Czy restrukturyzowany dłużnik musi skorygować VAT odliczony z faktur stanowiących złe długi

Zasady rozliczenia podatku przez dłużnika w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności (tzw. złych długów) reguluje art. 89b ust. 1 ustawy o VAT. Stanowi on, że w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik ma obowiązek korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

W przypadku częściowego uregulowania należności w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności, korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności (art. 89b ust. 2 ustawy o VAT).

Wykładnia językowa art. 89b ustawy o VAT jednoznacznie wskazuje, że dłużnik ma obowiązek skorygować VAT naliczony wynikający z nieopłaconych faktur, niezależnie od tego, czy wierzyciel skorzystał z ulgi na złe długi (tj. obniżył podstawę opodatkowania i podatek należny z powodu nieopłacenia tych faktur – zgodnie z art. 89a ustawy o VAT). Nie ma znaczenia, czy wierzyciel mógł z takiego prawa skorzystać.

Dłużnik nie jest zobowiązany do korekty tylko wówczas, gdy ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym minął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89b ust. 1a ustawy o VAT).

Otwarcie postępowania układowego nie jest przeszkodą do dokonania korekty. Warunek, by dłużnik nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego (w rozumieniu ustawy z 15.05.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 2309), postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, został z dniem 1.10.2021 r. usunięty z przepisów regulujących ulgę na złe długi. Zatem (w stanie prawnym obowiązującym od 1.10.2021 r.) obowiązek korekty VAT naliczonego nie ustaje w chwili otwarcia postępowania układowego.

Spółka – mimo że jest w restrukturyzacji – powinna więc skorygować odliczoną kwotę VAT wynikającą z nieuregulowanych faktur, w rozliczeniu za okres, w którym minął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturach. Nie ma tu znaczenia, czy 90. dzień upłynął przed dniem układowym, czy po nim.

Na marginesie należy zaznaczyć, że aby termin uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności można było liczyć od nowo wyznaczonego układem terminu zapłaty, układ ten powinien być zatwierdzony przed upływem 90 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Z Prawa restrukturyzacyjnego wynika, że do czasu prawomocnego zatwierdzenia układu przez sąd układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli nie ma mocy obowiązującej i ani dłużnik, ani wierzyciele nie mogą się na niego powoływać. Tym samym okoliczność zawarcia układu nie może mieć wpływu na obowiązki określone w art. 89b ustawy o VAT. Skoro w przypadku spółki układ zawarty z wierzycielami nie został zatwierdzony przez sąd, to nie ma przeciwwskazań do dokonania przez nią korekty w rozliczeniu za okres, w którym minął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturach.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja KIS z 17.11.2023 r., 0114-KDIP4-2.4012.529.2023.2.AA).

Jeżeli spółka ureguluje należność po dokonaniu korekty, będzie mieć prawo do zwiększenia kwoty VAT naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowała. W przypadku częściowego uregulowania należności będzie mogła zwiększyć VAT naliczony w odniesieniu do tej części (art. 89b ust. 4 ustawy o VAT).