Hipotetyczne koszty pozyskania kapitału – ujęcie w księgach rachunkowych
Jak zaksięgować to oprocentowanie?
Zgodnie z art. 15cb updop spółki kapitałowe i ska mogą uznać za koszt uzyskania przychodów hipotetyczne oprocentowanie:
- zysku netto przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy,
- dopłat wpłaconych na ich rachunek bieżący (co dotyczy głównie spółek z o.o.),
[1] W brzmieniu nadanym ustawą z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2159).
[2] Zwrot wniesionej dopłaty lub podział i wypłata zysku przed upływem 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym wniesiono dopłatę lub podjęto uchwałę o zatrzymaniu zysku w spółce, powoduje, że kwoty odliczonych hipotetycznych odsetek należy uznać za przychód do opodatkowania. Takie same skutki wywołuje przejęcie spółki w wyniku łączenia, podziału lub przekształcenia w spółkę niebędącą osobą prawną.
[3] 31.12.2019 r. stopa ta wynosiła 1,5%, a obecnie (od 29.05.2020 r.) spadła do 0,1%.
Zgodnie z art. 15cb updop[1] spółki kapitałowe i ska mogą uznać za koszt uzyskania przychodów hipotetyczne oprocentowanie:
- zysku netto przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy,
- dopłat wpłaconych na ich rachunek bieżący (co dotyczy głównie spółek z o.o.),
pod łącznym warunkiem, że:
- stosowne uchwały zostały podjęte po 1.01.2019 r.,
- ani zysk, ani dopłaty nie służą pokryciu straty,
- zysk lub dopłaty pozostaną w jednostce co najmniej przez 3 lata[2].
Koszt ten ma odzwierciedlać hipotetyczne koszty pozyskania takiego kapitału od podmiotów trzecich.
Oprocentowanie stanowi iloczyn stopy referencyjnej NBP obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy[3] powiększonej o 1 punkt procentowy i kwoty pozostawionego zysku lub wpłaconej dopłaty.
Tak ustalone oprocentowanie jest kosztem uzyskania przychodów w roku wniesienia dopłat bądź podwyższenia kapitału rezerwowego lub zapasowego oraz w dwóch następnych latach, z tym że łącznie z ww. tytułów nie można obciążyć kosztów kwotą wyższą niż 250 tys. zł w roku podatkowym. Za rok podatkowy, w którym dopłata została wniesiona do spółki, uznaje się rok, w którym wpłynęła na rachunek płatniczy spółki (art. 15cb ust. 2 i 6 updop). W odpowiedzi na zapytanie poselskie z 8.07.2020 r. (DD5.8201.4.2020.AM) MF wyjaśnił, że takie sformułowanie powyższego przepisu oznacza, że zaliczenie hipotetycznych odsetek następuje w całości już w trakcie roku podatkowego, a tym samym wpływa ono na wysokość zaliczek na (…) podatek.
[4] Art. 10 ustawy nowelizującej z 23.10.2018 r.
[5] Zmiana wprowadzona ustawą z 5.06.2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1065).
Opisana preferencja po raz pierwszy może być stosowana w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31.12.2019 r. Dotyczy jednak także dopłat i zysków zatrzymanych po 31.12.2018 r. – w takim przypadku za rok wniesienia dopłaty lub pozostawienia zysku przyjmuje się rok podatkowy rozpoczęty po 31.12.2019 r.[4]
Od 1.01.2021 r. ulegnie ona znacznemu ograniczeniu, w wyniku wprowadzenia klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. W myśl nowego art. 15cb ust. 10 updop podatnik nie będzie miał prawa zaliczenia do kosztów podatkowych hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału zewnętrznego, jeżeli dokona czynności prawnej (wniesienia dopłaty, zatrzymania zysku) bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, głównie w celu uznania kwoty hipotetycznych odsetek za koszt uzyskania przychodów. Podatnicy będą więc musieli przytoczyć ekonomiczne argumenty za takim sposobem postępowania, co oznacza, że w razie kontroli organów podatkowych będą zobowiązani wskazać przyczynę podejmowanych działań i przedstawić stosowne dowody[5].
Biorąc pod uwagę, że oprocentowanie nigdy nie zostanie wypłacone, są to bowiem koszty hipotetyczne („co by było, gdyby…”), a nie rzeczywiście poniesione lub wymagające poniesienia w przyszłości, nie podlegają one ujęciu w księgach rachunkowych.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
