Identyfikacja zbadanego sprawozdania finansowego w sprawozdaniu z badania – głos w dyskusji

W świetle uwag zgłaszanych do sprawozdań biegłych rewidentów niezwykle istotne wydaje się, aby sprawozdanie to precyzyjne wskazywało, jakie informacje zawiera zbadane sf.

W myśl art. 83 ust. 3 uobr, który określa treść sprawozdania biegłego rewidenta z badania, identyfikacja zbadanego sf polega na wskazaniu nazwy jednostki, której sf podlegało badaniu, i określeniu jego rodzaju (jednostkowe/skonsolidowane). Uobr nie wymaga identyfikacji elementów składających się na sf, nad czym można by dyskutować.

Wzorcowe sprawozdania z badania, zawarte w załącznikach do uchwały KRBR nr 2039/37a/2018 z 19.02. 2018 r., przewidują, że na początku sprawozdania z badania powinno się znaleźć sformułowanie: Przeprowadziliśmy badanie rocznego sprawozdania finansowego (nazwa jednostki), które zawiera bilans na dzień …, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym i rachunek przepływów pieniężnych za rok zakończony w tym dniu oraz dodatkowe informacje i objaśnienia („sprawozdanie finansowe”).

Odwołanie się jedynie do nazwy jednostki, której sf zbadano, sf (co przewiduje uobr) oraz do jego elementów i okresów, które obejmują (co przewidziano we wzorcu), niestety nie pozwala na zabezpieczenie się przed ew. zmianami w sf ani nie zapewnia jednoznacznej identyfikacji tego, co było przedmiotem badania.

Dlatego część firm audytorskich, aby uściślić przedmiot badania, przeredagowało ten akapit sprawozdania z badania następująco:

Przeprowadziliśmy badanie rocznego sprawozdania finansowego („sprawozdanie finansowe”) firmy …, z siedzibą w …, na które składają się:

• bilans, sporządzony na dzień …, który po stronie aktywów i pasywów zamyka się sumą … zł,
• rachunek zysków i strat za rok obrotowy obejmujący okres od … do …, wykazujący zysk/stratę netto w wysokości … zł,
• zestawienie zmian w kapitale własnym za okres od … do … wykazujące zwiększenie/zmniejszenie kapitału własnego do kwoty … zł,
• rachunek przepływów pieniężnych za okres od … do … wykazujący zwiększenie/zmniejszenie stanu środków pieniężnych o kwotę … zł,
• informacja dodatkowa zawierająca wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Obecnie, ze względu na obowiązek prezentacji sf w formacie XML, fizycznie będziemy mieli do czynienia z dwoma plikami:

• XML – zawierającym treść sprawozdania, w którym „zaszyty” będzie też plik PDF z dodatkowymi informacjami i objaśnieniami,
• XAdES – zawierającym podpisy elektroniczne całego zarządu (kierownika jednostki) oraz osoby sporządzającej sf.

Plik XML nie ma sumy kontrolnej. Ma ją natomiast plik XAdES, który jest plikiem poświadczającym plik XML.

Sumę kontrolną można odczytać, używając takich narzędzi, jak Notepad++, i szukając w pliku XAdES linii rozpoczynającej się od . Przykładowa linia z sumą kontrolną może mieć postać: rS8X0JF/5FdMqoO7T33plmo1L55/i9AeiAMd+xjw01M=.

Jak widać, nawet jeśli firma audytorska jest w stanie zaprezentować w sprawozdaniu z badania, w akapicie identyfikującym zbadane sf, odpowiednie sumy elementów składających się na sf, będą one trudne do zweryfikowania przez przeciętnego odbiorcę sprawozdania z badania.

Bardziej czytelne byłoby – jak się wydaje – poszerzenie informacji identyfikującej w taki sposób, aby w akapicie identyfikującym zbadane sf wymienione zostały osoby podpisujące to sprawozdanie, wraz z wyszczególnieniem dat złożenia podpisu przez każdą z nich.

Identyfikacja zbadanego sf przybrałaby wtedy poniższą postać (kolorem wyróżniono części dodane w stosunku do pierwotnego tekstu identyfikacji):

Przeprowadziliśmy badanie rocznego sprawozdania finansowego („sprawozdanie finansowe”) firmy … z siedzibą w …, sporządzonego w formacje XML[1], na które składają się:

• bilans, sporządzony na dzień …, który po stronie aktywów i pasywów zamyka się sumą … zł,
• rachunek zysków i strat za rok obrotowy obejmujący okres od … do …, wykazujący zysk/stratę netto w wysokości … zł,
• zestawienie zmian w kapitale własnym za okres od … do … wykazujące zwiększenie/zmniejszenie kapitału własnego do kwoty … zł,
• rachunek przepływów pieniężnych za okres od … do … wykazujący zwiększenie/zmniejszenie stanu środków pieniężnych o kwotę … zł,
• informacja dodatkowa zawierająca wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

podpisanego elektronicznie przez:

Zarząd w składzie … dnia … o godz. ...,

Osobę sporządzającą … dnia … o godz. ...

Wydaje się, że taka forma identyfikacji zbadanego sf w sprawozdaniu z badania mogłaby lepiej zabezpieczyć firmę audytorską przed ew. nadużyciami, polegającymi na wykorzystaniu jej sprawozdania wraz z opinią do oceny innych dokumentów, które mogą nie być zgodne z badanym przez nią sf.

Proponowana forma pozwala ponadto na jednoznaczną identyfikację daty podpisania sf przez zarząd, co jest również ważne z uwagi na datę podpisania sprawozdania z badania, która będzie umieszczana automatycznie z datą bieżącą złożenia podpisu elektronicznego przez biegłego rewidenta. Jest to ważne ze względu na możliwość zaistnienia istotnych zdarzeń, które nastąpiły przed datą wydania sprawozdania z badania, a po dacie sporządzenia sf.

Na temat treści sprawozdania z badania piszemy również w opracowaniu XIX Doroczna Konferencja Audytingu (DKA) – „Firma audytorska dziś i jutro”, panel „Sprawozdania z badania”.