioty będące podatnikami akcyzy, oraz art. 16 i art. 16a tej ustawy, określających podmioty obowiązane do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego lub zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego.

Obecnie nie wynika z nich, że jakikolwiek podmiot powinien spełniać kryterium samodzielności, co oznacza, że także podmioty niesamodzielne, jak jednostki organizacyjne JST, są odrębnymi podatnikami akcyzy.

Warto zauważyć, że wprowadzenie centralizacji rozliczeń VAT nie wiązało się ze zmianami ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników[2] i poza rozliczeniami VAT jednostki organizacyjne JST nadal posługują się NIP odrębnym od JST.

Co ciekawe, KIS w interpretacji z 1.07.2021 r. (0111-KDIB3-3.4013.129.2021.1.MK) uznała, że jednostka organizacyjna powiatu, dokonująca czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, nadal pozostaje odrębnym podatnikiem akcyzy, pomimo centralizacji rozliczeń VAT.

Stanowisko prezentowane przez MF niesie zagrożenie dla JST. Na podstawie art. 16 ust. 7a pkt 1 ustawy akcyzowej obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego nie ma zastosowania do podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty.

Podobnie na mocy § 5 ust. 1 rozporządzenia MFFiPR w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego[3] zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię.

O ile zatem w przypadku np. zużycia przez szkołę oleju opałowego dla obciążeń akcyzą podmiotu zużywającego nie ma znaczenia, kto zostanie uznany za podatnika akcyzy, czy ma obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego w CRPA, o tyle w przypadku korzystania przez jednostki organizacyjne JST z fotowoltaiki może się okazać, że łączna moc generatorów w jednostkach organizacyjnych danej JST przekroczy 1 MW i gdyby przyjąć rozumowanie MF, JST będzie zobowiązana złożyć zgłoszenie rejestracyjne w akcyzie i nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia z akcyzy.