Hipotetyczny podatek – co to takiego

Sposób obliczenia

W myśl art. 26 ustawy nowelizującej hipotetyczny podatek należny za 2022 r. będzie liczony z uwzględnieniem ulgi dla klasy średniej oraz skali podatkowej, która obowiązywała w I półroczu 2022 r., czyli według stawki 17 i 32%, a także przy zastosowaniu kwoty zmniejszającej podatek 5100 zł.

Hipotetyczny podatek będzie obliczany wyłącznie dla podatników, którzy osiągną w 2022 r. przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, w wysokości od 68 412 do 133 692 zł.

Obliczając jego wysokość w przypadku wspólnego opodatkowania małżonków, organ uwzględni art. 26 ust. 4c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu z 30.06.2022 r., który stanowi, że w przypadku wyboru przez małżonków sposobu opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 2 lub w art. 6a, każdy z nich może odliczyć ulgę dla klasy średniej (obliczoną według wzoru, o którym mowa w ust. 4a), od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez małżonków w roku podatkowym, obliczonej zgodnie z ust. 4a, przy czym ust. 4b i art. 6 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Hipotetycznego podatku należnego za 2022 r. nie należy mylić z podatkiem należnym za 2022 r. Będzie on obliczany samodzielnie przez organ podatkowy jedynie w celu zweryfikowania, czy podatnik nie stracił na zmianach wprowadzonych w trakcie roku podatkowego. Jeżeli wartość hipotetycznego podatku będzie niższa od podatku należnego wykazanego przez podatnika w zeznaniu rocznym, różnica zostanie zwrócona podatnikowi z urzędu (bez wniosku, w trybie bezdecyzyjnym). Właściwy naczelnik US poinformuje podatnika o kwocie tej różnicy, w terminie 21 dni od dnia złożenia zeznania.

Uwzględnianie ulgi na dzieci

Przy obliczaniu hipotetycznego podatku będą też uwzględniane regulacje art. 27f ust. 8 i 9 updof, odnoszące się do różnicy między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia z tytułu ulgi na dzieci a kwotą tej ulgi odliczoną w zeznaniu podatkowym. Jeżeli kwota przysługującego odliczenia jest wyższa od kwoty odliczonej, to podatnikowi przysługuje dodatkowy zwrot różnicy.

Nowelizacja wskazuje też, że jeżeli zarówno przy obliczaniu podatku należnego za 2022 r., jak i podatku hipotetycznego uwzględniono ulgę na dzieci z art. 27f updof (w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą) i w obu przypadkach powstanie różnica między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu, to właściwy naczelnik US zwraca podatnikowi kwotę nadwyżki tej różnicy powstałej przy obliczaniu podatku hipotetycznego ponad tę różnicę powstałą przy obliczaniu podatku należnego za 2022 r.

Jeżeli przy obliczaniu podatku należnego za 2022 r. oraz podatku hipotetycznego uwzględniono ulgę na dzieci, skutkującą powstaniem różnicy między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu wyłącznie przy obliczaniu podatku hipotetycznego, to właściwy naczelnik US zwraca podatnikowi kwotę obliczoną jako suma podatku należnego za 2022 r. oraz tej różnicy.

Zwrot nadpłaty

Kwota zwrotu będzie traktowana jako nadpłata w rozumieniu Op. Nadpłata wynikająca z obliczonego podatku hipotetycznego powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego i podlega zwrotowi w terminach określonych w art. 77 § 1 Op, tj.:

• 3 mies. od dnia złożenia zeznania albo 45 dni od dnia złożenia zeznania za pomocą środków komunikacji elektronicznej,
• 30 dni od dnia wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, niezwiązanej z „procedurą zwrotu podatku hipotetycznego”.

Jeżeli kwota ta zostanie zwrócona podatnikowi nienależnie lub w wysokości większej od należnej, podlega zwrotowi bez wezwania organu podatkowego.

W przepisach nie określono, jak ma postąpić podatnik, który uznał, że nie otrzymał należnej kwoty zwrotu różnicy albo otrzymał zwrot w kwocie niższej od należnej. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy nowelizującej można wówczas złożyć do naczelnika US wniosek o „zwrot kwoty różnicy”. Jeżeli będzie zasadny, naczelnik US dokona zwrotu w trybie bezdecyzyjnym. W przeciwnym razie wyda decyzję o odmowie zwrotu, która podlega zaskarżeniu na ogólnych zasadach.