Licencja na korzystanie z aplikacji AI – czy trzeba zapłacić podatek u źródła

Art. 21 ust. 1 pkt 1 updop oraz art. 29 ust. 1 pkt 1 updof ustanawiają obowiązek poboru podatku u źródła z tytułu wypłacanych na rzecz zagranicznych podmiotów przychodów „z praw autorskich”. Odpowiedź na pytanie zależy od tego, jaki charakter ma licencja, za którą spółka płaci.

W odniesieniu do „pełnych” licencji dotyczących praw autorskich, na mocy których licencjobiorca uzyskuje uprawnienia do wykorzystywania samego prawa autorskiego do programu komputerowego na określonych polach eksploatacji, organy podatkowe stoją na stanowisku, że nawet w przypadku możliwości zastosowania umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (upo) opłaty z tytułu tych programów komputerowych są opodatkowane w Polsce (państwie źródła) jako należności licencyjne. Interpretacje i decyzje organów podatkowych o takim rozstrzygnięciu są jednak uchylane przez sądy administracyjne (np. wyrok NSA z 13.10.2022 r., II FSK 371/20).

Zdaniem sądów pojęcie „należności licencyjnych” w rozumieniu upo jest węższe niż określone w polskim prawie. Według polskich przepisów należnościami licencyjnymi są wszelkie opłaty z tytułu praw autorskich, upo zaś z zasady obejmują tą definicją jedynie płatności za prawo do użytkowania praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego (a zdaniem sądów programy komputerowe nie należą do tej grupy praw). Nawet wygranie sporu wiąże się jednak z koniecznością spełnienia przez polskiego licencjobiorcę warunków umożliwiających zastosowanie właściwej upo (np. posiadania certyfikatu rezydencji licencjodawcy).

Jeśli chodzi o opłaty za tzw. licencje użytkownika końcowego (end-user license agreement), to organy podatkowe uznają, że nie podlegają one podatkowi u źródła. W przypadku tego rodzaju licencji przedmiotem prawa jest korzystanie z „egzemplarza” oprogramowania w charakterze użytkownika/usługobiorcy. Dokonywana płatność nie wynika zatem z korzystania przez użytkownika z praw autorskich. Zdecydowana większość umów licencyjnych dotyczących programów komputerowych ma taki właśnie charakter (pełna licencja, a częściej zbycie prawa autorskiego dotyczą zwykle programów nieprzeznaczonych do powszechnego użytku, ale tworzonych na indywidualne zamówienie).

Programy oparte na sztucznej inteligencji również podlegają tym zasadom. Jeżeli polski licencjobiorca jest jedynie użytkownikiem oprogramowania, nie mając uprawnień o charakterze prawno-autorskim (nie ma w szczególności prawa do: tłumaczenia, adaptowania, wprowadzania zmian i modyfikacji w oprogramowaniu, kopiowania go, z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to niezbędne do zapewnienia normalnej pracy przy jego wykorzystaniu), to płatność nie mieści się w zakresie art. 21 ust. 1 pkt 1 updop. W takim przypadku polska spółka nie ma obowiązku posiadania certyfikatu rezydencji zagranicznego licencjodawcy ani nie wykonuje innych obowiązków płatnika podatku u źródła.

Stanowisko to podzielają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji z 16.02.2023 r. (0114-KDIP3-2.4011.1121.2022.4.JK3) KIS uznała, że nie są objęte podatkiem u źródła płatności za programy nabywane na zasadzie licencji na korzystanie z programu komputerowego przez końcowego użytkownika (tzw. end-user license). Nabywca tego typu oprogramowania nabywa bardzo wąski zakres uprawnień, które sprowadzają się do użytkowania nabytego egzemplarza oprogramowania zgodnie z jego przeznaczeniem. Nie mają Państwo prawa i możliwości modyfikowania, kopiowania, rozpowszechniania programów (poza tzw. kopią bezpieczeństwa na własny użytek). Korzystają Państwo z programów na swój wewnętrzny, własny użytek, do prowadzenia działalności gospodarczej – programy oparte na sztucznej inteligencji służą Państwu do tworzenia rozwiązań dla swoich klientów. Programy te nie są jednak dalej licencjonowane, zbywane ani w jakikolwiek sposób (…) modyfikowane.

Podobny pogląd KIS wyraziła w interpretacji z 1.02.2024 r. (0114-KDIP2-1.4010.17.2024.1.PK) w odniesieniu do następującego przypadku: Przedmiotem każdej zawartej umowy jest prawo do korzystania z oprogramowania opartego na mechanizmach sztucznej inteligencji (dalej aplikacja) w celach związanych z generowaniem tekstu. (…)

Zgodnie z warunkami umowy wnioskodawca nie uzyskuje żadnego tytułu do eksploatacji praw autorskich do aplikacji. Spółka nie przenosi praw autorskich do aplikacji na wnioskodawcę, nie przyznaje prawa do jej dalszej odsprzedaży, modyfikacji, poprawiania błędów, wprowadzania zmian, ulepszeń, aktualizacji, kopiowania i dystrybucji. Wnioskodawcy przyznane jest jedynie prawo do używania aplikacji do jego własnych celów w ramach działalności gospodarczej. Aplikacja jest wykorzystywana jako element aplikacji wnioskodawcy, nie jest ona przedmiotem dalszego, samodzielnego udostępnienia (…). Warunki umowy wprost wykluczają możliwość dalszego udostępniania kluczy API umożliwiających korzystanie z usług OpenAI. Warunki umowy wykluczają też m.in. dekompilację aplikacji. W warunkach umowy wyraźnie wskazuje się, że spółka pozostaje jedynym właścicielem praw autorskich do aplikacji, a wnioskodawca jest uprawniony jedynie do korzystania z udostępnionej usługi. Faktycznie wnioskodawca pozostaje końcowym użytkownikiem aplikacji.

Analogiczne stanowisko KIS zajęła również w interpretacji z 26.09.2022 r. (0111-KDIB2-1.4010.431.2022.1.ES).

Korzystając z programów opartych na sztucznej inteligencji, należy zatem upewnić się, że zakres uprawnień nie wykracza poza ramy licencji użytkownika końcowego. Ponieważ tego rodzaju licencja nie jest także uznawana za usługę niematerialną w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 2a updop (nie jest w szczególności usługą przetwarzania danych lub usługą o podobnych charakterze), dokonywana na rzecz podmiotu zagranicznego płatność nie rodzi obowiązków w zakresie rozliczania podatku u źródła.