Zwroty nienależnego wsparcia „pandemicznego” na ulgowych zasadach
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Wielu przedsiębiorców, którzy otrzymali dopłaty z tarczy antykryzysowej nienależnie lub w zawyżonej kwotach, nie może ich spłacić z powodów losowych, np. śmierć, długi okres rehabilitacji po chorobie.
W sukurs przychodzi nowelizacja z 24.06.2021 do specustawy i niektórych innych ustaw (DzU poz. 1192), która przewiduje ułatwienia w zwrocie: dofinansowania części kosztów wynagrodzeń i składek pracowników dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz kościelnych osób prawnych (zmiany art. 15zzb, art. 15zze i art. 15zze2 specustawy), dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (DG) (zmiany art. 15zzc specustawy), bezzwrotnej pożyczki dla mikroprzedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych (zmiany art. 15zzd i art. 15zzda specustawy), dotacji na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia DG dla mikro- i małych przedsiębiorców z zagrożonych branż (zmiany art. 15zze4 specustawy).
Zmiany te obowiązują od dnia ogłoszenia noweli w DzU (1.07.2021), ale z mocą wsteczną od 1.04.2021.
Umorzenie, odroczenie lub raty
Na mocy nowelizacji przedsiębiorca jest zobowiązany do zwrotu, w ciągu 30 dni od doręczenia wezwania starosty, pomocy wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej nienależnie czy w nadmiernej wysokości, chyba że oddawana kwota nie przekracza najniższych kosztów doręczenia w obrocie krajowym przesyłki poleconej za potwierdzeniem odbioru. W razie braku zwrotu w wyznaczonym terminie nalicza się odsetki. Starosta lub w jego imieniu dyrektor PUP, z urzędu lub na wniosek zainteresowanego, mogą w decyzji:
- umorzyć zwrot w całości albo w części,
- odroczyć termin spłaty,
- rozłożyć spłatę na raty.
Gdy kwota do zwrotu wynosi co najmniej 1500 zł, przed wydaniem decyzji starosta musi uzyskać pozytywną opinię właściwego wojewody. Organem wyższego stopnia w tych sprawach jest samorządowe kolegium odwoławcze.
Regulacje przejściowe
Wnioski o umorzenie w całości lub w części, odroczenie terminu spłaty bądź rozłożenie na raty wskazanych dofinansowań/pożyczek/dotacji, złożone przed dniem ogłoszenia noweli (1.07.2021), są rozpatrywane na nowych zasadach. Do podanych form pomocy, przyznanych przed 1.04.2021, stosuje się zmienione przepisy. Umowy o nie, zawarte przed 1.07.2021, ulegają z mocy prawa odpowiedniej modyfikacji, z uwzględnieniem zmiany.
Abolicja składkowa a dopłaty do pensji
Dotychczas istniały wątpliwości, czy przedsiębiorcom przysługują środki z FGŚP na opłacanie składek społecznych pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub ograniczonym wymiarem czasu pracy od świadczeń przyznanych na podstawie art. 15g lub art. 15gg specustawy, jeżeli na tych samych pracowników uzyskali zwolnienie z obowiązku opłacania składek, także w sytuacji, gdy zwolnienie i pobieranie świadczeń dotyczą różnych okresów. Nowela wyjaśnia je, precyzując, że w takiej sytuacji należą się obie formy wsparcia (nowy art. 15g ust. 18a i art. 15gg ust. 7a specustawy). Zmiana obowiązuje od 1.07.2021.
Zawieszenie mechanizmów korekty pomocy
Wcześniej specustawa wyłączała stosowanie rozwiązań kontrolnych przewidzianych w art. 28 ust. 2–4 ustawy z 11.10.2013 o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (DzU z 2019 poz. 669) do końca okresu, do kiedy można było udzielać dofinansowań do wynagrodzeń pracowników, czyli do 30.06.2021. W konsekwencji wprowadzenia branżowych dopłat do pensji pracowników szkolnych sklepików (określonych w art. 15gga i 15ggb specustawy) 30.06.2021 nastąpiło wydłużenie zawieszenia ww. ustawy na cały czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 (zmiana art. 15gi specustawy).
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
