Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Koszty prac rozwojowych a podział zysku netto

dr Katarzyna Trzpioła
Czy przewidziane w Ksh (art. 191 § 4, art. 347 § 4) ograniczenia kwot zysku do podziału dotyczą wyłącznie kosztów nieodpisanych zakończonych prac rozwojowych, figurujących w bilansie w pozycji aktywów trwałych, czy także kosztów niezakończonych prac rozwojowych, wykazanych w bilansie jako długo- lub krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe?

Od 2016 r. przepisy Ksh ograniczają możliwość wypłaty dywidendy na rzecz właścicieli spółek kapitałowych, uzależniając kwotę wypłaty od tego, czy w pełni odpisano wcześniej aktywowane koszty prac rozwojowych.

Od 2016 r. przepisy Ksh ograniczają możliwość wypłaty dywidendy na rzecz właścicieli spółek kapitałowych, uzależniając kwotę wypłaty od tego, czy w pełni odpisano wcześniej aktywowane koszty prac rozwojowych.

Zgodnie z art. 191 § 4 Ksh – w przypadku spółek z o.o., i art. 347 § 4 Ksh – w przypadku spółek akcyjnych, i w konsekwencji analogicznie w przypadku ska, nie można dokonać podziału części zysku odpowiadającej równowartości kwoty nieodpisanych kosztów prac rozwojowych, figurującej w aktywach bilansu. Ograniczenie to nie działa, jeżeli kwota kapitałów rezerwowych i zapasowego, powstałych z zysków z lat ubiegłych, dostępnych do podziału, jest co najmniej równa kwocie nieodpisanych kosztów.

[1] DzU poz. 1333.

[2] Tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 85.

Wymóg ten został wprowadzony ustawą z 23.07.2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw[1], wdrażającą do polskiego porządku prawnego art. 12 ust. 11 akapit 3 dyrektywy 2013/34/UE.

Merytoryczny cel tej regulacji to m.in. zabezpieczenie stabilności finansowania spółek, biorąc pod uwagę, że koszty prac rozwojowych, ze względu na ich wątpliwą wartość, nie mają zdolności aportowej (wartości zbywczej).

Na przedstawionym tle pojawia się pytanie, jakie koszty obejmują koszty nieodpisanych prac rozwojowych. W Ksh jest mowa o kosztach prac rozwojowych, ale nie sprecyzowano, czy chodzi o koszty prac rozwojowych w ogóle, czy też tylko o koszty prac rozwojowych zakwalifikowanych do wartości niematerialnych i prawnych (wnip) wykazywanych w aktywach bilansu.

Legalną definicję prac rozwojowych zawiera art. 4 ust. 3 ustawy z 20.07.2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce[2], w którym wskazano, że prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Z kolei uor, w art. 3 ust. 1 pkt 14, wskazuje, że do wnip zalicza się koszty zakończonych prac rozwojowych pod warunkiem spełnienia przez nie wymogów określonych w art. 33 ust. 2 uor, aby:

1) prace rozwojowe były prowadzone przez jednostkę na własne potrzeby,

2) koszty zakończonych prac rozwojowych zostały poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii w wyniku ich przeprowadzenia,

3) produkt lub technologia wytwarzania były ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,

4) techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,

5) koszty prac rozwojowych zostały pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Uznane za wnip koszty prac rozwojowych podlegają – zgodnie z art. 33 ust. 3 uor – amortyzacji (odpisywaniu w koszty okresu albo jako element kosztu wytworzenia innego wyrobu lub usługi) przez przewidywany okres przynoszenia przez nie korzyści ekonomicznych. Jeśli takiego okresu nie można w sposób wiarygodny ustalić, to amortyzacja kosztów prac rozwojowych zaliczonych do wnip następuje przez okres nie dłuższy niż 5 lat.

Natomiast koszty jeszcze niezakończonych prac rozwojowych na własne potrzeby, jeżeli kierownictwo jednostki ocenia, że po ich zakończeniu zostaną spełnione ww. warunki, są aktywowane:

  • na koncie „Rozliczenia międzyokresowych kosztów” (Wn 64) – jeżeli są prowadzone we własnym zakresie, lub
  • na koncie 65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe” – jeżeli są wykonywane siłami obcymi, np. instytutów.

W bilansie są one prezentowane łączenie, najczęściej jako „Krótkoterminowe inne rozliczenia międzyokresowe”.

Jest to pozycja zbiorcza, a objęte nią składowe, w tym koszty niezakończonych prac rozwojowych, nie są w bilansie wyodrębniane.

Z punktu widzenia celu, jakiemu służy wprowadzone do Ksh ograniczenie możliwości podziału zysku netto, oraz uwzględniając, że w Ksh, w ślad za dyrektywą, jest mowa o kosztach prac rozwojowych ujętych jako aktywa, a nie o zakończonych pracach rozwojowych, pokrycia zyskiem netto i/lub kapitałem zapasowym, i/lub rezerwowym, i powstałymi z zysku netto, i możliwymi do wypłaty wymaga kwota wszystkich kosztów prac rozwojowych, niezależnie od tego, w której pozycji i pod jaką nazwą są prezentowane w bilansie.

Można by zadać pytanie, na jaką datę należy ustalić kwotę nieodpisanych kosztów prac rozwojowych. Czy powinna być to kwota figurująca w rocznym sprawozdaniu finansowym (sf) spółki, zatwierdzonym przez zwyczajne zgromadzenie wspólników/akcjonariuszy, czy też kwota ustalona np. na dzień zwołania zgromadzenia wspólników?

Zważywszy, że przepis Ksh ograniczający wypłatę zysku objęty jest artykułami regulującymi zasady ustalania wyniku finansowego do podziału, wykazanego w rocznym sf spółki, kwotę kosztów prac rozwojowych ustala się w wysokości wykazanej w sf. Nie uwzględnia się okoliczności, że w ciągu 6 mies. (maksymalnie), jakie dzielą dzień bilansowy od dnia podziału zysku, jednostka mogła ponieść nowe koszty na prace rozwojowe albo też podjąć decyzję o odpisaniu na wynik (całkowicie lub częściowo) kosztów dotychczas zaliczanych do aktywów, jeśli po dniu bilansowym nastąpiły zdarzenia wskazujące na utratę prawa do ich aktywowania.

Warto zauważyć, że gdy zdarzenia takie nastąpiły po dniu bilansowym, ale przed dniem sporządzania sf, to taki odpis powinien być ujęty w księgach sprawozdawczego roku obrotowego i w konsekwencji pomniejszać koszty prac rozwojowych figurujące w sf (bilansie).

Dla porządku należy też wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 4 updop koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów:

1) w miesiącu, w którym zostały poniesione, albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 mies., albo

2) jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo

3) poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 od wnip, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.

Stosowanie przepisu podatkowego wskazanego w pkt 1 i 2 powoduje, że w aktywach jednostki nie figurują koszty prac rozwojowych, w związku z czym nie dotyczą ich postanowienia art. 191 i art. 347 Ksh. Z drugiej jednak strony przyjęcie takiego rozwiązania powoduje obniżenie wyniku finansowego, a tym samym pomniejszenie zysku, który może być przeznaczony do podziału w postaci dywidendy.

Wyświetlono 3% artykułu
Aby odblokować pełną treść

Kup dostęp do tego artykułu

Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30

Kup abonament

Abonamenty on-line Prenumeratorzy Członkowie SKwP
miesiąc 71,00
kwartał 168,00
pół roku 282,00
rok 408,00

Kup teraz

Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość".

Pomoc w uzyskaniu dostępu:

15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale.

Dodaj kod tutaj

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami.

Dołącz do nas

„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty w tekście
Kursy dla księgowych