Co nowego w prawie - 59

Ubytki akcyzowe

20.09.2019 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 19.09.2019 r. w sprawie norm dopuszczalnych ubytków niektórych wyrobów akcyzowych (DzU poz. 1790) oraz w sprawie maksymalnych norm dopuszczalnych ubytków i dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych (DzU poz. 1791).

Z definicji ubytków wyrobów akcyzowych wyłączono straty powstające podczas produkcji piwa i wyrobów winiarskich. Podatnik może je rozliczać bezpośrednio według norm wynikających z rozporządzenia, a nie jak dotychczas zgodnie z normami określonymi w decyzji przez organ podatkowy, a zatem podobnie jak w przypadku wyrobów węglowych i energetycznych. W związku z tym uchylono tabele zawierające maksymalne normy dopuszczalnych ubytków piwa i wyrobów winiarskich. Ponadto kody Nomenklatury Scalonej zastąpiono kodami CN stosowanymi zgodnie z regulacjami celnymi. Ubytki monoalkilowych estrów kwasów tłuszczowych, zawierających 96,5% lub więcej masy estrów (FAMAE) oznaczonych kodem CN 3826 00 10, rozliczane są analogicznie jak ubytki olejów napędowych. Zmiany dotyczą także mieszanin wyrobów z poz. CN 2710 z biokomponentami.

Deregulację dotyczącą ubytków piwa i wina uwzględnia także obowiązujące od 1.10.2019 r. rozporządzenie MF z 17.09.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (DzU poz. 1823). Przewiduje ponadto, że przedsiębiorca nie musi posługiwać się w dokumentach pieczątkami. Zawiera też nowe wzory dokumentów takich jak księgi kontroli – przerobu, rektyfikacji, produkcji i rozlewu/rozchodu – alkoholu etylowego, napojów spirytusowych, piwa i wyrobów winiarskich, a także karta gotowania warki, metryczka nastawu, karta kupażu lub wytwarzania wyrobu winiarskiego, protokoły ustalenia ilości i skażenia alkoholu etylowego.

Skala podatkowa – stawki 17 i 32%

Od 1.10.2019 r. obowiązuje ustawa z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1835). Obniżyła stawkę PIT z 18 do 17% (stawka 32% dla dochodów przekraczających 85 528 zł pozostała bez zmian) i podwyższyła koszty pracownicze. Przepisy przejściowe zawierają szczególne zasady rozliczeń za ostatni kwartał 2019 r. Szeroko na ten temat pisaliśmy w „Rachunkowości” nr 10/2019.

Finansowanie nadzoru finansowego

Zmieniły się rozporządzenia określające sposób ponoszenia kosztów nadzoru finansowego przez podmioty nim objęte.

1.10.2019 r. weszło w życie rozporządzenie Prezesa RM z 26.09.2019 r. w sprawie wpłat z tytułu nadzoru nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi oraz Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową (DzU poz. 1855).

Zmieniono sposób obliczania wpłaty. Jest ona liczona m.in. na podstawie wysokości aktywów skok na ostatni dzień poprzedniego roku kalendarzowego, za który jest należna. Termin jej wnoszenia przesunięto z 31 października na 31 sierpnia. Do obliczenia wysokości opłaty skok przyjmują do obliczeń dane z ostatnich zbadanych i zatwierdzonych sprawozdań finansowych.

Od 18.10.2019 r. obowiązuje rozporządzenie Prezesa RM z 23.09.2019 r. w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad dostawcami świadczącymi wyłącznie usługę dostępu do informacji o rachunku (DzU poz. 1876).

W związku z wprowadzeniem tzw. dyrektywy PSD2 na rynku mogą pojawić się – obok banków, instytucji płatniczych, operatorów pocztowych i innych – tzw. podmioty trzecie, czyli TPP, które mogą świadczyć m.in. nową usługę dostępu do informacji o rachunku (AIS). Może być to zbiorcza informacja o kilku rachunkach prowadzonych przez kilku dostawców usług płatniczych. Dla dostawcy, który zapewnia wyłącznie usługę dostarczania informacji o rachunkach, przewidziano rozliczanie kosztów nadzoru na podstawie liczby użytkowników, dla których ją świadczył w poprzednim roku kalendarzowym. Wpłatę należy samemu obliczyć i wnieść do 31 maja, zaś deklaracje złożyć w ciągu kolejnych 10 dni.

Wyższe dofinansowanie na zatrudnienie chronione

Zwiększono wysokość dofinansowania kosztów rocznego pobytu:

• uczestnika w warsztacie terapii zajęciowej – z 17 796 zł do 18 096 zł w 2019 r., 20 496 zł w 2020 r., 21 696 zł w 2021 r. i 22 896 zł w 2022 r. oraz latach następnych,
• niepełnosprawnego pracownika zatrudnionego w zakładzie aktywności zawodowej – z 22 000 zł do 22 750 zł w 2019 r. i do 25 000 zł w 2020 r. oraz latach następnych.

Ma to poprawić funkcjonowanie tych jednostek.

Tak wynika z obowiązującego od 8.10.2019 r. rozporządzenia RM zmieniającego rozporządzenie z 2.10.2019 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym (DzU poz. 1898).

Kolory barwników do celów akcyzy

Rozporządzenie MF z 11.09.2019 r. w sprawie znakowania i barwienia wyrobów energetycznych (DzU poz. 1822) opiera się na dotychczasowych regulacjach, z tym że posługuje się zaktualizowanymi kodami CN olejów opałowych i napędowych. Obowiązuje od 10.10.2019 r.

Przepadek dokonywany przez naczelnika UCS

1.01.2019 r. weszły w życie przepisy nowelizujące Kks, które rozszerzyły uprawnienia naczelnika UCS jako organu likwidacyjnego – o wykonywanie orzeczenia o przepadku przedmiotów nie tylko towarów nieunijnych, ale także innych przedmiotów w prowadzonych przez ten organ sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Zmianę tę od 10.10.2019 r. uwzględnia także rozporządzenie RM z 25.09.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU poz. 1917).

Karta wypadku przy pracy

Od 17.10.2019 r., na mocy rozporządzenia MRPiPS z 9.10.2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU poz. 1972), obowiązuje nowy wzór tej karty (Z-KW). Nie trzeba stosować pieczątek przy jej wypełnianiu.

Wyższe odpisy na zfśs Z mocą wsteczną od 1.08.2019 r. odmrożono wysokość podstawy odpisu na zfśs (art. 5h ustawy o zfśs). Odpowiada ona obecnie przeciętnemu wynagrodzeniu miesięcznemu w gospodarce narodowej w II półroczu 2014 r., wynoszącemu 3389,90 zł.

Tak stanowi obowiązująca od 23.10.2019 r. ustawa z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny (DzU

poz. 1907). Szerzej na ten temat była mowa w „Rachunkowości” nr 10/2019.

Identyfikacja kontrolera

26.10.2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3.10.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wykonywania kontroli celno-skarbowej przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów (DzU poz. 1933).

Wynika z niego, że funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej, przystępując do kontroli na przejściach granicznych, w oddziałach celnych UCS lub w innych miejscach wyznaczonych przez KAS, podaje tylko podstawę prawną jej podjęcia. Wykreślono zasadę, że ma okazywać stałe upoważnienie do wykonywania kontroli, gdyż – zgodnie z ustawą o KAS – można go poznać po mundurze. W pozostałych miejscach – po legitymacji służbowej i stałym upoważnieniu do kontroli.

Badanie automatu do gier

Od 29.10.2019 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3.10.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie urządzeń losujących, urządzeń do gier i automatów do gier, zabezpieczenia informacji dotyczących urządzanej loterii oraz uzyskiwania, naliczania i wypłacania wygranych (DzU poz. 1944). Zasadą jest, że MF rozstrzyga o hazardowym charakterze gry. Do wniosku o wydanie decyzji w tym zakresie, w przypadku gry na automatach, należy dołączyć m.in. opinię z badania technicznego. Rozporządzenie zmienia jej zakres. Nie będzie ona wskazywała, czy gry oferowane przez badane urządzenie zawierają element losowości. Będzie natomiast zawierała informację, że nie rozstrzyga o charakterze gier urządzanych na danym automacie lub urządzeniu. Ma to uniemożliwić wykorzystywanie takiej opinii do wykazywania hazardowego bądź niehazardowego charakteru gry.

Do opinii jednostek badających wydanych przed 29.10.2019 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, do postępowań w toku – nowe przepisy.

Przeterminowane kredyty

Polska została zobowiązana unijnymi przepisami do określenia kryteriów przeterminowanego zobowiązania kredytowego. Służy to stwierdzeniu stanu niewykonania zobowiązania i może wpłynąć na poziom wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego oraz poziom oczekiwanych strat.

Próg istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego składa się z elementów bezwzględnych i względnych. Składnik bezwzględny określa maksymalną kwotę sumy wszystkich kwot przeterminowanych zobowiązań dłużnika wobec instytucji. Składnik względny to procent odzwierciedlający kwotę przeterminowanych zobowiązań kredytowych w stosunku do łącznej kwoty wszystkich zobowiązań dłużnika wobec tej instytucji.

30.10.2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3.10.2019 r. w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego (DzU poz. 1960), które określa te parametry:

• składnik bezwzględny:

• 400 zł – w przypadku ekspozycji detalicznych,
• 2000 zł – w przypadku ekspozycji innych niż detaliczne,

• składnik względny na poziomie 1% ekspozycji dłużnika.

Dotychczas z uchwały nr 76/2010 KNF z 10.03.2010 r. wynikały nieco wyższe progi – 500 zł dla ekspozycji detalicznych i 3000 zł dla pozostałych.

Informacja stawkowa (WIS)

1.11.2019 r. zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące wydawania tzw. wiążącej informacji stawkowej. W związku z tym w tym samym dniu weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3.10.2019 r. w sprawie sposobu uiszczenia opłat dotyczących wydania wiążącej informacji stawkowej (DzU poz. 1945).

Opłatę zarówno za wniosek o wydanie WIS (40 zł), jak i ustaloną w postanowieniu opłatę z tytułu przeprowadzonych badań lub analiz, w przypadku gdy rozpatrzenie wniosku o wydanie WIS wymaga ich przeprowadzenia przez laboratoria (art. 42e ust. 1 ustawy o VAT), uiszcza się na rachunek bankowy KIS.

Zgłoszenie akcyzowe

1.11.2019 r. zmienił się wzór formularza AKC-R (zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego). Nowy wzór wprowadza rozporządzenie MF z 17.09.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego (DzU poz. 1892). Uwzględnia on, że od 1.11.2019 r. ustawą o podatku akcyzowym wprowadzono stawki akcyzy inne niż stawka zerowa na preparaty smarowe, a także zwolniono od akcyzy ze względu na przeznaczenie preparaty smarowe do silników lotniczych używane do statków powietrznych.

PIT od marynarzy zatrudnionych u europejskich armatorów

1.01.2020 r. zacznie obowiązywać ustawa z 9.08.2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU poz. 1834). Poszerza zwolnienie od PIT dochodów marynarzy – obywateli państw UE lub EOG – uzyskanych z tytułu pracy na statkach morskich pływających nie tylko pod polską banderą (jak dotychczas), ale także jednego z tych państw europejskich. Zwolnienie przysługuje, jeśli marynarz przepracuje na morzu przynajmniej połowę roku kalendarzowego, czyli co najmniej 183 dni. Musi też złożyć do US odpowiednie dokumenty poświadczające ten fakt. Nowelizacja określa też, jakie okresy zalicza się do owych 183 dni, np. podróży do miejsca rozpoczęcia pracy na statku i powrotu.

Zwolnienie będzie stosowane do dochodów, uzyskanych począwszy od roku, w którym Komisja Europejska wyda pozytywną decyzję o zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym, i ma obowiązywać w okresie obowiązywania tej decyzji.

Akcyza przy sprowadzaniu samochodu

1.01.2020 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 3.10.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy na terytorium kraju od samochodu osobowego nabytego wewnątrzwspólnotowo lub brak obowiązku zapłaty tej akcyzy (DzU poz. 1954), które wprowadza nowy wzór tego dokumentu.

Zawiera on nowe dane: rok produkcji, wysokość zapłaconej akcyzy, stan techniczny. Ma to zapobiec podawaniu przez nieuczciwych nabywców nieprawdziwych dat produkcji samochodów w celu obniżenia akcyzy. Ujęcie tej daty w AKC-U/S sprawi, że urzędnik rejestrujący pojazd będzie mógł ją zweryfikować.

Podanie kwoty zapłaconej akcyzy ma umożliwić nabywcom używanych samochodów osobowych porównanie kwoty akcyzy zapłaconej od sprowadzonego samochodu osobowego do tzw. rezydualnej kwoty akcyzy, czyli odnoszącej się do średniej wartości rynkowej nieuszkodzonego, podobnego pojazdu. W ten sposób trudniej będzie ukryć, że samochód jest powypadkowy. To samo odnosi się do podawania danych o stanie technicznym.

Do wydania dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy na terytorium kraju w przypadku samochodów osobowych, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstał przed 2020 r., stosuje się dotychczasowe przepisy.

Przewóz LPG – nowe obowiązki

1.12.2019 r. rozszerzy się lista towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania, o towary klasyfikowane do poz. CN ex 2711 ‒ propan, butan albo mieszaniny propanu-butanu, bez względu na ich ilość w przesyłce.

W związku z tym 1.02.2020 r. wejdzie w życie rozporządzenie MF z 17.09.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dodatkowych danych podlegających wskazaniu w zgłoszeniu przewozu towarów (DzU poz. 1873).

W razie dostarczenia gazu LPG „autogaz” na stację paliw podmiot odbierający będzie podawać dodatkowe dane, tzn. stany liczników ze wszystkich dystrybutorów, z których są wydawane te towary, odczytane bezpośrednio przed załadunkiem towarów do zbiornika, numery fabryczne dystrybutorów oraz objętość dostarczonego towaru. Jeśli LPG dostarczany będzie w inne miejsce, podmiot odbierający poda w zgłoszeniu tylko objętość towaru.

Dematerializacja akcji

Ustawa z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1798) wprowadza obligatoryjną dematerializację akcji na okaziciela i akcji imiennych spółek akcyjnych oraz ska, które nie podlegają jej na podstawie ustawy o ofercie publicznej i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Akcje mają być zamienione z papieru wartościowego na zapis w systemie teleinformatycznym. Akcje spółki mogą być rejestrowane albo w rejestrze akcjonariuszy, albo w depozycie papierów wartościowych. Walne zgromadzenie może zdecydować o zarejestrowaniu akcji spółki niepublicznej w depozycie papierów wartościowych.

W każdym razie w rejestrze będą ujawniane akcje i wszystkie prawa z nimi związane. Rejestry będą prowadzić podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Decyzję o wyborze prowadzącego podejmie, w drodze uchwały, walne zgromadzenie, natomiast przy zawiązaniu spółki – założyciele. Spółka będzie musiała zawrzeć umowę na prowadzenie rejestru.

Zmiany będą wpisywane w rejestrze na wniosek spółki lub osoby mającej w tym interes prawny. Rejestr akcjonariuszy jest jawny dla spółki i jej akcjonariuszy – podmioty go prowadzące muszą im udostępniać dane. Na żądanie akcjonariusza (także zastawnika albo użytkownika uprawnionego do wykonywania prawa głosu) prowadzący rejestr wyda także świadectwo rejestrowe potwierdzające uprawnienia wynikające z akcji, które nie mogą być realizowane wyłącznie na podstawie elektronicznych zapisów. Nabycie akcji albo ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego nastąpi z chwilą dokonania wpisu w rejestrze akcjonariuszy (wskazane w ustawie wyjątki dotyczą objęcia akcji).

Wobec spółki uważa się za akcjonariusza tylko tę osobę, która jest wpisana do rejestru akcjonariuszy. Dotyczy to też uprawnionych do dywidendy.

Każda spółka akcyjna i ska od 1.01.2020 r. musi prowadzić stronę internetową i zamieszczać tam, w miejscach wydzielonych na komunikację z akcjonariuszami, wymagane przez prawo lub statut spółki ogłoszenia pochodzące od spółek. Adres tej strony należy przekazać do KRS.

Nowelizacja obejmuje także inne akty prawne, dotyczy m.in. zasad egzekucji z praw majątkowych zarejestrowanych w rejestrze akcjonariuszy. Dane o zajęciu będą ujawniane w rejestrze akcji.

Nowelizacja dotyczy też updop i updof. Momentem powstania przychodu z kapitałów pieniężnych – w przypadku wniesienia wkładu do spółki – będzie od 1.02.2021 r. wpis do rejestru akcjonariuszy – jeżeli objęcie akcji będzie związane odpowiednio z warunkową ich emisją albo z warunkowym podwyższeniem kapitału zakładowego.

Moc obowiązująca dokumentów akcji wygaśnie z mocy prawa 1.01.2021 r. Z tym samym dniem uzyskują moc prawną wpisy elektroniczne (w rejestrze akcjonariuszy lub w depozycie papierów wartościowych). Dokument akcji zachowuje jednak moc dowodową w zakresie wykazywania przez akcjonariusza wobec spółki, że przysługują mu prawa udziałowe do 2026 r.

Spółki muszą zdematerializować także akcje już wydane. Najpierw powinny zawrzeć umowę z rejestrem, a następnie 5-krotnie wezwać akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce oraz udostępniać informację o wezwaniu na swojej stronie internetowej przez okres nie krótszy niż 3 lata od dnia pierwszego wezwania.

Ustawa wejdzie w życie 1.01.2021 r., z tym że niektóre jej przepisy 1.01.2020 i 1.03.2020 r.

Upadłość osoby fizycznej

Ustawa z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw odnosi się przede wszystkim do upadłości konsumenckiej. Określa postępowanie o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej.

Sąd nie będzie już badał, na etapie ogłaszania upadłości, zawinienia dłużnika w doprowadzeniu do stanu niewypłacalności lub w jego pogłębieniu. Będzie to jednak mieć znaczenie przy ustalaniu planu spłaty na wniosek upadłego. Jeśli sytuacja osobista upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, to sąd może umorzyć zobowiązania. Zrobi to warunkowo, gdy niezdolność nie ma trwałego charakteru. Będzie też możliwe zlicytowanie całego majątku podlegającego egzekucji.

Ogłoszenie upadłości osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej może odbyć się w uproszczony sposób, tzn. bez wyznaczania sędziego-komisarza. Wierzytelność należy zgłaszać bezpośrednio syndykowi. Zgłoszenie to przerywa bieg przedawnienia.

Dłużnik może zawrzeć z wierzycielami układ przy niewielkim udziale sądu, za to pod kierunkiem doradcy restrukturyzacyjnego.

Zmiany wejdą w życie 24.03.2020 r. (niektóre przepisy w innych terminach).

W DzU z 2019 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o podatku od niektórych instytucji finansowych (poz. 1836),
• o podatku od spadków i darowizn (poz. 1813),
• o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (poz. 1871),
• Prawo zamówień publicznych (poz. 1843),
• o opłatach abonamentowych (poz. 1801),
• o europejskich radach zakładowych (poz. 1832),
• o pracy na morzu (poz. 1889),
• o organizacjach pracodawców (poz. 1809),
• o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (poz. 1885),
• o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (poz. 1808),
• Kodeks karny (poz. 1950),

• rozporządzeń:

• MF w sprawie zwrotu akcyzy od samochodu osobowego (poz. 1891),
• MRPiPS w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca (poz. 1845).