W przypadku korekty części ewidencyjnej JPK_VAT nie trzeba będzie składać czynnego żalu

W myśl art. 16a Kks, w brzmieniu obowiązującym do końca 2021 r., nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe ten, kto złożył prawnie skuteczną korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.

Przepis ten to element szerokiej instytucji tzw. czynnego żalu. Pozwala – w przypadku złożenia korekty deklaracji podatkowej (a więc także części deklaracyjnej JPK_VAT) – uniknąć sankcji karnoskarbowych bez składania „autodonosu”, o którym mowa w art. 16 Kks, czyli zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przez siebie przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego (zwanego czynnym żalem). Od 1.01.2022 r. zmieni brzmienie za sprawą art. 11 pkt 1 ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład).

Zgodnie z nową treścią art. 16a § 1 Kks nie będzie podlegał karze sprawca czynu zabronionego dotyczącego złożenia deklaracji lub przesłania księgi, jeżeli po jego popełnieniu zostanie organowi podatkowemu złożona prawnie skuteczna korekta deklaracji lub księgi dotycząca obowiązku, którego nieprawidłowe wykonanie stanowi ten czyn zabroniony.

Jednocześnie zgodnie z art. 16a § 2 Kks również w przypadku korekty księgi warunkiem niekaralności będzie niezwłoczne uiszczenie ew. uszczuplenia należności publicznoprawnej, nie później jednak niż w terminie wyznaczonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego.

Dodano też w art. 16a § 3 Kks wyłączenie z niekaralności, w przypadku gdy przed złożeniem korekty deklaracji lub księgi wszczęto postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe bądź ujawniono w trakcie toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo lub wykroczenie.

Oznacza to, że od 2022 r. nie będzie wymagane składanie czynnego żalu także w razie korekty części ewidencyjnej JPK_VAT (która jest księgą w rozumieniu art. 53 § 21 pkt 3 Kks), o ile ew. zaległość w VAT zostanie niezwłocznie uiszczona, a przed złożeniem korekty JPK_VAT nie wszczęto postępowania przygotowawczego lub nie ujawniono w toku toczącego się postępowania faktu złożenia błędnego JPK_VAT.

Należy zaznaczyć, że zwlekanie ze złożeniem korekty JPK_VAT może być niebezpieczne, gdyż zgodnie z art. 305 § 4 Kodeksu postępowania karnego (stosowanym odpowiednio w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe) podejrzanego nie zawiadamia się o wszczęciu postępowania przygotowawczego, a jedynie o umorzeniu tego postępowania.

Może się więc zdarzyć, że korekta JPK_VAT złożona zbyt późno nie zapewni niekaralności.

Więcej na ten temat można znaleźć w artykule „Błędy w części ewidencyjnej nowego JPK_VAT a czynny żal”, Rachunkowość i Podatki, 01/21 ⇒link⇐.