Powrót do wykonywania zawodu biegłego rewidenta

Zgodnie z art. 4 ust. 2 uobr do rejestru biegłych rewidentów – w ramach tzw. klasycznej ścieżki kwalifikacyjnej[1] – może być wpisana osoba, która m.in.:

• korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,
• ma nieposzlakowaną opinię i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta,
• nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• ma dyplom ukończenia studiów wyższych (nie ma znaczenia ukończony kierunek),
• odbyła praktykę[2] oraz aplikację,
• zdała 10 egzaminów pisemnych, zdała egzamin dyplomowy,
• złożyła ślubowanie.

Biegli rewidenci mogą się też starać o dodatkowe uprawnienia – możliwość atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (są w Polsce jedyną grupą zawodową uprawnioną do takiej atestacji). Wiąże się to z koniecznością zdania odrębnego egzaminu, odbycia dodatkowej aplikacji oraz – finalnie – zdania kolejnego egzaminu dyplomowego.

Skreślenie z rejestru odbywa się najczęściej na wniosek biegłego rewidenta[3]. Zgodnie z art. 18 ust. 6 i 8 uobr osoba skreślona w wyniku złożonego wcześniej wniosku ma prawo być ponownie wpisana do rejestru (w okresie do 10 lat od skreślenia), jeśli spełnia wszystkie warunki, które uobr w obecnym brzmieniu wskazuje jako niezbędne do wpisu (wymienione wyżej). Jeżeli od dnia skreślenia z rejestru upłynie więcej niż 10 lat, należy ponownie zdać komplet egzaminów pisemnych.

Powstaje pytanie, czy biegły może nie spełniać warunków, które spełniał wcześniej. Jak najbardziej. Przykładowo, można utracić nieposzlakowaną opinię. Ponadto pierwsi biegli rewidenci to w części osoby, które „przepisywały” się z ówczesnej listy „dyplomowanych biegłych księgowych” do powstałego rejestru biegłych rewidentów[4] i nie musiały mieć wyższego wykształcenia ani zdawać egzaminów, które przewiduje uobr. Powrót takich osób do zawodu – bez „uzupełnienia” wykształcenia oraz kompletu egzaminów – jest niemożliwy. Wymagałby przejścia całej ścieżki kwalifikacyjnej od początku. Potwierdza to również Ministerstwo Finansów w informacjach zamieszczanych na swojej stronie internetowej[5].

Figurowanie w rejestrze biegłych rewidentów uprawnia m.in. do wykonywania badań sprawozdań finansowych.

Z przynależnością do grona biegłych rewidentów wiąże się m.in. obowiązek corocznego uczestnictwa w szkoleniach z zakresu obligatoryjnego doskonalenia zawodowego, a także przestrzegania regulacji zawodowych, w tym zasad etyki zawodowej[6]. Biegły rewident, podejmując się wykonania danej czynności zawodowej, ma obowiązek posiadania realnych umiejętności wymaganych do jej przeprowadzenia w sposób profesjonalny.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 i 4 uobr biegły rewident wykonuje zawód wyłącznie w imieniu firmy audytorskiej, a także – przed rozpoczęciem jego wykonywania – ma obowiązek powiadomienia KRBR o podjęciu i formie wykonywania zawodu, w szczególności o adresie i nazwie firmy audytorskiej, w imieniu której będzie zawód wykonywał.

Podwykonawstwo to współpraca między firmami audytorskimi w celu podziału ról w procesie wykonywania czynności zawodowych.

W myśl art. 48 uobr, przeprowadzając badanie (lub atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju), firma audytorska może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć wykonanie w jej imieniu i na jej rzecz niektórych czynności badania (nie można tym samym scedować całości, czyli wszystkich czynności badania) innej firmie audytorskiej. Przedmiotem umowy podwykonawstwa nie może być również powierzenie samej funkcji kluczowego biegłego rewidenta (kluczowego biegłego rewidenta atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju). Tym samym podwykonawstwo nie jest umową zawieraną między firmą audytorską a osobą fizyczną i nie można na jej podstawie powierzyć roli kluczowego biegłego rewidenta[7].

Mając na względzie powyższe i odpowiadając wprost na pytania Czytelnika, moim zdaniem:

• ma on możliwość powrotu do zawodu; Czytelnik wskazuje, że został skreślony z rejestru mniej niż 10 lat wcześniej, a więc uzyskał swój tytuł zawodowy na bazie regulacji obowiązującej uobr; stąd też – zakładając, że korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych, ma nieposzlakowaną opinię i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu, nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe – wystarczy, że złoży stosowny wniosek do PIBR,
• praktycznie niemożliwe będzie podjęcie się – tuż po ponownym wpisie do rejestru – badania dowolnych sprawozdań finansowych, musi to być poprzedzone zdobyciem wymaganej wiedzy i umiejętności, które zagwarantują klientowi ich wykonanie na pożądanym poziomie; oznacza to, że Czytelnik nie powinien się podejmować wykonania badania np. sprawozdania banku czy innych jednostek zainteresowania publicznego,
• Czytelnik może wykonywać zawód w ramach własnej firmy audytorskiej lub współpracując z jakąkolwiek firmą audytorską, jednak nie na podstawie umowy podwykonawstwa (ta jest zarezerwowana dla współpracy między firmami audytorskimi), a na podstawie np. umowy o pracę, zlecenia czy innej – dozwolonej uobr – formy (art. 3 ust. 2 uobr).