Hipotetyczny podatek przy wspólnym rozliczeniu małżonków

Na mocy art. 26 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z 9.06.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1265, dalej nowela) w przypadku gdy podatek należny za 2022 r. wynikający z zeznania rocznego będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 r., właściwy naczelnik US zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy.

Warunkiem zwrotu jest uzyskanie przez podatnika przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, w wysokości od 68 412 do 133 692 zł. Ponieważ odpowiednie zastosowanie ma art. 26 ust. 4c updof, w brzmieniu z 30.06.2022 r., zasadę tę stosuje się także w razie wyboru przez małżonków wspólnego rozliczenia.

Art. 26 ust. 4c updof stanowił, że w przypadku wyboru przez małżonków łącznego opodatkowania każdy z nich mógł odliczyć ulgę dla klasy średniej od połowy sumy ich łącznych przychodów. Małżonkowie mogli więc wybrać, że – gdy przychód choćby jednego z nich zmieścił się w przedziale – stosują ulgę indywidualnie, przed połączeniem swoich dochodów (zasada wynikająca z art. 6 ust. 2 updof), albo razem, po połączeniu dochodów (wyjątek wynikający z art. 26 ust. 4c updof). Taka możliwość sprawiała też, że nawet gdy żaden z małżonków indywidualnie nie spełniał warunku stosowania ulgi dla klasy średniej, oboje mogli skorzystać z ulgi, jeśli połowa sumy ich łącznych przychodów mieściła się w tym przedziale.

Odpowiednie stosowanie art. 26 ust. 4c updof oznacza, moim zdaniem, że wynikające z tego przepisu warianty rocznego rozliczenia PIT przez małżonków powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do otrzymania przez nich zwrotu związanego z hipotetycznym podatkiem należnym.

Na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 1 noweli hipotetyczny podatek należny za 2022 r. oblicza się od przychodów uzyskanych w 2022 r. zgodnie z updof, przy czym uwzględnia się ulgę dla klasy średniej, z tym że w przypadku wspólnego opodatkowania małżonków uwzględnia się art. 26 ust. 4c updof w brzmieniu z 30.06.2022 r. Nie ma tym razem mowy o odpowiednim stosowaniu art. 26 ust. 4c, a o jego uwzględnieniu, a więc wynikające z tego przepisu warianty rocznego rozliczenia PIT przez małżonków powinny być brane pod uwagę wprost przy obliczaniu hipotetycznego podatku należnego.

Oznacza to, że jeżeli małżonkowie wybiorą wspólne opodatkowanie za 2022 r., US powinien uwzględnić hipotetyczny podatek należny, gdy każde z nich uzyska przychody w przedziale od 68 412 do 133 692 zł, a także gdy połowa sumy ich łącznych przychodów się w nim zmieści.